19 فروردین - 8 آوریل؛ در تاریخ چه گذشت؟

امروز 19 فروردین برابر با 8 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم. 

رویداد ها:

563 پيش از ميلاد - زادروز بودا

هشم اپريل در ژاپن، كره، تايوان و هاوايي روز «كامبوتسو Kambutsue» ــ زاد روز بودا ــ است كه 563 پيش از ميلاد در يك خانواده اشرافي در نپال به دنيا آمد و از آسايش و رفاه و اقتدار صرف نظر كرد و به جستجوي راهي شتافت كه بشر را از رنج و تعب آسوده سازد و اين راه را در 35 سالگي به دست آورد و به ترويج آن پرداخت كه همانا كنترل هوس ها و نفس اماره است. ساير كشورهاي پيرو آموزشهاي بودا به سبب تفاوت تقويم خورشيدي و قمري، زادروز او را در روزهاي ديگري بر گزار مي كنند.

     
بودا (به معناي روشنگر) گفته است كه كنترل هوسها، راه دستيابي به شادي جاويدان است و اين كنترل بايد به طريق درست صورت گيرد. بقيه آموزشهاي بودا از جمله در موارد كردار، گفتار و پندار نيك با تعاليم زرتشت تفاوت زياد ندارد كه پيش از تولد بودا آنهارا ترويج كرده بود.

217 - نيرنگ «كاراكالا» براي تصرف ايران، و قتل او

تصوير مجسمه Caracalla

هشتم اپريل سال 217 ميلادي «كاراكالا» امپراتور 29 ساله روم در اِربلا (اربيل ــ شمال عراق امروز) به دست يك سنتوريو (افسر رومي) كه از نيرنگهاي او خسته شده بود كشته شد. كاراكالا كه در سر هواي اسكندر شدن و تصرف ايران را داشت چون با جنگ نمي توانست به اين هدف برسد به نيرنگ متوسل شده بود و از ميترا دختر اردوان پنجم شاه وقت ايران خواستگاري كرده بود. اردوان نخست حاضر به قبول درخواست او نبود ولي بعدا با اكراه پذيرفت.
     
كاراكالا كه مادرش از سوريه بود، ارتش خود مركب از 32 لژيون (لشكر) را در سوريه گذارد و با دسته اي كوچك از افسران و سربازان نيروي ويژه رهسپار شهر تيسفون (36 كيلومتري جنوب بغداد امروز) پايتخت آن زمان ايران شد تا با ميترا ازدواج كند.
     
اردوان و سران كشور، بدون حمل سلاح در خارج از شهر به استقبال داماد آينده ايران شتافتند كه به دام «كاراكالا»ا افتادند و جز اردوان و تني چند از بزرگان، بقيه به دست همراهان كاراكالا كشته شدند و كاراكالا سريعا به اربلا رفت و در آنجا منتظر ارتش خود شد تا حمله به تيسفون را آغاز كند كه چند روز بعد در همان شهر به قتل رسيد. علت قتل، ظاهرا اين بود كه كاراكالا دو روز پيش از آن دستور اعدام يك افسر را داده بود كه به دست برادر او به قتل رسيد. كاراكالا شهرت به سفّاكي و نيرنگ داشت. وي برادر خود را هم كشته بود تا مدعي نداشته باشد.
     
ماكرينوس جانشين موقّت كاراكالا به ايران پيشنهاد صلح داد كه پيشنهاد او ردّ شد و ارتش ايران نيروي رومي را شكست داد به گونه اي كه همه سربازان شمال افريقايي اين ارتش، معروف به موريتانيايي ها كه بهترين جنگندگان ارتش روم بودند كشته و يا اسير شدند و ماكرينوس كه چنين ديد مجبور به پذيرفتن شرايط سخت اردوان براي اعلام ترك مخاصمه ازجمله پرداخت غرامت شد.
     
اين آخرين جنگ ايران و روم در دوران حكومت 475 ساله اشكانيان بود. اين سلسله 9 سال بعد به دست اردشير ساساني حاكم پارس و کرمان برانداخته شد. 

876 - طبق نوشته برخي از تاريخنگاران، نبرد ديرالعاقول ميان سپاه يعقوب ليث صفاري و ارتش خليفه عباسي در اين روز آغاز شد. ارتش عباسيان با شکستن ديواره دجله و سرازير کردن آب به زير پاي سپاهيان يعقوب مانع پيروزي صفاريان شدند. يعقوب که کمر به تجديد استقلال و حاکميت ايران بسته بود و براي تصرف بغداد عازم اين شهر بود پس از نبرد ديرالعاقول بيمار شد و در خوزستان درگذشت و همانجا مدفون شد. عمرو برادر يعقوب با خليفه صلح کرد. 

مجسمه یعقوب لیث در زابل

1821 - قتل عام يونانيان به دست عثماني

امروز، هشتم اپريل، سالروز آغاز قتل عام يونانيان به دست عثماني ها در سال 1821 است كه خشم اروپائيان را برانگيخت و به استقلال يونان انجاميد.
     
يونانيان استقلال طلب خواهان خروج عثماني ها از ميهنشان بودند و با تشكيل دسته ها مسلح دست به مبارزه زده بودند كه اين نوع مبارزه عثمانيان را عصبي و وادار به قتل عام كرده بود.

     

انتشار اخبار مربوط به اين قتل عام در ساير كشورهاي اروپايي چنان اروپاييان را برانگيخته بود كه با هر وسيله كه در اختيار داشتند به كمك يونانيان شتافتند. زنان خانه دار اروپايي حتي با فروش حلقه هاي ازدواجشان به يونانيان كمك مي رساندند. سرانجام قدرتهاي اروپايي كه آمادگي قبلي هم داشتند بر اثر فشار مردمشان متفقا اقدام كردند و عثمانيان را پس از دهها سال سلطه بر يونان از اين كشور بيرون راندند و .... اين اتحاد قدرت هاي اروپاي بر ضد عثماني نزديك به يك قرن باعث كوچك شدن و سرانجام نابودي اين امپراتوري شرقي ها شده بود كه مورخان اروپايي عنوانش را «مسئله شرق» گذارده اند. 

1289 - واگذاري امتياز رويتر توسط ناصرالدين شاه قاجار به انگلستان

در نيمه‏ ي دوم دوران سلطنت ناصرالدين شاه قاجار، عده‏اي از خارجيان تقاضاي امتياز بهره‏برداري از معادن و ساير منابع كشور را نمودند. نخستين و مهم‏ترينِ آن‏ها، امتيازي بود كه به موجب آن، انحصار ساختمان راه آهن، استخراج معادن و تاسيس بانك ملي به "بارون جوليوس دو رويتر" سرمايه‏دار انگليسي اعطا شد. اين امتياز به قدري وسيع بود كه اجراي آن براي رويتر نيز مشكل مي‏نمود و دو طرف معاهده به زودي فهميدند كه اين كار بدون مطالعه‏ي دقيق انجام يافته است. بنابراين، اين امتياز بر اثر تاخير رويتر لغو شد. ولي در سال 1306 ق دولت ايران به پسر رويتر، امتياز تاسيس بانك را اعطا كرد و وي توانست از بعضي معادن بهره‏برداري كند. اين امتياز در نهايت به تاسيس بانك شاهنشاهي و بانك صنايع و معادن در ايران منتهي گشت. 

بارون جوليوس دو رويتر

1379 - برگزاري كنفرانس ننگين برلين

اجلاس "ايران پس از انتخابات پارلماني، قوه اصلاح در جمهوري اسلامي ايران" در روز نوزدهم فروردين 1379 ش، در محل خانه فرهنگ‏هاي جهان با همكاري اين خانه و بنياد هاينريس بل در شهر برلين آلمان برگزار شد. در اين نشست تعدادي از عناصر داخلي شامل نمايندگان گروه‏هاي ملي مذهبي و مشخصاً گروهك نهضت آزادي، خيزش زن سالارانه با گرايش فمينيستي، نويسندگان و خبرنگاران روزنامه‏هاي زنجيره‏اي و ... شركت داشتند. از آنجا كه اين جلسه بيشتر بازتابي سياسي داشت و علاوه بر به وقوع پيوستن صحنه‏هاي زشت و مستهجن در آن، سخنرانانِ ايراني به صورت‏هاي مختلف اركان نظام اسلامي و اعتقادات ديني را زير سؤال برده بودند، به عنوان يك كنفرانس غير علمي، ضد ارزشي و در مغايرت با اهداف و آرمان‏هاي اسلامي و ملي قلمداد گرديد. اين اجلاس، همچنين به علت حضور گروه‏هاي چپ افراطي مخالف با برگزاري اين نشست‏ها، بسيار متشنّج بود به گونه ‏اي كه سخنراني مهمانان اين همايش، با شعارهايي عليه جمهوري اسلامي ايران و مجموعه‏اي از شعارهاي كمونيستي قطع مي‏شد. پخش تلويزيوني بخش‏هايي از اين كنفرانس كه در آن، سخنانِ سخنرانان ايراني و صحنه‏ هاي مغاير با شئون اسلامي و انساني را به نمايش مي‏گذاشت، همگان را در جريان آنچه كه رخ داده بود، قرار داد. هر چند اين نشست در روزهاي بعد، با منعِ ورود گروه‏هاي افراطي چپ با آرامش برگزار شد، اما حضور افرادي از جمهوري اسلامي و بيان اتهامات كذب و افشاي اين خبر، خشم ملت مسلمان ايران را برانگيخت و در راهپيمايي‏هاي متعددي كه در كشور برگزار شد، اجلاس برلين به شدت محكوم گرديد. 

زادگان

۵۶۳ قبل از میلاد - بودا.
۱۸۳۱ - آلارد پیرسون متاله فیلسوف آلمانی.

آلارد پیرسون

۱۸۵۹ - ادموند هوسرل فیلسوف آلمانی.
۱۹۰۴ - جان هیکس اقتصاددان بریتانیایی.

ادموند هوسرل

۱۹۱۱ - کالوین شیمیدان آمریکایی.
۱۳۱۲ - سید حسین نصر فیلسوف و متأله ایرانی و استاد علوم اسلامی در دانشگاه جرج واشنگتن.

کالوین 

۱۳۳۴ - ساعد هدایتی، بازیگر ایرانی
۱۳۵۸ - کامران تفتی، بازیگر ایرانی

درگذشتگان

    ۱۱۴۳ - ژان دوم کومننوس، امپراتور بیزانس 
    ۱۳۶۴ - ژان دوم، پادشاه فرانسه 

ژان دوم کومننوس

    ۱۸۶۱ - الیشا اوتیس، مخترع آمریکایی
    ۱۹۱۴ - یاکوب آرابس، نویسنده اهل چک.

پابلو پیکاسو

    ۱۹۷۳ - پابلو پیکاسو نقاش اسپانیایی.
    ۱۳۳۰ - صادق هدایت - نویسنده، مترجم و روشنفکر ایرانی.

صادق هدایت 

    ۱۳۵۹ ـ سید محمدباقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی صدر توسط حکومت بعث عراق
    ۱۳۸۱ - جمشيد اسماعيل‌خانی، بازيگر سینما، تئاتر و تلویزیون ايران (زاده ۱۳۲۹ خورشيدی)

شهید صدر

    ۱۳۹۳ - ناصر گیتی‌جاه، بازیگر سینما و تلویزیون ایران (زاده ۱۳۱۴ خورشیدی)

ناصر گیتی‌جاه

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون