ارزیابی نهاد امنیتی – نظامی اسرائیلی درباره روابط ایران و حماس

سرویس بین الملل خرداد: اندیشکده اسرائیلی موسوم به "مرکز امور عمومی اورشلیم"  که از مهم ترین اندیشکده های امنیتی و نظامی اسرائیل محسوب می شود در گزارش تازه ای به ارزیابی روابط ایران و حماس پرداخته است. 

به گزارش خرداد، این اندیشکده اشاره می کند که با آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال 2011 میلادی "خالد مشعل" رهبر سیاسی حماس از حمایت از بشار اسد رییس جمهوری سوریه سرباز زد و همین موضوع سبب شد تا اختلافات اشکاری در روابط حماس با ایران به خصوص در حوزه رهبری سیاسی آن گروه پدیدار شود. این اندیشکده می نویسد:"در نتیجه این موضوع بود که حماس مجبور شد تا مقر خود را از دمشق به دوحه قطر انتقال دهد. از آن زمان رهبری سیاسی حماس از ایران فاصله گرفته است. آن گروه مدعی است که در جریان منازعه میان شیعه و سنی در منطقه جانب بیطرفی را حفظ کرده است و نمی خواهد در منازعه ایران و عربستان سعودی بر سر هژمونی بر منطقه از هیچ طرفی حمایت کند". 

این اندیشکده اما می نویسد":علیرغم اختلاف نظر عمیق، ایران به حمایت از شاخه نظامی حماس یعنی عزالدین قسام ادامه می دهد و هم چنین در طول سالیان اخیر منابع مالی و تسلیحاتی را در اختیار آن شاخه قرار داده است". 

این اندیشکده در ادامه می افزاید:"ایران نیز دست روی دست نگذاشته است. بهبود روابط ایران با اخوانی ها و بهبود روابط با ترکیه برای کمک به حل و فصل سیاسی موقت بحران در سوریه بوده است که امریکا و روس ها بر سر آن به رضایتی نسبی دست یافته اند. ایران در این راستا و در جهت بهبود روابط با جهان اهل تسنن جزو اولین کشورهایی بود که از دولت اردوغان در جریان کودتا در ترکیه حمایت کرد. ایران هم چنین تلاش کرده تا روابط خود را به قطر نیز تقویت کند. اخیرا، علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی ایران به دوحه سفر کرد. روزنامه السفیر لبنان در سپتامبر سال جاری میلادی گزارش داد که ایران دیدار با نمایندگان حماس در لبنان را آغاز کرده است. گفته شده بود که محمد مجدی مشاور ارشد در سفارت ایران در لبنان و علی براکه نماینده حماس در آن کشور در این مذاکرات حضور داشته اند. ایران در این دیدار این پیام را انتقال داده است که به حمایت خود از حماس ادامه می دهد و مسئله فسلطین هم چنان برای ایران یک دغدغه اصلی و مهم است. به گفته منابع ایرانی هیئت بزرگی از حماس نیز بزودی به ایران سفر خواهند کرد". 

این اندیشکده اسرائیلی در ادامه ادعا می کند که بین محمود الزهار از مقام های ارشد حماس و یکی از بنیانگذاران آن جبنش همراه با شیخ احمد یاسین با خالد مشعل بر سر نزدیکی به ایران اختلاف نظر وجود دارد. این اندیشکده می افزاید:"الزهار از هر فرصتی برای ستایش ایران در رسانه ها استفاده می کند.  در مقابل او خالد مشعل رییس دفتر سیاسی قرار دارد که فکر می کند که جنبش حماس جنبشی عربی و سنی است و در مقابل ایران رهبری جهان تشیع را برعهده دارد و نباید تا این اندازه به آن کشور نزدیک شد. در این راستا، محمود الزهار حدود یک ماه و نیم پیش به شدت محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین را پس از دیدار با مریم رحوی سرکرده گروه مجاهدین (منافقین) مورد سرزنش قرار داد. الزهار عباس را عامل غرب خوانده است دقیقا عنوانی که برخی از مقام های ارشد ایرانی نیز برای او به کار برده اند. الزهار موضع ایران را بیان می کند. او نیز مانند جمهوری اسلامی مخالف هرگونه اشتی میان حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین است. ایران نیز هم چنان از تلاش های حماس علیه تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری حمایت می کند". 

این اندیشکده در ادامه اشاره می می کند که در سپتامبر گذشته گزارشی منتشر شده بود که نشان می داد الزهار مخفیانه با فرماندهان شاخه نظامی حماس ملاقات کرده و مخالفت سرسختانه خود با اشتی میان فتح و حماس را اعلام کرده است امری که در صورت تحقق می تواند به بازگشت محمود عباس به غزه بیانجامد. این گزارش اشاره کرده بود که اگر چنین امری روی دهد الزهار از حماس استعفا خواهد داد و به فکر ایجاد جبنشی تازه خواهد افتاد". 

این اندیشکده در ادامه می افزاید:"پایان سال جاری حماس باید انتخابات داخلی را برای تعیین رییس بعدی دفتر سیاسی برگزار کند. مقررات مانع از انتخاب دوباره مشعل می شوند آن هم برای دوبار. او در میان مقام های هیئت رهبری موقعیت قابل احترامی دارد با این حال، مجبور است برای پیروی از مقررات داخلی حزبی فرد دیگری را برای جانشینی خود معرفی کند. الشرق الاوسط در آن زمان با اشاره به منابع آگاه در درون حماس گزارش داد که به نظر می رسد توافقی برای جانشینی اسماعیل هنیه به جای خالد مشعل حاصل شده است. در آن زمان از سفر قریب الوقوع مشعل به عربستان سعودی برای برگزاری مناسک حج سخن گفته شده بود. در این گزارش اشاره شده بود که او در عربستان قرار است با مقام های سعودی بر سر موضوع جانشینی رایزنی کند اما سایر اعضای حماس این گزارش را مغرضانه خوانده بودند". 

این اندیشکده در ادامه می افزاید:"یکی از نامزدهای احتمالی برای جانشینی مشعل، "یحیی سنوار" خواهد بود. در صورتی که او جانشین مشعل شود این پیروزی بزرگی برای ایران خواهد بود چرا که یکی از حامیان اصلی ایران در درون جنبش حماس است". 

این اندیشکده اسرائیلی در پایان اشاره می کند که با این حال، تا زمان انتخاب رییس دفتر سیاسی بعدی حماس به احتمال زیاد آن جنبش تغییری در سیاست خود در قبال ایران نخواهد داد و رویه کنونی را ادامه می دهد.