«اگر با خبرنگار حرف بزنی شب به شما جا نمیدهیم.» این را یکی از ماموران مترو میگوید و جملهاش تمام نشده، پسر جوان خود را عقب میکشد و با رنگ پریده روی صندلی مینشیند.
به گزارش ایسنا، روزنامه «شهروند» میافزاید: داستان تکراری نشستها در حوالی خطوط متروی تهران باز هم کار دست شهرداری و شرکت ساخت مترو داده است. اینبار در محدوده چهارراه مولوی و میدان اعدام، زمین زیر پای خانههای مردم خالی و گودالی به مساحت حدود ٤٠ تا ٥٠ متر مربع و با عمق تقریبی سه تا چهار متر ایجاد شده اما همچنان وضعیت برای سه کوچه قرمز است.
بیش از ٤٠ خانوار با ترس و صورتهای ناراضی حوالی ساعت ٧ و ٨ صبح دیروز خانههای خود را ترک کرده و توسط شهرداری در هتلهای حافظ و پرشیا اسکان داده شدند. هنوز علت اصلی حادثه مشخص نیست اما برخی ساکنان محله، شهرداری و حفاری مترو را مقصر میدانند؛ اما سخنگوی آتشنشانی تهران به «شهروند» میگوید: «زیر محوطه سردابی بوده است و احتمال میرود آبی که آنجا بوده به خاک فشار آورده باشد.»
روایت تمام مسئولان شهری از زمان وقوع حادثه ساعت ٨:٥٩ صبح روز شنبه است اما سلطانیان که یکی از ساکنان کوچه است حرفهای دیگری دارد: «ساعت ٧ صبح بود که کارگران ساختمانی ما را صدا زدند تا از خانههای در حال ریزش بیرون بیاییم. مسئولان شهرداری و مترو مقصرند. اهالی محل از دو ماه قبل گفته بودند که اینجا قناتهایی هست و احتمال ریزش وجود دارد اما آنها گوش نکردند. یک ماه قبل که در حفاریها به سرداب رسیدند، متوجه این موضوع شدند اما به کار خود ادامه دادند.»
صبح که مردم با صدای کارگران از خواب بیدار شدند، زمین زیر پایشان آنقدر سست بود که راه پشتبام را برای فرار انتخاب کردند. اما آنطور که سلطانیان میگوید، ریزشها تا عصر ادامه داشته است و در ساعت ٦ عصر دیروز خانههای دیگری هم ریزش کرده است: «هواکشهای متروی خط سعادتآباد درست پشت خانه ما در کوچه ذکایی قرار دارد. هفته قبل در حفاریها به قنات میرسند و آن را پر می کنند اما صبح دوباره نشست میکند. حالا تونل در حدود ٧٠ تا ٨٠ متر پایین آمده و همه خانههای مشرف به تونل را پلمپ کردهاند. همان موقع هم بعضی آمده بودند تا از خانهها دزدی کنند اما ماموران نیروی انتظامی تا حدی منطقه را امن کردند. همه مسئولان شهرداری هم آمده بودند دستشان درد نکند اما هیچکس پاسخگو نبود؛ نه شهردار منطقه و نه عوامل پیمانکار مترو هیچکدام به گردن نگرفتند.»
زمین تا وسط کوچه ذکایی ترک خورده است و منطقه را با نوارهای آبی و زرد استتار کردهاند. سلطانیان از کسانی است که با خانواده برای اسکان به یکی از هتلها فرستاده شده اما از ماندن در آنجا انصراف داده است؛ با وجود این تلاشهای «شهروند» برای بررسی بیشتر و صحبت با ساکنانی که در هتل بودند، بینتیجه ماند. یکی از ماموران مترو، اجازه صحبت با مردم را نداد: «اگر با خبرنگار حرف بزنی، شب به شما جا نمیدهیم.» و بعد از صاحب هتل خواست تا خبرنگار را از هتل خارج کند: «چرا میخواهید با مردم حرف بزنید؟ به محل وقوع حادثه بروید. اصلا حق ندارید اینجا با کسی حرف بزنید.»
دیروز البته شرکت متروی تهران هم در این رابطه اطلاعیه صادر کرد: «صبح دیروز به دلیل حادثهای که در یکی از کارگاههای فرعی خط ٧ مترو، نزدیکی میدان محمدیه (اعدام) به وقوع پیوست و شکافها و ناپایداری در سطح خیابان رویت شد. علت این حادثه ناپایداری در یکی از شمعهای حائل شفت میانی هوارسان مترو در ایستگاه مربوطه بود که به دلیل مجاورت با چند آبانبار قدیمی به وقوع پیوست. در پی این حادثه خسارت جزئی به چهار باب ساختمان مجاور که بدون اسکلت فلزی و فرسوده بودند وارد شد. خوشبختانه این حادثه هیچگونه خسارت جانی به همراه نداشت و به جهت رعایت مسائل ایمنی ساکنان این منازل در محل مناسبی اسکان یافتند و عملیات ترمیم نیز بالحاظ اصول مهندسی درحال انجام است و نسبت به ترمیم ساختمانهای مجاور نیز اقدام خواهد شد.»
البته جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتشنشانی تهران توضیحات دیگری را در اینباره ارایه داد: «یک کوچه در مجاورت کارگاه مترو در خیابان مولوی حدفاصل چهارراه مولوی و میدان اعدام ساعت ٥٩: ٨ صبح روز شنبه نشست کرد که در محدوده بافت فرسوده منطقه رخ داده است، به همین دلیل چهار ایستگاه آتشنشانی به همراه ستاد بحران شهرداری تهران و عوامل شهرداری منطقه ١٢ به محل اعزام شدند. عرض کوچه ٤ متر است، ٢٠ متر جلوتر درست وسط کوچه حدود ١٠ تا ١٥ متر رانش اتفاق افتاده و به دنبال آن بخشی از کوچه خالی شده است.»
البته این مسئول شهری حفاری مترو را مقصر این حادثه نمیداند: «این رانش منجر به تخریب دیواره ضلع شرقی کانال هواکش مترو شده و خسارتهایی را وارد کرده است. خوشبختانه چون ساعات اولیه روز تعطیلی بود خسارت جانی نداشتیم اما به دلیل پیشگیری از وقوع حوادث احتمالی ساکنانِ تعدادی از خانههای اطراف تخلیه شدند تا در محلهای اقامتی و هتلها اسکان داده شوند.»
ملکی بر اساس مشاهدات میدانی از این منطقه میگوید: «دقیقاً قسمتهایی که تخریب شده است آثار بهجا مانده از اتاقکهای قدیمی دیده میشود که به گفته اهالی در گذشته حمام و آبانبار بوده است که بدون تخریب خانهها را روی آنها ساختهاند. برآورد اولیه ما این است که احتمالا وجود آب در همان قسمتها باعث ایجاد فشار و در نهایت وقوع رانش شده است، اما باز هم باید بررسیهای بیشتری در این زمینه انجام شود تا به دلیل اصلی برسیم.»
حالا ایمنسازی منطقه به پایان رسیده است و کامیونهای شهرداری درحال تخلیه بتن و خاک در گودال ٥٠ متری هستند که عمق آن به سه متر میرسد. عابد ملکی، شهردار منطقه ١٢ هم که از صبح در محل حضور داشته در اینباره به «شهروند» میگوید: «٣٨ خانوار از کوچههای مشرف به محل را در هتلهای حافظ و پرشیا اسکان دادیم که حالا میهمان شهرداری تهران هستند. بقیه مردم هم از محل خارج شدند و به منزل بستگان رفتند. البته برای حفظ جان شهروندان هماهنگیهای لازم با نیروی انتظامی انجام شد تا خانهها پلمپ شود. ماموران نیروی انتظامی هم موظف شدند تا از اموال و خانههای مردم مراقبت کنند. حدود هزار کامیون هم به منطقه فرستاده شده و درحال پر کردن گودال با خاک هستند تا مطمئن شویم مشکل برطرف شده است و اجازه بازگشت مردم به خانههایشان داده شود.»
او هم دلیل رانش را سستی خاک منطقه عنوان میکند: «محل ریزش در خیابان مولوی ٣٥٠ متر با ایستگاه مترو مولوی فاصله دارد، اما نزدیک هواکشهای مترو است. شرکت مترو در حال انجام وظایف خود در منطقه است و اظهارنظر بیشتر در اینباره هم در تخصص شرکت ساخت مترو است.»