نِیشِکَر گیاهی بلند است از جنس تباشیر و از تیره غلات و بومی مناطق معتدل گرم تا مناطق حاره و بر اساس طبقه‌بندی‌های مختلف، از ۶ تا ۳۷ گونه دارد. نیشکر دارای ساقه ضخیم و بند بند است و قسمت داخلی ساقه آن لیفی و حاوی مقادیر زیادی عصاره شکر است و بلندی ساقه آن بین ۲ تا ۶۶ متر است.
در حال حاضر این گیاه در مزارع مختلف کشت می‌شود و پس از کشت و برداشت، عصاره آن را استخراج کرده و فرآورده‌های مختلفی از آن به دست می‌آورند. نیشکر در مناطقی از مازندران، کشت و در اواخر پاییر برداشت می‌شود و از آن شکر قرمز به عنوان یک محصول طبیعی و ارگانیک تهیه می‌شود.
نبود و ارائه اطلاعات علمی برای کشت و رونق آن در میان کشاورزان سنتی، نبود صنایع تبدیلی و نبود بازار فروش منسجم از مشکلات کشت نیشکر در مازندران محسوب می‌شود.
یکی از مناطقی که در استان مازندران به همراه شهرهایی مانند بهنمیر در بابلسر و روستاهای شهرستان سیمرغ در آن نیشکر کشت می‌شود، روستای سیف کتی واقع در قائم‌شهر است.
ناصر طیبی سیف‌کتی، عضو شورای اسلامی روستای سیف‌کتی قائم‌شهر هم در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه سطح زیر کشت نیشکر با توجه به فصل سال و مساعد بودن شرایط آب و هوا و مناسب بودن زمین‌های کشاورزی با همکاری کشاورزان افزایش می‌یابد، افزود: امسال وضعیت کاشت بهتر از سال‌های گذشته بود و در سطحی حدود 15 هکتار، نیشکر کشت شد.
وی تصریح کرد: کشاورزان در سال جاری به‌علت سرمازدگی، برداشت را سریع‌تر شروع کردند و تا حدود دو هفته دیگر برداشت به اتمام می‌رسد، اما پخت و عصاره‌گیری ادامه دارد.
سیف کتی با بیان اینکه برای رشد و تولید نیشکر به یک سیستم آبیاری مکانیزه نیاز است، افزود: برای آبگیری و بسته‌بندی نیشکر و افزایش کیفیت می‌توان اقدامات زیادی انجام داد که متأسفانه هنوز از مراکز مربوطه کسی کاری انجام نداده و به اصطلاح کسی نیست که در این کار سرمایه‌گذاری کند یا حداقل مشاوره فنی به مردم یا جوانان بدهند تا آن‌ها بتوانند اطلاعات خود را در مورد پرورش نیشکر یا تولید شکر افزایش دهند. مسئولان فقط برای بازدید به مزرعه نیشکر می‌آیند اما هیچ گونه حمایتی و ارائه طرحی انجام نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه اگر خاک برای رشد نیشکر مساعد باشد این گیاه می‌تواند حدود هفت سال رشد کند، ادامه داد: خاک زمین‌های سیف‌کتی آبرفتی و شیبدار و مساعد برای این کشت محصول است اما متأسفانه در این زمینه مطالعاتی انجام نشده است.
طیبی افزود: این گیاه از گذشته تاکنون که به این شکل کشت شده در صورتی که باید روش‌های جدید برای کشت و آبگیری آموزش داده شود تا بتوانیم عملکرد و تولید را افزایش دهیم. در این روستا با توجه به کشت خوب و مناسب باید شرکت‌های بسته‌بندی و کارگاه‌های تولیدی احداث شود اما همچنان کشت نیشکر در این روستا مغفول مانده است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر جوانان باید در زمینه‌های کشاورزی مستعد فعالیت کنند، گفت: از آنجایی که جوانان اطلاعات کمی درباره کشت و پخت نیشکر دارند نمی‌توانند در این زمینه وارد شوند بنابراین باید اقدامات کاربردی انجام شود.
احمد رضایی، یک کارشناس کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه نیشکر در حرارت 28 تا 30 درجه حداکثر آب را جذب می‌کند، افزود: در حرارت 10 درجه جذب آب به شدت کاهش می‌یابد و جذب عناصر غذایی هم تابع درجه حرارت است. نیشکر برای رشد و نمو خود به رطوبت فراوان نیاز دارد در یک بوته کامل نیشکر روزانه حدود 4 لیتر آب تبخیر می‌شود. نیشکر در 6 ماه اول رشد و نمو به حرارت و رطوبت مناسب و به 30 تا 50 هزار متر مکعب آب نیاز دارد. ضریب تبخیر و تعرق نیشکر حدود 150 تا 200 لیتر آب است و البته رطوبت بیش از اندازه ضرر دارد.
وی توضیح داد: نیشکر در سال اول معمولاً حدود 30 مرتبه آبیاری نیاز دارد و در هر مرتبه 100 تا 200 میلی‌متر آب نیاز دارد. فواصل آبیاری در ماه‌های تیر و مرداد هر هفت روز یکبار و در شهریور به بعد فواصل دور آبیاری 20 تا 25 روز خواهد بود.
رضایی از مهم‌ترین عوامل مضر در مزارع نیشکر را باد عنوان کرد و گفت: از عوامل محیطی که روی رشد و نمو در نیشکر و کلاً در نباتات تأثیر دارد باد است به طوری‌که باد شدید در مزارع نیشکر باعث شکستگی نیشکر می‌شود.
فاطمه خانلری از اهالی روستای سیف کتی که به کشت نیشکر مشغول است درباره چگونگی کشت این محصول با بیان اینکه کشت بوته از بهار، آغاز و پس از دو ماه رشد و جوانه‌زنی قند در ساقه تشکیل می‌شود، اظهار کرد: نیشکر در جاهای پر آب سریع‌تر رشد می‌کند و در اواخر پاییز عصاره‌گیری می‌شود.
خانلری درباره نحوه آبگیری اظهار کرد: در اواخر پاییز زمان آبگیری آغاز می‌شود و نیشکرها پس از برداشت شدن برگ‌ها، از شاخه‌ها جدا شده و پس از قطعه قطعه شدن برای عصاره‌گیری آماده می‌شود. عصاره‌گیری با دستگاه انجام می‌شود و قطعات ساقه نیشکر از آن عبور می‌کند و پس از آن‌که عصاره‌ها از ساقه خارج شد، توسط صافی، مواد زائد جدا و در درون دیگ‌های بزرگ ریخته می‌شود. برای آن‌که یک شکر مناسب به دست آوریم باید عصاره نیشکر را بر روی شعله قرار دهیم تا با حرارت ملایم غلیظ شود و در هنگام حرارت بر روی این عصاره کفی تولید می‌شود که سفید رنگ است و این کف در حین پخت جمع‌آوری می‌شود.
این کشاورز مازندرانی می‌گوید: ته ظرف نیز شکری به رنگ قهوه‌ای خمیری باقی می‌ماند که به شکل سفت است و به فرم‌های مختلف عرضه می‌شود. قیمت شکر از کیلویی 8000 تومان تا 12000 تومان در بازار به فروش می‌رسد.
سهیلا خادمی، کارشناس طب سنتی نیز درباره خواص درمانی نیشکر توضیح داد: نیشکر به‌علت داشتن پتاسیم ادرارآور بوده و پاک‌کننده کلیه و مثانه است و سوزش ادرار را رفع می‌کند، اما نفاخ‌آور بوده و برای مبتلایان به سل، اسهال، دل پیچه و صفراوی مزاج‌ها بخصوص اگر در حین گرسنگی شدید مصرف شود مضر است. طبیعت قلیایی نیشکر راهی برای مقابله با سرطان پروستات و سینه است، می‌گوید: نیشکر گلوکز بدن را تأمین می‌کند و به‌عنوان گلیکوژن ذخیره شده در صورت نیاز، به انرژی تبدیل می‌شود.
خادمی، با اشاره به اینکه پتاسیم فراوان در نیشکر برای سیستم گوارش و هضم غذا موثر است، تصریح کرد: نیشکر از بهترین منابع انرژی به حساب می‌آید و کربوهیدرات موجود در آن برای انرژی بخشیدن به بدن کمک می‌کند. مصرف نیشکر، برای عملکرد آسان کلیه‌ها و جهت سرعت یافتن بهبود پس از یرقان مفید است.
