قرار این نبود آشیخ اکبر
خرداد: نعمت احمدی حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری در یادداشتی که در روزنامه آرمان نوشته است، به خاطرات جالبی از زندگی عفت مرعشی با آیت الله هاشمی رفسنجانی اشاره کرده که در پی می خوانید.
ضرب المثلی است که پشت هر مرد موفق یک زن موفق حضور دارد، این مهم درباره زندگی آیتا... هاشمی رفسنجانی مصداق عینی دارد، در دهه ۵۰ که اوج مبارزات علیه رژیم سابق بود اصل براین بود که مبارزان تن به ازدواج نمیدادند و معروف بود که عمرچریکها ۶ماه است، این اصل درباره روحانیون مصداق کمتری داشت هرچند بودند عدهای که اصل را بر مبارزه میگذاشتند، یکی از مجازاتهایی که مبارزان قبل از انقلاب داشتند، تبعید از شهرمحل سکونتشان به استانهای دورافتاده بود، در زندگی اکثر روحانیون مبارز سابقه تبعید رقم خورده است مگر روحانیونی که رژیم حضورآنان را در خارج از زندان ولو در تبعید برنمیتافت، آیتا... هاشمی رفسنجانی ازآن دست روحانیونی بود که دولت فقط از سخنرانیهای او درعذاب نبود که او را تبعید کند و ممنوع المنبر، بلکه از حضور او و فعالیت و مبارزه او علیه رژیم در عذاب بود و به همین اعتبار زندانهای طولانی مدت به همراه شکنجههای طاقتفرسا به ایشان تحمیل شد و از قول برخی از هم بندیهای ایشان نقل شده است که فکر میکردند زیرشکنجه به قتل رسیده است، آقای ناطق نوری در مراسم درگذشت مادر آیتا... هاشمی رفسنجانی که چند سال قبل در مدرسه شهید مطهری برگزارشد خاطرهای را نقل کرد که بعد از شکنجه آقای هاشمی جملگی فکرکردند که او به شهادت رسیده است، وقتی زندگی چهرهای انقلابی با این پیشینه را مورد بررسی قرار میدهیم نمیتوان ازشریک زندگی او به راحتی گذشت. دراین خصوص هم آیتا... هاشمی نمونه بیبدیلی از روحانی تأثیرگذاری است که با دیگر همرزمان خود متفاوت بود. سالهای زندان یک نفر جور زندگی را میکشد، یک نفر باید دغدغه زندان و سلامتی آیتا... را داشته باشد و به زندگی ۵ فرزند آن زمان خرد سال خود برسد، کمترنام همسران روحانیون را میدانیم حتی اگر درزندگی اجتماعی فعال هم باشند وقتی از همسرخود یاد میکنند با عنوان«حاج خانم» از همسرشان یاد میکنند- اما آیتا... هاشمی رفسنجانی با چنان ذوق و شوقی همسرخود را با نام کوچک درگفتهها و نوشتههای خود یاد میکرد، حال این همسر زنی که ۵ دهه در کنارمردی که درونش همانند اقیانوس مواج بود و بیرونش همانند برکهای لمیده در حاشیه کوهی سرسبزآرام وخاموش، عفت خانم مرعشی، سروی است که آیتا... هاشمی رفسنجانی در سایه سار او مبارزه کرد، به مبارزه ادامه داد و وقتی که انقلاب پیروز شد، استوار ماند، چه آن زمان که گروهک منحرف فرقان دست به پروژه حذف حاج آقا زد و چه آن زمانی که روزها و هفتهها و چه در مجلس و چه در جبهه تداوم بخش انقلاب بود.
خاطرهای را حاج خانم از ملاقاتهای زندان آیتا... هاشمی نقل میکند که آقای هاشمی براثرشکنجه و کابلهایی که برکف پای او زده بودند نزدیک به فلج شدن بودن و باید موضوع شکنجه را به بیرون منتقل میکرد و از همه مهمتر خود از وضع سلامت جسمانی همسرش با اطلاع میشد، وقتی ساقی مأمور معروف زندان حایل بین زندانیان و ملاقاتهایی میشد حاج خانم از آیتا... میپرسد وضع پای شما چطور است؟ آقای هاشمی هم با هوشتر از آن بود که موضوع را درز بگیرد پای خود بالا میآورد و با نشان دادن جای زخم میگوید الحمدا... بهتراست، وقتی ساقی اعتراض میکند که چرا پای خود را نشان دادید این حاج خانم بود که داد میزند آیا نباید از سلامتی شوهرم که او را شکنجه دادهاید و دوستانش نگران او هستند با خبر بشوم؟ملاقات یعنی همین، عفت خانم مرعشی هیچ پست سیاسی نداشت اما حضور پررنگ او در کنارآیتا... هاشمی از او همراهی عملگرا و واقع بین ساخته بود. از مقام معظم رهبری نقل قولی بدین مضمون است که وقتی آیتا... هاشمی را با اینکه روحانی و طلبه بود به سربازی برده بودند و در باغشاه تهران بود، مقام رهبری به تهران میآیند و تصمیم میگیرند که با دوست دیرین خود هم در سربازخانه ملاقاتی داشته باشند و این ملاقات همزمان میشود با حضور خانواده آیتا... در باغشاه تهران، وقتی آیتا... هاشمی با لباس سربازی به ملاقات میآید فرزندان ایشان که پدر خود را درلباس سربازی میبینند با شادی میگویند بابا آژان شده، بابا آژان شده. این سرو با استقامت با ۵ فرزند که در نبود پدر سرپرستی و تربیت آنان برعهده او بود سر میکرد و زمانیکه انقلاب پیروز شد هم وظیفه سنگین سرپرستی فرزندان در نبود پدر که انقلاب اجازه نمیداد مثل دیگر پدران در کنار فرزندانش باشد را برعهده داشت غمناک اینکه دست حادثه مسیری پیش روی حاج خانم مرعشی قرار داد که دوباره پشت دیوارهای زندان این بار برای فرزندانش که ثمره انقلاب بودند دل نگران باشد کسانی که از نزدیک با آیتا... هاشمی آشنایی داشتند و رفتار او را میدیدند صبر و تحمل او را مثال زدنی میدانند. وقتی مهدی تصمیم گرفت به ایران برگردد و زمانیکه تاریخ ورود او به ایران تعیین و مشخص شد حکم شش ماه حبس فائزه را اجرا کردند و مهدی نیز بعد از چند ساعت به زندان رفت و آقای سید حسین مرعشی هم از قبل برای تحمل یکسال حبس خود در زندان بود حاج خانم دل نگران وضع فرزندانش بود و روحیه آرام آقای هاشمی او را آزرده میکرد، من در آن زمان به یکی از دوستانم گفتم آقای هاشمی لج صبر را درآورده، توان صبر را در هم پیچیده، یا آن زمانی که کلیپی در فضای مجازی پخش شد و یک نفر به فائزه خانم فحاشی کرد و از کلمات رکیک علیه فائزه و خانواده آیتا... و شخص ایشان استفاده کرد بازهم آیتا... را آرام دیدم. به دوستی گفتم مطمئن باش ایوب هم این میزان صبر نداشت. مگر میشود رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام باشی، مگر میشود عضو مجلس خبرگان رهبری باشی ، مگر میشود شناسنامه انقلاب باشی و عزادار درگذشت یکی از اقوامت باشی و اینگونه به دخترت فحاشی کنند و باز صبر پیشه کنی؟ توان صبر را حاجآقا از صبر گرفته است اما یک باردیدم که آیتا... هاشمی شکست، در هم پیچیده شد و چهره مصمم و آرامش درهم شد و آن زمانی بود که عفت خانم مرعشی چند ماه قبل بیمارشد و روانه بیمارستان و از بدحادثه با تشخیص ناصواب تا مرز فوت پیش رفت. تقریبا همه ناامید شده بودند و این را میشد از چهره حاج آقای هاشمی دید. کوه استوار سالها و سالیان پرتلاطم در واقعه عفت خانم داشت از هم میپاشید. میشد صدای نم نم اشک را در حالی که قطرهای بر چهرهاش جاری نبود به عینه دید. مردی که صبر را ذله کرده بوده، یکبار در مقابل حادثه دست از صبرشست، قامتش خم شده بود، چهرهاش بیرنگ بود، اقیانوس آرام صبر به دریای طوفانی تبدیل شده بود. آن زمان بود که همه قدر و قیمت عفت خانم مرعشی را نزد آیتا... دیدیم ، وقتی که خبر سلامتی را به حاج آقا دادند، عین کودکی که به آرزوهای طلایی خود رسیده باشد چهرهاش خندان شد و یک جمله را بارها تکرارکرد ... خدا عفت خانم را به من بخشید، خدا عفت خانم را به من بخشید... حال که دیگر آیتا... هاشمی سفرآسمانی خود را شروع کرده است به یقین این جمله را عفت خانم تکرار میکند، قرارمان نبود آشیخ اکبر! همسری که سالیان سال هرصبح با صدای قنوت حاج آقا سر از بالین برداشته، امروز چه تنهاست - او که اقیانوس پرخروش آیتا... هاشمی را آرام میکرد تا راهش را ادامه دهد. حال تنهاست و تکرار میکند قرارمان نبود آشیخ اکبر!
ضرب المثلی است که پشت هر مرد موفق یک زن موفق حضور دارد، این مهم درباره زندگی آیتا... هاشمی رفسنجانی مصداق عینی دارد، در دهه ۵۰ که اوج مبارزات علیه رژیم سابق بود اصل براین بود که مبارزان تن به ازدواج نمیدادند و معروف بود که عمرچریکها ۶ماه است، این اصل درباره روحانیون مصداق کمتری داشت هرچند بودند عدهای که اصل را بر مبارزه میگذاشتند، یکی از مجازاتهایی که مبارزان قبل از انقلاب داشتند، تبعید از شهرمحل سکونتشان به استانهای دورافتاده بود، در زندگی اکثر روحانیون مبارز سابقه تبعید رقم خورده است مگر روحانیونی که رژیم حضورآنان را در خارج از زندان ولو در تبعید برنمیتافت، آیتا... هاشمی رفسنجانی ازآن دست روحانیونی بود که دولت فقط از سخنرانیهای او درعذاب نبود که او را تبعید کند و ممنوع المنبر، بلکه از حضور او و فعالیت و مبارزه او علیه رژیم در عذاب بود و به همین اعتبار زندانهای طولانی مدت به همراه شکنجههای طاقتفرسا به ایشان تحمیل شد و از قول برخی از هم بندیهای ایشان نقل شده است که فکر میکردند زیرشکنجه به قتل رسیده است، آقای ناطق نوری در مراسم درگذشت مادر آیتا... هاشمی رفسنجانی که چند سال قبل در مدرسه شهید مطهری برگزارشد خاطرهای را نقل کرد که بعد از شکنجه آقای هاشمی جملگی فکرکردند که او به شهادت رسیده است، وقتی زندگی چهرهای انقلابی با این پیشینه را مورد بررسی قرار میدهیم نمیتوان ازشریک زندگی او به راحتی گذشت. دراین خصوص هم آیتا... هاشمی نمونه بیبدیلی از روحانی تأثیرگذاری است که با دیگر همرزمان خود متفاوت بود. سالهای زندان یک نفر جور زندگی را میکشد، یک نفر باید دغدغه زندان و سلامتی آیتا... را داشته باشد و به زندگی ۵ فرزند آن زمان خرد سال خود برسد، کمترنام همسران روحانیون را میدانیم حتی اگر درزندگی اجتماعی فعال هم باشند وقتی از همسرخود یاد میکنند با عنوان«حاج خانم» از همسرشان یاد میکنند- اما آیتا... هاشمی رفسنجانی با چنان ذوق و شوقی همسرخود را با نام کوچک درگفتهها و نوشتههای خود یاد میکرد، حال این همسر زنی که ۵ دهه در کنارمردی که درونش همانند اقیانوس مواج بود و بیرونش همانند برکهای لمیده در حاشیه کوهی سرسبزآرام وخاموش، عفت خانم مرعشی، سروی است که آیتا... هاشمی رفسنجانی در سایه سار او مبارزه کرد، به مبارزه ادامه داد و وقتی که انقلاب پیروز شد، استوار ماند، چه آن زمان که گروهک منحرف فرقان دست به پروژه حذف حاج آقا زد و چه آن زمانی که روزها و هفتهها و چه در مجلس و چه در جبهه تداوم بخش انقلاب بود.
خاطرهای را حاج خانم از ملاقاتهای زندان آیتا... هاشمی نقل میکند که آقای هاشمی براثرشکنجه و کابلهایی که برکف پای او زده بودند نزدیک به فلج شدن بودن و باید موضوع شکنجه را به بیرون منتقل میکرد و از همه مهمتر خود از وضع سلامت جسمانی همسرش با اطلاع میشد، وقتی ساقی مأمور معروف زندان حایل بین زندانیان و ملاقاتهایی میشد حاج خانم از آیتا... میپرسد وضع پای شما چطور است؟ آقای هاشمی هم با هوشتر از آن بود که موضوع را درز بگیرد پای خود بالا میآورد و با نشان دادن جای زخم میگوید الحمدا... بهتراست، وقتی ساقی اعتراض میکند که چرا پای خود را نشان دادید این حاج خانم بود که داد میزند آیا نباید از سلامتی شوهرم که او را شکنجه دادهاید و دوستانش نگران او هستند با خبر بشوم؟ملاقات یعنی همین، عفت خانم مرعشی هیچ پست سیاسی نداشت اما حضور پررنگ او در کنارآیتا... هاشمی از او همراهی عملگرا و واقع بین ساخته بود. از مقام معظم رهبری نقل قولی بدین مضمون است که وقتی آیتا... هاشمی را با اینکه روحانی و طلبه بود به سربازی برده بودند و در باغشاه تهران بود، مقام رهبری به تهران میآیند و تصمیم میگیرند که با دوست دیرین خود هم در سربازخانه ملاقاتی داشته باشند و این ملاقات همزمان میشود با حضور خانواده آیتا... در باغشاه تهران، وقتی آیتا... هاشمی با لباس سربازی به ملاقات میآید فرزندان ایشان که پدر خود را درلباس سربازی میبینند با شادی میگویند بابا آژان شده، بابا آژان شده. این سرو با استقامت با ۵ فرزند که در نبود پدر سرپرستی و تربیت آنان برعهده او بود سر میکرد و زمانیکه انقلاب پیروز شد هم وظیفه سنگین سرپرستی فرزندان در نبود پدر که انقلاب اجازه نمیداد مثل دیگر پدران در کنار فرزندانش باشد را برعهده داشت غمناک اینکه دست حادثه مسیری پیش روی حاج خانم مرعشی قرار داد که دوباره پشت دیوارهای زندان این بار برای فرزندانش که ثمره انقلاب بودند دل نگران باشد کسانی که از نزدیک با آیتا... هاشمی آشنایی داشتند و رفتار او را میدیدند صبر و تحمل او را مثال زدنی میدانند. وقتی مهدی تصمیم گرفت به ایران برگردد و زمانیکه تاریخ ورود او به ایران تعیین و مشخص شد حکم شش ماه حبس فائزه را اجرا کردند و مهدی نیز بعد از چند ساعت به زندان رفت و آقای سید حسین مرعشی هم از قبل برای تحمل یکسال حبس خود در زندان بود حاج خانم دل نگران وضع فرزندانش بود و روحیه آرام آقای هاشمی او را آزرده میکرد، من در آن زمان به یکی از دوستانم گفتم آقای هاشمی لج صبر را درآورده، توان صبر را در هم پیچیده، یا آن زمانی که کلیپی در فضای مجازی پخش شد و یک نفر به فائزه خانم فحاشی کرد و از کلمات رکیک علیه فائزه و خانواده آیتا... و شخص ایشان استفاده کرد بازهم آیتا... را آرام دیدم. به دوستی گفتم مطمئن باش ایوب هم این میزان صبر نداشت. مگر میشود رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام باشی، مگر میشود عضو مجلس خبرگان رهبری باشی ، مگر میشود شناسنامه انقلاب باشی و عزادار درگذشت یکی از اقوامت باشی و اینگونه به دخترت فحاشی کنند و باز صبر پیشه کنی؟ توان صبر را حاجآقا از صبر گرفته است اما یک باردیدم که آیتا... هاشمی شکست، در هم پیچیده شد و چهره مصمم و آرامش درهم شد و آن زمانی بود که عفت خانم مرعشی چند ماه قبل بیمارشد و روانه بیمارستان و از بدحادثه با تشخیص ناصواب تا مرز فوت پیش رفت. تقریبا همه ناامید شده بودند و این را میشد از چهره حاج آقای هاشمی دید. کوه استوار سالها و سالیان پرتلاطم در واقعه عفت خانم داشت از هم میپاشید. میشد صدای نم نم اشک را در حالی که قطرهای بر چهرهاش جاری نبود به عینه دید. مردی که صبر را ذله کرده بوده، یکبار در مقابل حادثه دست از صبرشست، قامتش خم شده بود، چهرهاش بیرنگ بود، اقیانوس آرام صبر به دریای طوفانی تبدیل شده بود. آن زمان بود که همه قدر و قیمت عفت خانم مرعشی را نزد آیتا... دیدیم ، وقتی که خبر سلامتی را به حاج آقا دادند، عین کودکی که به آرزوهای طلایی خود رسیده باشد چهرهاش خندان شد و یک جمله را بارها تکرارکرد ... خدا عفت خانم را به من بخشید، خدا عفت خانم را به من بخشید... حال که دیگر آیتا... هاشمی سفرآسمانی خود را شروع کرده است به یقین این جمله را عفت خانم تکرار میکند، قرارمان نبود آشیخ اکبر! همسری که سالیان سال هرصبح با صدای قنوت حاج آقا سر از بالین برداشته، امروز چه تنهاست - او که اقیانوس پرخروش آیتا... هاشمی را آرام میکرد تا راهش را ادامه دهد. حال تنهاست و تکرار میکند قرارمان نبود آشیخ اکبر!
