ماجرای نامه انتقادی جامعه روحانیت علیه هاشمی چه بود

خرداد: حجت‌الاسلام سروش محلاتی در همایش دیدبان اعتدال به تحلیل برخی زوایای زندگی آیت الله هاشمی پرداخت و گفت که وی نگاه متفاوتی به بحث حکومت دینی و اسلام با بسیاری از علما داشت و چالش ها با وی مربوط به امروز و دیروز نیست.

حجت‌الاسلام سروش محلاتی در همایش دیدبان اعتدال عنوان کرد:  آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دغدغه کارآمدی نظام دینی داشت، قبل انقلاب این دیدگاه توسط بسیاری از علما مطرح شد اما آیت‌الله هاشمی نگاه متفاوتی به بحث حکومت اسلامی و اسلام داشتند.

وی افزود: علمای ما برای اثبات حکومت اسلامی بحث نظری می‌کنند، گفت: نظام دینی همان نظام مطلوب دینی است که از قبل از انقلاب تا چند سال اخیر وجود داشت. رویکرد دوم اما مطلب دیگری است که همان عملی و تجربی است، یعنی واقعیت‌ها را ببینیم و بر اساس آن داوری کنیم، در بین برزگان فقط آیت‌الله هاشمی وارد این قضیه شد. دلیلش هم روشن است حکومت دینی ادعاهایی دارد که آیا می‌شود این ادعاها را در زمینه مردم محک بزنیم یا نه؟ باید ببینم این آموزه‌ها چقدر می‌تواند عملی باشد که آیت الله هاشمی در آن ورود کردند.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: پس از انقلاب اسلامی ما درگیری‌های زیادی داشتیم مجلس مصوبه‌ای تصویب می کرد و شورای نگهبان آن را رد می‌کرد. درگیری‌های سال‌های ۶۲ وجود داشت چه باید کرد، نظر این بود قم فتوا دهد و تهران به عنوان مرکز حکومت عمل کند. اولین کسی گفت چنین کاری امکان ندارد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود آن هم نه با ادعا بلکه بر پایه عقل و استدلال این مطلب را فرمودند. مثل مالیات که برخی علما انکار کردند که جامعه اسلامی مالیات نمی‌گیرد و همان خمس و زکات کافی است اما مباحث صورت گرفته مسائل را طوری دیگر رقم زد.

محلاتی تصریح کرد: آیت الله هاشمی گفت آیا می‌شود حکومت داشته باشیم و دولت نتواند مالیات بگیرد پس دولت تکالیف خود را چگونه انجام دهد. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نامه‌ای به امام نوشتند، امام تا آن زمان در برابر مالیات سکوت کرده بودند، آیت‌الله هاشمی به عنوان اولین نفر و با استدلال و مستند در این مساله وارد شد و گفت کارآمدی نظام دینی باید بر اساس عقل باشد نه بر اساس فتوای خاص زیرا برخی از فتواها برای زمانه ما نیست.

او افزود: در این میان خطبه نماز جمعه ایراد شد آن هم در زمان جنگ و کمبود منابع که کشور رنج می‌برد. بعداز نماز جمعه جلسه مجمع روحانیت مبارز تشکیل شد و گفتند که خطیب نماز جمعه پایش را از شرع جلوتر گذاشته که آیت‌الله هاشمی پاسخ دادند.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه تا اهل فکر و نظر در جامعه وجود دارد می‌تواند قدرت استدلال آیت الله هاشمی را درک کند، گفت: به یاد دارم به آیت‌الله هاشمی گفتند در خطبه‌های نماز جمعه از امام عبور کردید بنابراین چالش با هاشمی مربوط به دیروز و امروز نیست سی و سه سال از نامه معروف جامعه روحانیت مبارز می‌گذرد که خود گواه این مطلب است. اگر دیدگاه‌هایی که ایشان مد نظر داشت اجرا نشود نظام در آینده نمی‌تواند موفق باشد.

او ادامه داد: آیت الله هاشمی بر این نظر که فتوا یک بحث و مبانی اسلامی بحث دیگری است اما باید باهم مطرح شود. در ده سال اخیر آیت الله هاشمی رفسنجانی به نتایج دیگری رسیدند که کارایی نظام با تغییر در نهادهای نظام و قانون اساسی است.