رد صلاحیت روحانی ممکن و محتمل است؟!

سرویس سیاسی خرداد/ رضا رئیسی: شاید هیچ کس گمان نمی بردکه یکی از پایه گذاران انقلاب،رئیس جمهوری دو دوره کشور،فرمانده جنگ،اولین رئیس مجلس و رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتخابات سال 92 رد صلاحیت شود اما اینچنین شد و شاید از همان موقع بود که آیت الله دوران دیده به فکر راهکاری برای مواجهه با چالش های اینچنینی و غیر منتظره در عرصه انتخابات افتاد، چرا که برای هاشمی و اصلاح طلبان و جریان تحول خواه هیچ بدیل و جایگزینی جز صندوق رای و اصلاح امور به شکل تدریجی در قالب این راهکار دموکراتیک موضوعیت نداشته و ندارد.

به گزارش خرداد؛ آنگونه که محمد هاشمی بردار آیت الله گفته است، هاشمی بسیار پیش تر از امروزها و به هنگامه ای که در قید حیات بود، موضوع کاندیداهای سایه را مطرح و حتی چند گزینه را هم پیشنهاد داده بود، آیت اللهی که علاوه بر هوش و درایت سیاسی و اشرافش بر فعل و انفعالات این عرصه پر پیچ و خم، نسبت به اعضای شورای نگهبان و نظرشان نسبت به روحانی هم اطلاعاتی داشت و این نکته ای است که برادر بدان تصریح دارد، به خصوص که در بحبوحه انتخابات سال 92 و تنها چند روز مانده به برگزاری انتخابات شایعه ای با قوت بسیار در میان سیاسیون گوش به گوش می شد، مبنی بر آنکه حسن روحانی توسط شورای نگهبان رد صلاحیت خواهد شد، که البته چنین هم نشد و ماجرا ختم به خیر گردید و او با رای قاطع مردم در همان دور اول انتخابات از چندین و چند کاندیدای اصولگرا پیشی گرفت و بر مسند ریاست جمهوری تکیه زد.

فارغ از این دور اندیشی و تمهید وتدارک آیت الله فقید، از آنجا که اصولگرایان با تمام توان و قدرت به صحنه انتخابات آمده و جسته و گریخته تصریح داشته اند که این انتخابات یکی از مهم ترین انتخابات چند دهه گذشته برای آنان است و همچنین علاقه وافر خود را به یک دوره ای شدن رئیس جمهوری بارها و بارها اعلام و برای آن تلاش کرده اند و چون با توجه به بدنه سنتی حامی این جریان سیاسی در چند دوره گذشته انتخابات، رای آنان به نظر نمی رسد که در شرایط عادی بر روحانی چربش داشته باشد، عده ای موضوع عدم تایید صلاحیت روحانی را بهعنوان راهکار برون رفت از این معضل مطرح می کنند

و در کنار همه این ها ثبت نام عجیب و غیر منتظره احمدی نژاد هم در برخی تفاسیر بی ارتباط با زمینه سازی برای رد صلاحیت روحانی عنوان نمی شود و عده ای می گویند که رد صلاحیت احمدی نژاد که عنوان ریاست جمهوی را داشته به نوعی می تواند بار روانی رد صلاحیت احتمالی روحانی را کاهش دهد.

اما به چند دلیل ساده می توان گفت که احتمال وقوع چنین گزاره ای نزدیک به صفر است، نکاتی که به شکل مجمل بدان خواهیم پرداخت.

اول- رد صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی به رغم آن سوابق گرانسنگ و مسئولیت های خطیر یک توجیه و دلیل قابل ارجاع با عنوان کهولت سن داشت، رد صلاحیت محتمل محمود احمدی نژاد نیز با توجه به اقدامات عجیب و غریب وی ( که در نامه توکلی به شکل مشروح بدان پرداخته شده است) و نیز نهی صریح رهبر انقلاب نسبت به عدم حضور وی با رد صلاحیت رئیس جمهوری مستقر کشور تفاوت فراوان و ماهوی دارد و چنین قیاس هایی بدور از هرگونه تناسب و تجانسی است.

دوم- هر چند مواضع و سیاست ها و عملکردهای حسن روحانی با شماری از اعضای محترم شورای نگهبان همسویی و همنوایی نداشته و حتی گاه در نقطه مقابل آن قرار می گیرد اما اختلاف سلیقه و آرا یک امر بدیهی و طبیعی است و اعضای محترم شورا نشان داده اند که بر اساس مر قانون عمل می کنند و  به رغم تفاوت دیدگاه ها، عملکردهای دولت، فراتر از الزامات قانونی و اختیارات ریاست جمهوری نبوده و هیچ حقوقدانی تاکنون چنین تصریح و تاکیدی نداشته است و در واقع نظرات گاه کاملا مغایر دو طرف، جملگی در چارچوب های سیاست های کلان نظام و تنها با اختلاف مصادیق و رویکردها به منصه ظهور رسیده است.

سوم- سیاست اصولی نظام از آغاز انقلاب تا کنون در همه برهه ها و به رغم همه تلاطم ها و فراز و نشیب ها، حفظ نهال انتخابات و محوریت آن بوده، از برهه ترورهای کور معاندان تا دوران پر تلاطم جنگ و سپس در برهه های مختلف، هیچ گاه انتخابات در جمهوری اسلامی از حیز انتفاع ساقط نشده و رقابت به رغم تنگناها و برخی مضایق برای شماری از طیف ها  برقرار بوده و اینگونه نیست که به عنوان مثال چون اصولگرایان شانسی برای رویارویی با طرف مقابل ندارند، امکان حذف طرف مقابل از عرصه انتخابات موضوعیت یافته و قابل اعتنا شود.

چهارم- بر فرض محال اگر حسن روحانی رد صلاحیت شود این موضوع به هیچ روی همسو با منافع طیف اصولگرا نخواهد بود. اگر روحانی رد صلاحیت شود، یا باید تمامی کاندیداهای طیف مقابل رد صلاحیت شوند و هیچ یک از آنان در عرصه انتخابات باقی نماند که این موضوع همانطور که اشاره رفت با سیاست اصولی و همیشگی نظام در مغایرت قرار گرفته و انتخابات را از حیز انتفاع ساقط می کند و حضور حداکثری را نا ممکن می سازد، یا آنکه با حضور هر یک از کاندیداهای طیف مقابل، با ایجاد بار روانی رد صلاحیت روحانی، بدنه حامی اصلاح طلبان و اعتدال گرایان در فضای احساسی پیامدی به میدان آمده و با رای قاطع پشت چنین نامزدی خواهند ایستاد، حال آنکه از یکطرف روحانی حداقل در سیاست داخلی سعی کرده بسیار نرم و بی تنش پیش رود و مواضعی متعادل بگیرد که کاندیدای اصلاح طلب پیروز مشخص نیست همین روش را ادامه دهد و از همه  مهم تر آنکه اصولگرایان روی نارضایتی از روحانی و مسئله رکود اقتصادی و عدم تحقق برخی وعده های روحانی برای عدم حضور حداکثری بدنه حامی این جریان به عنوان مهم ترین شانس خود برای پیروزی حساب کرده اند و طبیعی است که با حذف روحانی همه این مولفه ها رنگ باخته و شرایط بس متفاوتی رقم خواهد خورد.

شاید آن پیش بینی آیت الله دوراندیش و نکته سنج هم به این نکته باز گردد که با حضور کاندیدای پوششی بر خلاف آنچه برخی فکر می کنند و طرح این موضوع را نوعی تسهیل کننده موضوع رد صلاحیت می دانند، مهم ترین گزاره برای عدم فکر حداقلی به اجرای چنین اقدامی باشد، آنچنان که اشاره شد در نبود روحانی چنین کاندیدایی شانس بسیار بالاتری با توجه به حذف او برای رویارویی و پیروزی بر اصولگرایان خواهد داشت.