عملیات انتحاری در واکنش به نفی پدرخواندگی!

سرویس سیاسی خرداد/ صلاح الدین توماج پور: خبر غیر منتظره بود و بهت آور، عربستان سعودی تمامی روابط خود با قطر را قطع و به حالت تعلیق درآورد، هر چند نام بحرین، امارات و نیز مصر نیز در این خبر آمده و سپس لیبی نیز بدان پیوست اما کیست که نداند این قطع ارتباط با محوریت عربستان و با خواست و اراده آن جامه عمل پوشیده است، اقدامی بی سابقه طی چند دهه گذشته و در دوران معاصر که بزرگترین چالش کشورهای عربی را پس از شکل گیری این کشورها رقم زده است.

به گزارش خرداد؛ اختلاف میان کشورهای عربی نکته تازه و عجیبی نیست، عربستان و قطر خود سال هاست که اختلاف مرزی داشته و حتی در برهه ای به مرز رویارویی نظامی هم رسیدندو حتی حملات مرزی نیز بوقوع پیوست اما اینکه به یکباره تمامی روابط به حالت تعلیق درآمده و قطع رابطه تمام عیار صورت پذیرد، امری بی سابقه است.

قطر بیش از یک دهه است که سعی کرده در تحولات منطقه ای سیاست های مستقلانه ای از حاکمان سعودی اتخاذ کند، نمونه بارز آن در ارتباط دوستانه و حمایت های قطر از اخوان المسلمین در مصر نمود داشته و همچنین شبکه خبری الجزیره قطر نیز که سعی کرده مشی خبری مستقلانه ای داشته باشد، بارها خشم حاکمان سعودی را برانگیخته است اما نکته آنجاست که چرا در این برهه و با این حجم گسترده دو کشور در آستانه رویارویی تمام قامت قرار گرفته اند؟

پاسخ بی گمان بیش از هر چیز به اجلاس ریاض و اقدامات خصمانه عربستان علیه ایران باز می گردد.

نه آنکه لزوما قطری ها علاقه وافری به ارتباط با ایران داشته باشند و این نکته خشم حاکمان سعودی را برانگیخته و آنان را به چنین واکنشی واداشته باشد.

شیخ تمیم حاکم جوان قطری، از نسل حاکمان تازه عربی است که با دنیا و معادلات آن آشنایی دارد و تحصیلکرده در دانشگاه های غربی است و از اساس چندان تمایلی ندارد که دست و چشم بسته، گوش به فرامین پدرخوانده دهد و این نکته ای است که خشم حاکمان سعودی را برانگیخته است.

عربستانی که با 350 میلیارد دلار قرار داد؛ ترامپ را به ریاض کشانده و اجلاس پر سر و صدای ریاض را براه انداخت تا خود را محور جهان اسلام جا بزند، بی گمان نخواهد پذیرفت که در همسایگی او و در میان اتحاد عربی کشورهای حوزه خلیج فارس، کسی ساز مخالف کوک کند و همه دستاوردهای متصوره را به زباله دانی بریزد! بی شک عربستان هیچ گاه نخواهد توانست ادعای محوریت در جهان اسلام را داشته باشد، وقتی در کشورهای عربی همسایه هم صدای افتراق و انشقاق شنیده می شود.

اینگونه است که حاکمان تندخوی عربستان که پس از ملک عبدالله در مسیر اقدامات ماجراجویانه و تندمزاجانه افسار گسیخته اند، اینچنین واکنش تندی از خود نشان دهند و بی محابا اختلافات را علنی کرده و به نقطه اوج برسانند.

نکته مهم و جالب توجه البته آنست که از میان 6 کشور عربی حوزه خلیج فارس کویت و عمان هنوز سکوت پیشه کرده و واکنشی از خود نشان نداده اند و این شاید مهم تر از هر گزاره و گزینه دیگری باشد.

اگر این سکوت ادامه داشته باشد، معنا و مفهوم صریح آن دو شقه شدن کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و شکست مطلق اتحاد عربی- اسلامی است که ریاض برای آن هزینه های فراوانی پرداخته است.

در این میان البته یک نکته را هم نباید از یاد برد که ترکیه نیز با اخوان المسلمین همسویی فراوانی دارد و با مصر اختلافات گسترده ای و اکنون شاید زمینه برای قطب بندی تازه در اتمسفر خاورمیانه فراهم آمده باشد و نقشه معادلات ژئوپلتیکی آبستن تحولات عمیقی باشد و با نزدیکی دوحه؛ آنکارا جبهه تازه ای علیه ریاض- قاهره شکل بگیرد.

هر چه هست این نکته کتمان شدنی نیست که عربستان چه این اتحادهای تازه شکل بگیرد و چه روابط دستخوش تغییرات تازه شود، شکست سختی را متحمل شده است و همه رویاهای آن برای مقابله با ایران بر باد رفته، مضاف بر آنکه این اقدام عربستان در واقع پاس گلی برای ایران است چرا که قطر اکنون تنها مرزی که برای ارتباط بین المللی دارد، ایران است و با توجه به قطع رابطه با مصر به عنوان کشوری که بسیاری از کالاهای حیاتی آن را تامین می کرد، ایران در این عرصه هم می تواند نقش تعیین کننده ای بازی کند و حال عربستان که در جنوب و در یمن زمین گیر شده گویا در مرزهای شمالی هم شاهد چالش بزرگی است و اینهمه رقم نخورده مگر در سایه عدم شناخت حاکمان سعودی نسبت به تغییرات جهانی و تحولات روز، آنها هنوز در چنبره معادلات قومی و قبیله ای و پدرخواندگی مانده اند  انتظار دارند که همگان چون آنان بی اندیشند و حداقل تا این لحظه شیخ تمیم اینگونه فکر نمی کند.