تاریخچه "خانه سلطان بیگم" در قلب تهران روایت می شود

خرداد: به همت مدیریت فرهنگی هنری منطقه 12 روایت تصویری و مستند داستانی "خانه سلطان بیگم" کلید خورد.

به گزارش خرداد به نقل از  روابط عمومی فرهنگ سرای شهر ؛ تصویربرداری  مستند داستانی "خانه سلطان بیگم" که روایت گر تاریخچه ساختمان کنونی خانه موزه بازار است با هدف بازشناسی تاریخ میراث فرهنگی آثار و ابنیه تاریخی در منطقه 12 آغاز شد.

گفتنی است در این اثر مستند بناست تمامی تاریخچه این ساختمان قدیمی و پرخاطره از زبان اهالی محل و همسایگان قدیمی ؛ کارشناسان میراث فرهنگی و طهران شناسان همچون استاد عبدالله انوار و نیز معماران بیان گردد.

بنای عمارت "سلطان بیگم خانم" که در حال حاضر خانه موزه بازار در آن واقع شده است در منطقه 12 شهرداری تهران و دارای پیشینه تاریخی است که در جای خود قابل توصیف است.   با توجه به اقوال شفاهی و نوع معماری به نظر می رسد این بنا متعلق به اوایل دوره قاجار  باشد. براساس اقوال نقل شده این بنا در دوره ناصرالدین شاه  محل زندگی عمه ایشان بوده است.این ملک در سال 1312 شمسی  در سازمان ثبت اسناد کشور به حکومت پهلوی واگذار گردیده و در حال حاضر نیز دارای همین سند می باشد.

گفتنی است با توجه به اسناد بدست آمده از نفل و انتقالات ؛ این خانه متعلق به سلطان بیگم خانم شجاعی صبیه مرحوم علیخان شفیعی بوده است. که در سال 1326  توسط تقی شجاعی به وکالت از سلطان بیگم خانم شجاعی به آقای نیر نما فروخته شده است.براین اساس خانواده نیرنما تغییراتی را در ملک بوجود آورده اند، لیکن به تالار اصلی(تالار آینه) و طبقه زیرین آن (حوض خانه) به دلیل وجود آثار تاریخی دست نزده و همانطور آن را حفظ نموده اند. در  خانواده نیرنما پسری به دنیا آمده است بنام "علی"، که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی راهی جبهه شده و در راه دفاع از میهن اسلامی به شهادت رسیده است.

پس از شهادت شهید علی نیرنما، خانواده ایشان از این محل مهاجرت نموده و پدر و مادر شهید نیز دارفانی را وداع گفته اند، از این رو در برخی از سایتها از این بنا به نام خانه نیرنما نیز یاد شده است. بعد از این دوران نیز ملک به سازمان فرهنگی هنری واگذار شد و خانه موزه و کتابخانه بازار  در آن دایر گردید.

بلحاظ معماری این بنا دارای پلانی U شکل می باشد که ورودی آن در ضلع شرقی قرار داشته و در سه ضلع دیگر ساختمان هایی حول یک حیاط مرکزی شکل گرفته اند.

حیاط ساختمان به مانند گودال باغچه ای  در ترازی پایین تر از سطح کوچه قرار گرفته و دسترسی به آن از طریق ۱۳ پله در ورودی میسر می شود. در مقابل پله ها و در میان حیاط حوض مستطیل شکل کوچکی قرار گرفته است. در سه سمت حیاط ساختمان هایی با نمای آجری و پنجره های چوبی قرار گرفته اند

بادگیر های این ساختمان در بالای تالار آینه  ،واقع در مرکز ساختمان غربی قرار گرفته است .اتاق های بادگیر در دو سمت تالار آینه قرار دارد که امروزه بسته و غیر قابل استفاده می باشند.  با توجه به اینکه ساختمان در دوره های مختلف مورد استفاده افراد گوناگون قرار گرفته شده است ،تغییرات داخلی زیادی به ساختمان تحمیل شده که شناخت سبک وسیاق طرح اولیه را دچار ابهام می کند. تنها تزئینات با ارزش و با سابقه تاریخی موجود را در تالار آینه، واقع در سالن مرکزی ساختمان غربی می توان یافت.

آینه کاری های زیبا یه اشکال قطار بندی و مقرنس به همراه نقاشی های گیاهی و غربی(طرح های الهام گرفته از نقاشی اروپایی که از دوره قاجار متداول شد از جمله مناظر طبیعی) بر روی گچ وآینه ، همچنین پوشش سقف به صورت قاب بندی های چوبی نقاشی شده و درهای چوبی منقش به طرح های گیاهی که نشان گر ذوق و سلیقه معمار و هنر آن زمان بوده در این قسمت (تالار آینه)به چشم می خورد .

با توجه به اهمیت و قدمت این خانه تاریخی بنا شد فیلم مستندی از همه آنچه باید در خصوص این بنا دانست ؛ ساخته شود تا عموم علاقمندان میراث فرهنگی اطلاعات درست و دقیق تر را  در این خصوص دانسته و مطلع گردند.

راوی این مستند یک دانشجوی معماری است که برای انجام یک پروژه تحقیقی دانشگاهی به محلات طهران قدیم سر می زند.

تهیه کننده این اثر مستند داستانی مدیریت فرهنگی هنری منطقه 12و فرهنگ سرای شهر است  ؛ کارگردان محمدرضا فهمیزی ؛ بازیگر روناک زمانی ؛ تصویربردار عماد عبدالحی ؛ تدوین زیبا کرمعلی ؛ طراح صحنه و لباس: ماهناز نیاسان ؛دستیار کارگردان مهناز رجبی  و مصطفی ساجدی دستیار تصویر بردار خواهد بود.