مناسبات ایران و اتحادیه اروپا در افق 2020
خرداد:چشم انداز روابط تهران و بروکسل پس از برجام بسیار روشن و امیدوار کننده به نظر می رسد به ویژه پس از مخالفت جدی اروپا با زیاده خواهی های دولت مخاصمه جوی آمریکا در قبال برجام، انتظار می رود که هر روز بر دامنه همکاری ایران و اتحادیه افزوده شود.
به گزارش خرداد به نقل از ایرنا، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، همان طور که انتظار می رفت با برجام فصلی نو در روابط ایران و اتحادیه اروپا رقم خورد به نحوی که در یکسال گذشته باوجود کارشکنی های مکرر «دونالد ترامپ» رییس جمهوری جدید آمریکا، این همکاری ها همچنان تداوم یافته است.
مراودات ایران اروپا در حوزه های اقتصادی، فرهنگی، هسته ای و ... روز به روز در حال گسترش است و نشست «آشنایی با برنامه چشم انداز 2020 اتحادیه اروپا» بین دو طرف که به تازگی در ایران برگزارشد، نشانه ای از تمایل جدی آنها برای بهبود مناسبات است؛ نشستی که اوایل آذرماه با هدف گسترش همکاری های علمی و فناوری صورت گرفت.
** اجرای برجام با تداوم همکاری هسته ای
با اجرایی شدن برجام از اواخر دی ماه 94 تا کنون، ایران و اتحادیه اروپا همکاری هسته ای خود را بر مبنای پیوست سوم این توافق با عنوان «همکاری های صلح آمیز هسته ای» آغاز و ادامه داده اند. بخشی از پیوست مذکور با عنوان «ایمنی، پادمان و امنیت هسته ای» به موضوع ایمنی اشاره دارد؛ موضوعی که در فروردین ماه امسال به امضای پروژه همکاری بین اتحادیه اروپا و ایران انجامید. این پروژه 2 میلیون و 500 هزار یورویی با هدف تقویت توانمندی های نظام ایمنی هسته ای ایران چند ماه بعد (تیر ماه) وارد مرحله اجرایی شد.
به دنبال امضای پروژه همکاری، کمیسیون اروپا با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که این نهاد اروپایی در چارچوب برجام برای نخستین بار، توافقی به منظور همکاری با ایران در زمینه ایمنی هسته ای را منعقد کرده است؛ همکاری که بخشی از برنامه «افق 2020» اتحادیه اروپا محسوب می شود.
اتحادیه اروپا برای برنامه این افق شش ساله خود که فواصل زمانی بین سال های 2014 الی 2020 را در بر می گیرد، بودجه ای بیش از 80 میلیارد یورو در نظر گرفته شده است. از آنجا که حمایت از تحقیقات مرتبط با فناوری هسته‌ای اعم از تحقیقات علمی صرف، مدیریت اثرات زیست محیطی ناشی از آن و همچنین ایمنی هسته ای بخشی از اهداف چشم انداز است، همکاری با ایران در زمینه های اشاره شده می تواند تقویت شده و در سال های آتی نیز ادامه یابد.
از این رو چند روز پیش، دهمین کمیسیون مشترک برجام میان ایران و نمایندگانی از کشورهای 1+5 در هتل کوبورگ وین برگزار شد و در جریان این دیدارها، رایزنی‌های مفصلی در ارتباط با مباحث فنی و حقوقی مفصل انجام شد.
همچنین بخشی از مسائل مطرح شده در کمیسیون مشترک به موضوع اجرای پیوست سوم برجام در خصوص همکاری صلح آمیز هسته‌ای اختصاص یافت. ضمن این که تمام شرکت کنندگان، پایبندی خود را به تعهدات برجامی تکرار کرده و بر ضرورت تضمین اجرای موثر آن در همه بخش‌های مربوطه با حسن نیت و در فضایی سازنده تاکید کردند.
** افق روشن اقتصادی
جدا از مسائل فنی و تکنیکی، مناسبات اقتصادی ایران و اروپا و تلاش آن ها برای رفع موانع عملیاتی سازی برجام هم قابل توجه است. در فضای پسابرجام همواره شاهد رفت وآمدهای چشمگیری بین ایران و اتحادیه اروپا وجود داشته به طوری که تهران و بازیگران قاره سبز از جمله فرانسه، ایتالیا و آلمان بزرگترین توافق های تجاری را در زمینه های انرژی، صنعت حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی، فناوری های نوین و ... امضا و اجرا کرده اند.
بنابراین باوجود برخی موانع اجرایی سازی برجام، آمارها از افزایش قابل ملاحظه حجم مبادلات ایران و اروپا حکایت می کند. در همین ارتباط اردیبهشت ماه امسال «میگوئل آریاس کانتی» کمیسر انرژی اتحادیه اروپا اظهار کرد که میزان صادرات ایران به اتحادیه اروپا از زمان اجرای توافقنامه هسته ای بین تهران و شش قدرت جهان در سال 2015 به سه برابر افزایش یافته است.
نگاهی مقایسه ای به میزان صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال های 2015 و 2016 از این واقعیت که برجام برای ایران رونق را به همراه آورده، پرده بر می دارد. صادرات یک میلیارد و 235 میلیون یورویی ایران به اتحادیه در سال 2015 در سال بعد (2016) به پنج میلیارد و 494 میلیون یورو رسید؛ دستاوردی که به واسطه برجام و رفع تحریم ها حاصل شد و انتظار می رود تا افق 2020 به اوج خود برسد.
در این میان بسیاری از صاحبنظران معتقدند که بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران بر سرعت، سهولت و حجم مبادلات دو طرف خواهد افزود. این موضوع پس از برجام به ویژه در ماه های اخیر با جدیت مضاعفی پیگیری شده اما هنوز بنا به دلایلی راه به جایی نبرده است.
باوجود پیشبرد برجام تا مرحله کنونی و اسناد همکاری فراوان امضا بین ایران و بازیگرانی اروپایی، حفظ توافق هسته ای یکی از اولویت های اتحادیه به شمار می رود و همین موضوع یکی از دلایل عمده ایستادگی سران بروکسل در مقابل زیاده خواهی های ترامپ و کنگره است.
حتی پیش از اعلام تصمیم برجامی کنگره، تیمی از دیپلمات های بلندپایه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه برای دیدار با مقامات کاخ سفید و کنگره عازم آمریکا شد؛ اقدامی که بی تاثیر بر مواضع اخیر نمایندگان نبود و آنها موضوع بررسی برجام را بار دیگر مسوولیت تصمیم گیری در ارتباط با توافق هسته ای را بر دوش ترامپ نهادند.
