یارکشی در میان اعراب
خرداد:یک روز بعد از حملات هوایی آمریکا، فرانسه و بریتانیا به اهدافی در سوریه، رهبران کشورهای عربی برای شرکت در اجلاس سران عرب در عربستان سعودی دور هم جمع شدند. این نشست که سران شش کشور عربی از جمله امیر قطر در آن غایب‌اند، در حالی برگزار شد که تنش میان ایران و عربستان سعودی افزایش داشته است.
به گزارش خرداد،ریاض هم به دنبال این بود که در این اجلاس اعضای اتحادیه عرب را برای گرفتن موضع علیه ایران تحت فشار قرار دهد. یکی از عمده‌ترین اختلافات دو طرف به بحران سوریه و یمن بازمی‌گردد. اندکی پیش از آغاز بیست‌ونهمین نشست سران کشورهای عربی که در شهر ظهران واقع در شرق عربستان سعودی برگزار شد، ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی اعلام کرد که این نشست با عزم و اراده و با هماهنگی مشترک تلاش می‌کند با همه چالش‌ها مقابله کند.
او ابراز خوشحالی کرد عربستان برای مقابله با چالش‌ها از طریق هماهنگی مشترک میزبان این نشست است. گرچه ٢٢ کشور عربی عضو اتحادیه عرب هستند، رهبران و نمایندگان ١٦ کشور در این نشست حضور داشتند و شش کشور غایب بودند. یکی از مهم‌ترین غایبان این نشست امیر قطر بود. عربستان و قطر گرچه درباره سوریه تا حدود زیادی هم‌نظرند و هر دو هم از حملات هوایی اخیر به سوریه حمایت کرده‌اند، همچنان اختلافات ریشه‌داری دارند که عدم شرکت امیر قطر در این نشست یکی از نشانه‌های دنباله‌داربودن این اختلافات است.
شنبه‌شب و ساعاتی پیش از آغاز نشست سران کشورهای عربی در ریاض خبرهایی در رسانه‌های عربی منتشر شد که از صدای انفجاری بزرگ در یک پایگاه نظامی در جنوب حلب حکایت داشت. محل این پایگاه «جبل عزان» در جنوب حلب اعلام شد و شبکه سی‌ان‌ان ترک هم اعلام کرد که این پایگاه «متعلق به ایران بوده و دست‌کم 20 نفر کشته شده‌اند». با این حال روز گذشته حزب‌الله لبنان این خبر را تکذیب کرد.
**پیام پوتین به سران کشورهای عربی
روسیه و عربستان و بسیاری از هم‌پیمانان عرب ریاض درباره سوریه در سوی مخالف قرار می‌گیرند، با این حال ولادیمیر پوتین که یکی از متحدان بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، است، روز گذشته و هم‌زمان با نشست سران کشورهای عربی پیامی را برای رهبران این کشورها ارسال کرد. پوتین در این پیام خطاب به ٢٢ کشور عربی حاضر در نشست اعلام کرد که روسیه آماده همکاری نزدیک با اتحادیه عرب است تا امنیت منطقه را تضمین کند.
به گفته پویتن شکست داعش در بخش‌های زیادی از عراق و سوریه زمینه را برای گسترش سازش سیاسی و بازسازی بعد از درگیری و حل مشکلات انسانی در این کشورها فراهم کرده است. یکی از محورهای نشست روز گذشته سران کشورهای عربی، مسئله فلسطین و نقض‌های صورت‌گرفته در قدس اشغالی توسط اسرائیل بود و پوتین نیز در پیام خود گفت که رسیدن به صلحی پایدار در خاورمیانه بدون یافتن «راه‌حلی اساسی» برای بحران اسرائیل و فلسطین غیرممکن است.
**نشست بی‌نتیجه شورای امنیت
روسیه علاوه بر فرستادن پیام به سران کشورهای عربی، در شورای امنیت نیز فعال بود. نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل که به درخواست روسیه و برای بررسی حمله هوایی آمریکا، بریتانیا و فرانسه به مواضعی در سوریه برگزار شد، بار دیگر به جدل لفظی میان مقامات آمریکایی و روسیه بدل شد. پیش‌نویس قطع‌نامه پیشنهادی روسیه نیز با رأی مخالف اعضای شورا روبه‌رو شد و ناکام ماند. پیش از این مقام‌های روس پس از انتقاد از حمله سه عضو ناتو به سوریه خواستار تشکیل نشست فوری شده بودند و پیش‌نویس طرحی را ارائه دادند که این حمله را ناقض منشور سازمان ملل می‌خواند و محکوم می‌کند.
این طرح اما در نشست شورای امنیت رأی نیاورد. پیش‌نویس قطع‌نامه پیشنهادی مسکو با سه رأی مثبت، هشت رأی منفی و چهار رأی ممتنع رد شد و نیازی به استفاده اعضای دائم از حق وتو نبود. در این میان واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه، در این نشست آمریکا، فرانسه و بریتانیا را به نقض منشور سازمان ملل و نقض حاکمیت ملی دولتی مستقل بدون مجوز شورای امنیت متهم کرد و گفت این سه عضو ناتو به «اهداف نظامی و غیرنظامی» در حالی حمله کرده‌اند که هنوز سازمان منع گسترش تسلیحات شیمیایی گزارش خود را ارائه نداده است.
او آمریکا را به آغاز یک «ماجراجویی غیرقانونی نظامی» و «قلدرمآبی» متهم کرد و گفت سیاست خارجی ایالات متحده «نواستعماری» است. این در حالی است که نیکی هیلی، فرستاده آمریکا در سازمان ملل در واکنش به سخنان نماینده روسیه، دمشق را بنا بر مدارک موجود مسئول حمله شیمیایی به دوما دانست و از آمادگی واشنگتن برای حمله دوباره در صورت استفاده مجدد از سلاح شیمیایی در سوریه خبر داد. او روسیه را به «جسارت‌بخشیدن به اسد» و به‌راه‌انداختن «کارزار اطلاعات کاذب» برای پنهان‌کردن نقش دمشق در حملات شیمیایی دوما متهم کرد و در ادامه مدعی شد که برنامه تسلیحات شیمیایی اسد در پی حملات بامداد شنبه «فلج» شده است.
**تماس تلفنی اردوغان و پوتین
ترکیه هم یکی از حامیان حمله هوایی بامداد شنبه به سوریه بود اما تماس‌های رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه برای حل‌وفصل بحران سوریه همچنان ادامه دارد. روز گذشته پوتین و اردوغان در تماسی تلفنی درباره تحولات سوریه گفت‌و‌گو کردند. پوتین در این گفت‌و‌گو تأکید کرد که اقدامات این کشورها نقض آشکار منشور سازمان ملل و اصول اصلی آن است. دو طرف بر لزوم همکاری دوجانبه با هدف تحقق پیشرفت واقعی در روند حل‌وفصل سیاسی سوریه تأکید کردند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم در گفت‌وگوی تلفنی با اردوغان از تمایل خود برای تقویت همکاری جهت حل سیاسی بحران سوریه خبر داده بود.
