بهترین فیلم های سیاسی تاریخ؛
۱۰ فیلم برتر سیاسی تاریخ سینما
خرداد: سیاست یکی از جالب ترین و مطلوب ترین ژانرها در سینما از زمان پیدایش آن است. ابتدا این فیلم ها به عنوان یک ابزار پروپاگاندای قدرتمند مورد توجه قرار می گرفتند اما رفته رفته هنر و نوآوری نیز وارد این ژانر شده و از آن برای نقد و تشریح عناصر مختلف قدرت سیاسی استفاده می کردند. کارگردانان خیلی زود توانستند دیدگاه ها و ایدیولوژی های سیاسی خود را از طریق فیلم هایشان بیان کنند. در این فهرست از بهترین فیلم های سیاسی تاریخ سینما می توانید فیلم تریلر، کمدی، درام و یا جنگی بیابید اما تمامی آن ها با یک موضوع بسیار جذاب و منحصر به فرد به نام «سیاست» سروکار دارند و نقش این مقوله در زندگی ما را به تصویر می کشند. با 10 فیلم برتر سیاسی تاریخ سینما آشنا شوید. پیشاپیش از این که ناچاریم بخشی از داستان فیلم را اسپویل کنیم از شما خواننده عزیز پوزش می طلبیم.
10- مرگ استالین
کسانی که از طرفداران کمدی های سیاسی هستند باید فیلم «در درون حلقه» (In the Loop) ساخته آرماندو یانوچی در سال 2009 را می شناسند. این فیلم اولین تجربه کارگردانی این کارگردان اسکاتلندی بود. او پس از 8 سال ورود به دنیای کارگردانی، فیلم کمدی سیاسی دیگری به نام «مرگ استالین» (The Death of Stalin) ساخت. این فیلم دوره ای بسیار حساس و پیچیده در تاریخ اتحاد جماهیر شوروی را به تصویر می کشد، داستان مرگ نابهنگام جوزف استالین، دیکتاتور این کشور در سال 1953 در دفتر کارش.
با مرگ او تلاش برای بدست گرفتن قدرت در کشور آغاز شد و در این میان اعضای برجسته کمیته مرکزی حزب کمونیست هر یک خود را شایسته رسیدن به این مقام می دانستند. ظاهراً غیرممکن به نظر می رسد که چنین موضوع جدی و تاریک تاریخی بن مایه یک فیلم کمدی شود اما یانوچی موفق شده از این داستان یک کمدی تاریک بی نقص و دیدنی بسازد. کمدی و ملاحت فیلم در سناریو آن و دیالوگ های هوشمندانه ای است که بین سیاستمداران روسی رد و بدل می شود و همچنین پوچی مرگباری که با زندگی روزمره و سیاست اتحاد جماهیر شوروی در آن دوران همراه بود.
9- سگ را بجنبان
وقتی رییس جمهور ایالات متحده تنها دو هفته قبل از روز انتخابات به بدرفتاری جنسی متهم می شود. در این میان سخنگوی کاخ سفید (رابرت دنیرو) با کمک یک تهیه کننده سرشناس هالیوودی (داستین هافمن) سعی می کنند برای دور کردن افکار عمومی از این رسوایی، جنگی ساختگی را در آلبانی ایجاد کنند. فیلم سیاسی «سگ را بجنبان» (Wag the Dog) یک کمدی هوشمندانه و هجوآمیز است که با ارتباط ناگسستنی بین رسانه ها و سیاست سروکار دارد و به آسانی کار این دو حوزه در دستکاری و سوء استفاده از افکار می پردازد که با در دست داشتن منابع و ایده ها و اطلاعات می توانند براحتی افکار عمومی را به سمتی که می خواهند متمایل سازند. این فیلم باعث می شود که بینندگان چشم هایشان را باز کرده و به گفته های سیاستمداران و رسانه ها با دیده شک و تردید بنگرند. بی دلیل نبود که این فیلم را «دکتر استرنجلاو» (Dr. Strangelove) دهه 90 نامیده اند. این فیلم بسیار مفرح با شوخی های جالب است و همزمان نیز بسیار ترسناک است اگر بفهمید که چنین سناریویی اتفاق افتاده یا می افتد.
8- سقوط
الیور هیرشبیگل زمانی که با اولین فیلم خود با عنوان «آزمایش» (Das Experiment) به بررسی تاریک ترین زوایای خوی طبیعی انسان پرداخت بسیاری را شوکه کرد. دومین فیلم او با نام «سقوط» (Der Untergang) سقوط نازیسم را به تصویر می کشد که یک ایدیولوژی سیاسی افراطی در آلمان دوره هیتلر بود. بخش اعظم داستان فیلم در داخل یک پناهگاه زیرزمینی در برلین و در آوریل 1945 می گذرد، جایی که آدولف هیتلر و گروهی از نزدیکان او، که افسران و سیاستمداران طراز اول نازی هستند، با درماندگی تمام سعی در ادامه نبرد نابرابر و از قبل باخته علیه نیروهای روسی را دارند. این فیلم بعد از انتشار بسیار جنجال آفرین شد زیرا در این فیلم تصویری متفاوت و دلسوزانه نسبت به هیتلر اتخاذ شده است که بسیاری آن را دروغ می دانند.
در این فیلم، هیتلر مردی درمانده و نابود شده اما دارای خصایص کاملاً انسانی است که تفاوت زیادی با آن چه که تاکنون از او تصویر شده دارد. بدین ترتیب هیتلر این فیلم تصویری بسیار واقعی تر از آنچه که از او در پرده سینما دیده ایم دارد و این موضوع بر ترسناک بودن فیلم می افزاید. توانایی های بازیگری برونو گانز در نقش هیتلر به زیبایی هر چه تمام تر خشم و درماندگی هیتلر در ساعات آخر زندگی خود به تصویر کشیده به طوری که گانز توانسته به شیوه ای کاملاً باورپذیر حتی از نظر حرکات و ژست های بدنی این درماندگی و زوال شخصیتی و عقلی را به تصویر بکشد بدون این که وارد مرحله تمسخر یا زیاده روی شود.
7- تمام مردان پادشاه
ماجرای واترگیت یکی از بزرگ ترین رسوایی های سیاسی تاریخ ایالات متحده است که گستاخی و غرور بی دلیل ریچارد نیکسون و دولت او را نمایان می سازد. رفتار سیاسی نامناسب و قابل سرزنش نسبت به حزب مخالف شباهت بسیاری با سیاست های بلوک شرق دارد تا یک جامعه دموکراتیک. بزرگ ترین فیلم آلن جی پاکولا با نام «همه مردان پادشاه» (All the President’s Men) داستان واقعی دو روزنامه نگار از روزنامه واشنگتن پست با بازی داستین هافمن و رابرت ردفورد را روایت می کند که علیرغم اینکه شانسی ندارند اما تلاش می کنند معمای ورود به مجموعه هتل واترگیت را حل کنند که در آن دوران مرکز فرماندهی کمیته ملی دموکرات ها بود.
آن ها در طول تحقیقات خود با کمک شخصی به نام «دهان گشاد» با بازی هال هالبروک، موفق می شوند واقعیات تاریک و تلخی در مورد فعالیت های دولتی کشف کنند که می توانستند به راحتی منجر به سقوط دولت نیکسون شوند. این فیلم بازسازی بی نقص تحقیقات آن هاست و با دقت تمام و سیر روایی بسیار درگیر کننده خود فرآیند پی بردن به واقعیات در عصری پر از دروغ را به تصویر می کشد.
6- کاندیدای منچوری
در دوران جنگ کره، سرگرد بنت مارکو (فرانک سیناترا)، سروان ریموند شاو (لارنس هاروی) و تیم آن ها در یک عملیات معمول نگهبانی ربوده شده و در نهایت به یک مرکز بسیار امنیتی در شوروی فرستاده می شوند تا با یک تکنیک بسیار جدید کاملاً شستشوی مغزی داده شوند. آن ها بدون این که از حادثه ربوده شدن و اتفاقات بعد از آن چیزی به یاد داشته باشند به ایالات متحده بازگشته و همه به اشتباه و بر اثر خاطرات دروغینی که به ذهن آن ها تزریق شده، بر این باورند که هاروی با رشادت تمام همه آن ها را از دست دشمن نجات داده است. در حالی که شاو قرار است بخاطر رشادت هایش مدال شجاعت دریافت کند رفته رفته دچار شک و تردید می شود زیرا رویاهایی ترسناک در مورد شاو دارد. فیلم «کاندیدای منچوری» (The Manchurian Candidate) بر اساس رمانی از ریچارد کوندون به کارگردانی جان فرانکنهایمر یک شاهکار پرتعلیق و نفسگیر از دوران جنگ سرد است.
5- زِد
در یک کشور بی نام که توسط یک حکومت مقتدر راستگرا اداره می شود، نماینده سرشناس حزب مخالف دولت در اثر ضربات چوب بیسبال دو تن از اعضای نیروهای شبه نظامی ضد کمونیستی که در دوران رقابت های انتخاباتی با حزب حاکم همکاری می کنند به قتل می رسد. دولت حاکم برای جلوگیری از رسوایی های بیشتر ادعا می کند که وی در اثر یک حادثه رانندگی کشته شده است اما مامور بررسی پرونده به کمک یک روزنامه نگار سعی در کشف واقعیت دارند. داستان فیلم «زد» (Z) شباهت بسیار زیادی با داستان واقعی قتل گریگوریس لامبراکیس دارد که یک سیاستمدار عضو حزب مخالف دولت یونان در دهه 1970 بود، دورانی که یونان توسط یک حزب نظامی تمامیت خواه و استبدادی اداره می شد.
این تریلر سیاسی مسحور کننده با بن مایه های کمدی سیاه خود یک تجربه بصری بسیار تاثیرگذار و گیرا می باشد. تصور چنین فسادی بسیار سخت است اما این اتفاقات بی معنی در واقعیت رخ داده اند. این فیلم یکی از دردناک ترین پایان بندی های تاریخ سینما را دارد که می تواند بشدت شما را عصبانی کند.
4- دنباله رو
مارسلو کلریچی (ژان لویی ترنتینیان) تنها یک هدف دارد و آن هم این که می خواهد عضوی از حزب فاشیست ایتالیا بوده و در این حزب پذیرفته شود. او با یک زن بی تجربه و جوان که نماد طبقه متوسط است ازدواج کرده و تصمیم می گیرد که وارد سرویس اطلاعاتی حزب فاشیست شود. مارسلو خیلی زود فرمانی دریافت می کند مبنی بر این که باید استاد چپگرای خود را در پاریس از بین ببرد.
اما وقتی که بین او و همسر استادش رابطه ای ممنوعه شکل می گیرد، ماموریت او بسیار پیچیده می شود. شاهکار برناردو برتولوچی با نام «دنباله رو» (The Conformist) یک بررسی فیلسوفانه و جهانگرایانه از دنباله روی اجتماعی است که مارسلو نماد آن می باشد. او هیچ نشانه ای از فردگرایی در خود نداشته و از لحاظ عاطفی کاملاً پوچ است.
وقتی که فاشیست ها حاکمند او می خواهد جزیی از این سیستم باشد نه به این دلیل که به ایدیولوژی فاشیسم باور دارد بلکه تنها به این دلیل که نمی خواهد خلاف جریان حرکت کرده و می خواهد با جماعت اطرافش همراه باشد. اما وقتی که حزب فاشیست سقوط می کند وی از اولین کسانی است که برای دیدن سرنگونی مجسمه موسولینی به خیابان می آید.
حتی ازدواج او نیز به دلیلی مشابه انجام می گیرد تا با اطرافیانش تفاوتی نداشته باشد. هنوز هم تعبیرهای متفاوتی از این فیلم می شود و تکنیک های تصویری بکار گرفته شده در آن منبع الهام کارگردانان موج نو هالیوود شد.
3- نبرد الجزیره
موضوع پیچیده سیاسی نبرد الجزیره برای استقلال، اساس این فیلم به کارگردانی جیلو پونته کوروو است که تنها می توان با واژه «بی نقص» از آن یاد کرد. فیلم «نبرد الجزیره» (The Battle of Algiers) تنها 4 سال پس از بدست آمدن استقلال الجزایر از فرانسه ساخته شد و بر شورش جبهه آزادیبخش ملی علیه فرانسه متمرکز است که در سال های 1954 تا 1957 در پایتخت الجزایر رخ می دهد.
این فیلم به خاطر به تصویر کشیدن پیچیدگی های جنگ چریکی و فیلم برداری سیاه و سفید مستند گونه و بسیار هیجان انگیز خود توسط مارسلو گاتی شناخته می شود که به شدت تحت تاثیر آثار نئورئالیسم ایتالیایی قرار داشت. پونته کوروو به شدت به واقعیات این وقایع پایبند بوده و از هیچ یک از طرفین جانبداری نمی کند و همزمان جنایات و قساوت های دو طرف نبرد را به تصویر می کشد.
سابقه کارگردان فیلم به عنوان یک پارتیزان در دوران جنگ جهانی دوم و یک روزنامه نگار تاثیر زیادی در تاثیر نهایی قدرتمند این فیلم داشته است. این فیلم یک تجربه روایی بسیار منحصر به فرد است که بیشتر شبیه به تماشای یک فیلم خبری مستند است تا یک فیلم معمول و همین موضوع است که آن را از هر فیلم دیگری متفاوت می سازد.
2- مفیستو
وقتی که یک سوسیالیست ملی گرا برنده یک انتخابات دموکراتیک در آلمان می شود یک بازیگر تئاتر عجیب و غریب به نام هندریک هوفگن (کلاوس ماریا براندور) در نهایت بعد از سال ها تلاش ناموفق برای رسیدن به شهرت می تواند به یک ستاره تبدیل شود. سیاستمداران نازی تحت تاثیر نقش آفرینی او در نمایش «فاوست» (Faust) در نقش مفیستو قرار می گیرند و به قیمت دست برداشتن از عقایدش، یک سمت مهم را در دولت به او پیشنهاد می دهند.
فیلم «مفیستو» (Mephisto) توسط ایستوان سایو ساخته شده و داستانی ترسناک در مورد فرصت طلبی سیاسی است. هوفگن علیرغم این که نقش مفیستو را بازی می کند اما درست مانند شخصیت فاوست در نمایشنامه گوته، روحش را به شیطان می فروشد تا در دنیای ناکسان برای خود کسی باشد. همچنین این فیلم تصویری سوسیالیستی و البته عمیق از رابطه بین هنر و سیاست است و این که چگونه ماشین پروپاگاندا در دوران آلمان نازی فعالیت می کرد.
1- دکتر استرنجلاو
استعداد فیلم سازی استنلی کوبریک هیچ محدودیتی نداشت. او در ژانرهای مختلف شاهکارهایی بی بدیل ساخت از ژانر نوآر گرفته تا جنگی، وحشت، علمی تخیلی و درام و با ساخت فیلم بی نظیر «دکتر استرنجلاو» (Dr. Strangelove) که اقتباسی از رمان «هشدار قرمز» (Red Alert) نوشته پیتر جورج بود، در ژانر سیاسی نیز شاهکاری دیگر آفرید. در این فیلم یک ژنرال آمریکایی پارانویایی و دیوانه به نام ریپر (استرلینگ هیدن) بدون این که دستوری از مافوق های خود دریافت کند، یک هواپیمای بی 52 مسلح به بمب اتمی را برای نابودی پایگاه های نظامی به روسیه می فرستد. برای جلوگیری از جنگ جهانی سوم، رییس جمهور وقت ایالات متحده (پیتر سلرز) در پنتاگون با مشاوران و ژنرال های ارتش جلسه ای را برگزار می کند.
ناگهان خبر می رسد که روسیه یک سیستم کامپیوتری دارد که در صورت وقوع حمله نظامی به طور خودکار تمامی بمب های اتمی این کشور را رها کرده و دنیا را نابود می سازد. این موضوع بر پیچیدگی ماجرا می افزاید. «دکتر استرنجلاو» فیلمی کمدی و هجوآمیز و همزمان یک تریلر سیاسی تکان دهنده است که داستان آن در دوران جنگ سرد رخ می دهد. این فیلم استعداد کمدی پیتر سلرز را در بیشترین حد ممکن خود به نمایش می گذارد که در سه نقش حضور می یابد: رییس جمهور ایالات متحده، خلبان نیروی هوایی و دکتر استرنجلاو که یک دانشمند نازی سابق ویلچرنشین است که از مشاوران اصلی رییس جمهور به شمار می آید.
منبع:برترین ها - ترجمه از حسین علی پناهی
