وقتی روحانی از دیپلماسی «بُرد» می خواهد
خرداد:دیپلماسی ابزاری است که دولت «حسن روحانی» کوشید به شکلی موثر برای تحول در اوضاع سیاست خارجی و برون رفت از تنگناهای پیش رو به کار گیرد؛ ابزاری که همچنان کارآمد و قابل اتکا به نظر می رسد.
به گزارش خرداد به نقل از ایرنا، تفسیر و پژوهش های خبری، مذاکره روشی بهینه برای خروج از تعارضات پرهزینه یا رسیدن به همکاری های سودمند است و همین ویژگی ها سبب شد تا دولت یازدهم و دوازدهم حساب ویژه ای روی مذاکره با جهان باز کند. تکیه بر این روش پس از مذاکرات 22 ماهه بین ایران و 6 قدرت جهانی به توافقی منجر شد که بسیاری از گره ها را در روابط خارجی گشود و به بحران سیزده ساله هسته ای پایان داد.
حتی اینک که فشارها برای فروپاشی برجام به اوج رسیده همچنان شمشیر دشمنان ایران کُند است. در همین ارتباط چند روز پیش «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه در توئیتی از تداوم پیروزی دیپلماسی چندجانبه سخن به میان آورد و نوشت «در حالی که ما می دانستیم ایالات متحده نمی تواند برای حفظ قول هایش مورد اعتماد قرار گیرد - همان طور که اکنون متحدین این کشور نیز دریافته اند - برجام ثابت می‌کند که یکجانبه گرایی مسموم دولت ترامپ به معنای آن است که نمی تواند برای احترام به هیچ توافقی مورد اعتماد قرار گیرد.»
به باور ناظران، سازوکارهای دیپلماتیک که در سال های اخیر به برجام منتهی شد، می تواند در شرایط کنونی به خنثی سازی توطئه های کاخ سفید منجر شود. این سازوکار دیپلماتیک نه تنها توطئه های آمریکا و دشمنان منطقه ای ایران را بی تاثیر ساخت که شکافی عمیق در غرب بین اروپا و آمریکا ایجاد کرد.
آمریکا تاکنون راه های زیادی را برای نافرجام گذاشتن برجام آزموده اما راه به جایی نبرده است. نقشه های ترامپ و تیم وی برای دلسرد ساختن تهران از دستاوردهای برجام و در نتیجه، خارج شدن ایران از توافق نقش بر آب شد و سرانجام رئیس جمهوری آمریکا خود تصمیم به خروج از توافق هسته ای گرفت؛ تصمیمی که برآیند موقعیت سنجی تهران و تکیه مقامات کشورمان به ابزارهای موثر دیپلماتیک بود.
ایالات متحده پس از خروج، تلاش زیادی برای همراه سازی تروئیکای اروپایی به عنوان متحدان سنتی با سیاست های خود صورت داد اما این تلاش های بی ثمر بر تعمیق شکاف ایجاد شده بین بروکسل و واشنگتن افزود. اینک آمریکا از طریق افزایش تعرفه کالاهای اروپایی قصد اعمال فشار بر اتحادیه اروپا را دارد. از طرف دیگر تکاپوی ترامپ برای بهبود مناسبات با رقبای اتحادیه همچون روسیه دربردارنده پیام هشدار به متحدان قدیمی است؛ پیامی که با دیدار ترامپ و پوتین آن هم درست چند روز بعد از نشست سران ناتو تقویت شد.
با آشکار شدن واگرایی در دو سوی آتلانتیک اروپا بیش از پیش به فکر نجات برجام افتاده تا از این طریق هویتی مستقل برای خود تعریف کند. بنابراین برخلاف تصور ترامپ، رهبران اروپا با هدف ادامه اجرای برجام که سال ها برای دستیابی به آن کوشیده اند، راهکارهایی نیز اندیشیده اند. دستورالعمل‌های تازه برای بانک سرمایه گذاری اتحادیه اروپا و همچنین اجرای «قانون مسدودساز» از جمله سازوکارهای اتحادیه اروپا است که در دستور کار پارلمان این اتحادیه قرار دارد؛ قانونی که دو دهه پیش با هدف حمایت از شرکت های اروپایی در برابر تهدیدات آمریکا علیه سه کشور ایران، لیبی و کوبا وضع شد اما عقب نشینی واشنگتن آن را مسکوت گذاشت.
از طرفی، سران اتحادیه برای سرمایه گذاری و تداوم مبادلات با ایران قصد ترغیب شرکت های متوسط و کوچک را دارند زیرا به خاطر عدم ارتباط یا سطح مناسبات نازل با شبکه مالی و پولی آمریکا، برای آن ها همکاری با ایران و در نتیجه حفاظت از برجام امکان پذیر خواهد بود. از مجموع اقدامات اروپایی ها می توان نتیجه گرفت که رهبران اتحادیه از اراده لازم برای حفظ توافق هسته ای برخوردارند اما این که از توان کافی نیز در مقابل زیاده خواهی های آمریکا برخوردار باشند یا خیر، جای بحث و بررسی دارد.
در مجموع می توان گفت که شرایط کنونی حاصل دیپلماسی فعال ایران در در سطوح منطقه ای و بین المللی است که به صورت دیدار و گفت وگوهای دو و چندجانبه نمود یافته است. مقامات کشورمان از رئیس جمهوری گرفته تا وزیر امور خارجه و نیز سطوح پایین تر، در نشست ها و همایش های جهانی می کوشند تصویری واقعی از جمهوری اسلامی به نمایش بگذارند تا تصویر ساختگی دشمنان را در هم شکند.
همچنین، حمایت از چندجانبه گرایی و رجوع به سازمان ها و نهادی های معتبر بین المللی همانند شکایت اخیر ایران از آمریکا به دیوان لاهه، سویه ای دیگر از تلاش های بین الملی تهران را آشکار می کند. با تداوم چنین رویکردی، بیش از پیش می توان انتظار همراهی بیشتر جهانیان با ایران و دوری از سیاست های یکجانبه گرایانه ایالات متحده را داشت.
