محاکمه ترامپ در جلسه شورای امنیت

خرداد: جلسه شورای امنیت که آمریکا مدت‌ها درباره‌اش صحبت و تبلیغ می‌کرد که جلسه موفقی به ریاست دونالد ترامپ خواهد بود، بالاخره تشکیل شد. ترامپ به شکلی دستپاچه و خودشیفته جلسه را با نیم ساعت تاخیر بدون هیچ‌گونه توضیحی شروع کرد که همین مجددا برای رهبران حاضر در جلسه شورای امنیت به نوعی توهین‌آمیز به حساب آمد. ترامپ بدون مقدمه دوباره حملات خود را به ایران تکرار کرد و دلیل خروج از برجام را دستیابی ایران به میلیاردها پول خود و همچنین راهی برای دستیابی به سلاح هسته‌ای ذکر کرد. ترامپ، ایران را متهم به صدور خشونت و هرج و مرج در خاورمیانه کرد و گفت ایران دارای برنامه پنهانی برای تولید سلاح هسته‌ای است و اظهار کرد از تصویب برجام به بعد تاکنون ایران تهاجمی‌تر شده است. درحالی که همین آقای ترامپ ماه قبل ادعا کرد که ایران در ظرف چهار ماه گذشته از روشی متعادل‌تر و نرم‌تر برخوردار شده است. پس از تکرار مکررات دونالد ترامپ، دیگر رهبران کشورها وارد سخنرانی شدند و امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه با اعلام اینکه گرچه برجام کامل نیست ولی بهترین ابزار برای حفظ صلح و امنیت بین‌الملل است، اعلام کرد که به‌رغم اقدامات تحریمی آمریکا، همچنان ایران پایبند به برجام است و ما گرچه با ترامپ در مورد خروج از برجام مخالفیم، ولی نمی‌شود فقط با تحریم و مهار با ایران برخورد کرد و نمی‌شود فقط سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه متعهد به حفظ برجام باشند بلکه بقیه هم باید از برجام محافظت کنند که مقصود ایشان مستقیما ایالات متحده آمریکا بود. ترزا می، نخست وزیر انگلیس هم با مواضعی مشابه اعلام کرد تا زمانی که ایران به تعهداتش در برجام پایبند باشد، ما در برجام می‌مانیم و مواضعی مشابه از سوی نخست وزیر هلند اعلام گردید و آنگاه آقای مورالس، رهبر بولیوی به نقش مداخله جویانه آمریکا و انگلیس از 28 مرداد 1332 و سقوط حکومت ملی دکتر مصدق اشاره کرد و گفت در سال 1357 ایران بالاخره افسار منابع خود را به دست آورد و آمریکا دوباره شروع به مداخله و کارشکنی در امور ایران نمود. آقای مورالس اعلام کرد ما مخالف آمریکا برای خروج از برجام و همچنین اعمال تحریم‌ها علیه ایران هستیم. دونالد ترامپ در سخنرانی خود از اینکه حتی چین را مورد اتهام قرار دهد که در انتخابات پیش روی میان دوره‌ای آمریکا مداخله می‌کند، ابا ننمود و همین امر باعث شد که وزیر خارجه چین به طور دیپلماتیک پاسخ دونالد ترامپ را در قالب جملاتی بدهد که سنت چین همواره عدم مداخله در امور کشورهاست و چین اجازه نمی‌دهد کسی این کشور را متهم نماید. وزیر خارجه چین تاکید نمود برجام بسیار معتبر بوده و چین از ایران می‌خواهد کماکان به تعهداتش عمل نموده و همه کشورها هم حق دارند با ایران روابط داشته و همکاری نمایند. سپس وزیر خارجه چین از کشورهای جهان خواست که از حق خود نگذرند و از تجارت با ایران حمایت نمایند. وزیر امور خارجه روسیه هم به صراحت گفت خروج آمریکا از برجام خطر بزرگی برای معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای است و در حالی که ایران به تعهداتش در برجام متعهد بوده و آژانس آن را همواره تایید کرده، خروج از برجام خطرناک بوده و تلاش‌ها در شبه جزیره کره را با خطر مواجه خواهد کرد. همچنین وزیر امورخارجه روسیه، آمریکا را متهم کرد که از پیشرفت در خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری می‌نماید و اشاره وی به استثنایی بودن اسرائیل در داشتن سلاح‌های هسته‌ای بود. بدین ترتیب می‌توان گفت برخلاف تصور ترامپ و تیم او، جلسه شورای امنیت تبدیل به نمایش مخالفت بلااستثنای همگی اعضای شورای امنیت شامل دوستان و دشمنان آمریکا با دونالد ترامپ بود و همه بر اهمیت و حفظ برجام تاکید کردند. هیچ یک از اعضاء حتی کویت به عنوان نماینده اعراب نتوانستند در مقابل برجام صف آرایی کنند. درحالی که انتظار دونالد ترامپ این بود که اکثریت با وی در شورای امنیت و در کلیات هماهنگی نشان دهند. این جلسه هیچ بهره‌ای برای آمریکا نداشت و نشان داد که هیچ اجماعی در میان اعضای شورای امنیت وجود ندارد و شخص دونالد ترامپ و سیاست‌هایش عامل این اختلاف است. ترامپ، چین را متهم به دخالت در انتخابات پیش رو در آمریکا کرد و بریتانیا، روسیه را متهم به به‌کارگیری سلاح شیمیایی در سوریه نمود و همه متحدین آمریکا به شکلی مودبانه، ناهماهنگی خود را با ترامپ نشان دادند. تلاش نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل برای اینکه به نوعی نشان دهد که حداقل در کلیات، اعضای شورای امنیت با آمریکا هم نظر هستند، نقض شد و تبدیل به جلسه مخالفت با آمریکا و حتی محاکمه دونالد ترامپ گردید. نتیجه‌ای که تیم ترامپ می‌خواست برای مصرف داخلی آمریکا و پیروزی در انتخابات میان دوره‌ای این کشور به کار ببرد، ناکام ماند و بدین ترتیب جلسه بدون نتیجه پایان یافت. اما در این جلسه هیچکدام از اعضای دائم شورای امنیت نگفتند چرا و چگونه از خود شروع نمی‌کنند و چرا سلاح‌های کشتار جمعی را نابود نمی‌سازند؟ همچنین هیچکدام نگفتند تحریم‌های اقتصادی یک ملت، بزرگترین سلاح کشتار جمعی است که بی‌نام‌ونشان علیه ملت‌ها به‌کار می‌رود ولی جهت‌گیری اشتباه به جهان می‌دهد که گویا سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی که خودشان بزرگترین دارنده آن هستند، بلای جان بشریت به شمار می‌روند.

*سیدعلی خرم-استاد دانشگاه- حقوق بین‌الملل