پشت پرده بزرگترین مانور ناتو در پساجنگ سرد
خرداد: بزرگترین مانور نظامی «ناتو» (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) در فضای پس از جنگ سرد در حالی برگزار می شود که تنش ها بین آمریکا و روسیه بالا گرفته و وقوع جنگ سردی دوباره دور از ذهن نیست؛ آتشی که دامن اروپایی ها را به عنوان همپیمانان آمریکا در ناتو خواهد گرفت.
به گزارش خرداد به نقل از ایرنا، 29 کشور عضو ناتو به همراه فنلاند و سوئد از روز پنجشنبه 3 آبان مانور بزرگی را آغاز کردند؛ مانوری به مدت دو هفته که از سال های پایانی جنگ سرد تا کنون بی سابقه بوده است و گفته می شود 50 هزار سرباز، حدود 10 هزار وسیله نقلیه، بیش از 300 هواپیمای جنگی، بالگرد و کشتی و غیره در اجرای آن به کار گرفته شده اند.
در مانور ناتو فرض بر آن است که نروژ به عنوان یکی از کشورهای عضو پیمان مورد تجاوز قرار گرفته و دیگر اعضای پیمان باید هر چه سریع تر به آن یاری رسانند. هدف بیان شده منعکس کننده ماده 5 پیمان نامه ناتو است که کارشناسان از آن به عنوان قلب پیمان نام می برند.
در ماده مذکور که به موضوع «دفاع مشترک» تاکید می شود آمده است که حمله مسلحانه علیه یک یا چندی از آن ها در اروپا و امریکای شمالی، به معنای حمله ای علیه تمامی آن ها تلقی خواهد شد و در نتیجه آن ها موافقت می نمایند در صورتی که این چنین حمله ای اتفاق افتد، هر یک از آن ها به صورت انفرادی یا به اتفاق دیگر دولت ها، مساعدت نمایند تا امنیت را در منطقه آتلانتیک شمالی بازگردانده که می تواند شامل استفاده از نیروهای مسلح نیز باشد.
هر چند در ارتباط با چرایی برگزاری رزمایش تاکید شده که این مانور به طور رسمی علیه هیچ دشمن بالقوه ای نیست، اما با توجه به پیشینه شکل گیری ناتو (جدال بین بلوک غرب به رهبری آمریکا و بلوک شرق به رهبری شوروی) و اختلافات اخیر موشکی آمریکا و روسیه، کشور هدف مشخص است. بنابراین کارشناسان رزمایش ناتو را حامل پیامی هشدارآمیز برای روسیه ارزیابی می کنند.
همین دو هفته پیش (18 مهرماه) «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا روسیه را به نقض پیمان منع موشک های هسته‌ای میان برد (INF) متهم کرد و از احتمال خروج آمریکا از توافق مذکور سخن به میان آورد. وی تاکید کرد که «روسیه متأسفانه این پیمان را محترم نشمرده و برای همین ما این توافقنامه را فسخ کرده و از آن خارج می شویم».
پیمانی که در سال 1987 یعنی حدود سه دهه قبل بین «رونالد ریگان» رئیس جمهوری آمریکا و «میخائیل گوباچف» آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی امضا شد و بر پایه آن تولید و آزمایش موشک‌های کوتاه برد 500 کیلومتر تا میان بردهایی 5500 کیلومتری از سوی طرفین منع می شد.
اختلاف روسیه و آمریکا بر سر پیمان موشکی، روز سه شنبه اول آبان «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ را روانه مسکو کرد تا با مقامات روسیه به ویژه «ولایمیر پوتین» رئیس جمهوری این کشور دیدار و گفت وگو داشته باشد. از سخنان بولتون در دیدار با رئیس جمهوری روسیه آن چنان بر می آمد که آمریکا تصمیم قطعی خود را برای خروج از پیمان «آی ان اف» گرفته است.
کارشناسان معتقدند در صورت خروج آمریکا از پیمان موشکی، روسیه نیز در اقدامی متقابل از پیمان خارج شده و به تقویت توان موشکی خود خواهد پرداخت. در آستانه مانور ناتو نیز مواضع روسیه قابل اعتنا بود و پوتین تهدید کرد هر کشور اروپایی که میزبان سیستم های موشکی آمریکا باشد در معرض خطر حملات روسیه خواهد بود.
در چنین شرایطی رهبران بروکسل نیم نگاهی نیز به مواضع رئیس جمهوری روسیه دارند که خاک قاره سبز را به واکنش مشابه و حملات تلافی جویانه تهدید می کند. از این رو «ینس استولتنبرگ» نخست وزیر سابق نروژ که از مارس 2014 تا کنون در پست دبیر کل ناتو قرار دارد با بیان اینکه ما جنگ سرد دیگر و یک مسابقه تسلیحاتی جدید نمی‌خواهیم، تاکید کرد: من انتظار ندارم که متحدان ما در مقابل موشک های کروز روسی تسلیحات اتمی بیشتری را در اروپا مستقر کنند.
برخی کشورهای اروپای شرقی همانند لهستان و همچنین حوزه بالتیک شامل لیتوانی، لتونی و استونی و ... پس از بحران اوکراین، توان نظامی روسیه را تهدیدی علیه خود قلمداد می کنند و بر پویایی هر چه بیشتر ناتو و تجهیز افزون تر این پیمان نظامی اصرار می ورزند. در مقابل برخی مقامات اروپایی نیز متوجه به خطر افتادن در دام ناتویی هستند که پس از جنگ دوم جهانی، آمریکا بیش از کشورهای اروپایی در آن ایفای نقش می کند.
به باور ناظران حوزه بین المللی، خروج آمریکا از پیمان موشکی با روسیه و استقرار موشک های خود در پهنه اروپا، قاره سبز را در تقابل با مسکو قرار خواهد داد. در نتیجه خروج آمریکا از INF مساوی خواهد بود با استقرار موشک های مختلف در اروپا؛ موضوعی که در صورت تحقق نه به نفع روسیه و اتحادیه بلکه در جهت تامین منافع ایالات متحده خواهد بود.
