بازی دو سر باخت ترامپ در ماجرای خاشقچی
خرداد:رئیس جمهور دونالد ترامپ می گوید که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی تاکنون بیش از پنج بار در صحبت رو در رو با او داشتن هر گونه نقشی در ماجرای قتل جمال خاشقچی را انکار کرده است؛ و شاید آمریکا هیچ وقت از حقیقت این داستان که آیا او واقعا درگیر این قتل بوده یا نه؛ هرگز سر در نیاورد.
جنیفر جاکوبز در بلومبرگ نوشت: روز جمعه در جریان ضبط گفتگویی با کریس والاس برای برنامه اخبار یک شنبه فوکس نیوز، ترامپ در پاسخ به پرسشی که می گفت «آیا ممکن نیست انکارهای شاهزاده محمد بن سلمان دروغ باشند » تنها به این جملات بسنده کرد: خب، چه کسی می دونه؟ آیا واقعا کسی می دونه راست می گه یا دروغ؟!
شماری از بنگاه های خبری از جمله واشینگتن پست و نیویورک تایمز گزارش داده اند که سیا در تحقیقاتش در زمینه پرونده قتل ماه گذشته جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان به این نتیجه رسیده که دستور ترور این روزنامه نگار منتقد سعودی مستقیما از سوی محمد بن سلمان صادر شده است؛ که این در تناقض کامل با ادعاهای حکومت سعودی قرار می گیرد که هر گونه نقشی در این ماجرا را انکار می کند. واشینگتن پست در این زمینه نوشته که مقامات رسمی سیا به تحقیقات خود که بر اساس استاد و مدارک و منابع متعدد اطلاعاتی به انجام رسیده است، اطمینان کامل داشته و آن را کاملا موثق می دانند.
ترامپ روز یک شنبه گفت که ایالات متحده تا روز سه شنبه گزارش کاملی درباره این قتل تنظیم و صادر خواهد کرد. اما ترامپ این نکته را که سیا در تحقیقاتش به نتیجه روشن رسیده و درباره نقش بن سلمان در ترور قضاوت کرده است، رد کرد و گفت که این سازمان اطلاعاتی هنوز ارزیابی کاملی از ماجرا ارائه نداده است. او گفت: هنوز خیلی زود است و گزارشی که تنظیم شده بر اساس مراحل ابتدایی تحقیقات است.
دونالد ترامپ در برنامه اخبار یک شنبه فوکس نیوز نیز به والاس گفت که شاهزاده بهش گفته که نقشی در ماجرا نداشته. به گفته ترامپ « شاید بیش از پنج بار در شرایط متفاوت که آخرینش همین پنج دقیقه پیش بود » شاهزاده بن سلمان صدور دستور ترور خاشقچی را انکار کرده است . ترامپ همچنین گفت که شاهزاده « البته کسانی را دارد که خیلی بهش نزدیک هستند و اتفاقا چند نفر از آن ها در جریان این اتفاق هم درگیر هستند ».
واکنش رئیس جمهور به گزارش هایی که حکایت از نقش مستقیم بن سلمان در ماجرای ترور خاشقچی داشتند، شبیه واکنشی است که او چندی پیش به سلسله گزارش هایی درباره نقش داشتن روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا نشان داد. او در این مورد چندین و چند بار درباره نتایج تحقیقات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا درباره نقش مستقیم روس ها در جریان انتخابات سال ۲۰۱۶ که به انتخاب خود دونالد ترامپ انجامید، ابراز تردید کرده و حتی از صحبت های خود ولادیمیر پوتین در انکار هر گونه دخالتی در انتخابات آمریکا هم مثال آورده است.
ترامپ درباره نوار صوتی به دست آمده درباره صحنه قتل هم که گفته می شود توسط رجب طیب اردوغان به دولت آمریکا تحویل شده؛ هم گفته که « من آن نوار را گوش نکردم، چون خیلی ناراحت کننده و ترسناک بود. من البته بدون این که آن نوار را گوش داده باشم می دانم که در آن چه چیزی وجود دارد و چه چیزی گفته می شود. آن نوار خیلی خشن بود، خیلی حیوان صفتانه و وحشیانه و ترسناک».
شماری از قانونگذاران آمریکا بعد از قتل خاشقچی خواهان سختگیری بیشتر آمریکا علیه عربستان سعودی شده اند. دولت ترامپ هفته گذشته اعلام کرد هفده نفر از سعودی ها را که در این ترور نقش داشتند، مشمول تحریم های مالی قرار داده؛ که البته نامی از ولیعهد در این فهرست نبود. منتقدین دولت در کنگره این تحریم ها را ناکافی عنوان کردند. خود ترامپ اما در گفتگوی شبکه فاکس تحریم ها را « تحریم های بسیار سنگین علیه گروهی از سعودی ها » نامید. البته او ابراز نگرانی کرد که مبادا تحریم ها به رابطه عربستان سعودی با آمریکا آسیب بزند.
دست در دست
«عربستان سعودی نقش مهمی در خاورمیانه بر علیه ایران بازی می کند، ولی آمریکا حتی در این ماموریت نیز به ولیعهد محمد بن سلمان اطمینان کافی ندارد ». این جملات را آدام شیف نماینده دموکرات کالیفرنیا که گفته می شود بر صندلی ریاست کمیته اطلاعات خواهد نشست، عنوان می کند و ادامه می دهد که « هر رژیمی که درگیر پرونده ای چون ترور یا قتل روزنامه نویسی چون جمال خاشقچی باشد، آمریکا نباید با او دست در دست هم قدم بزند و روابط دوستانه ای با آن کشور برقرار کند ».
سناتور جمهوری خواه جف فلیک از آریزونا هم که در کمیته روابط خارجی مجلس سنا از منتقدین دونالد ترامپ است، به سی ان ان گفته که سازمان ملل متحد نباید به خاطر وابستگی هایش به عربستان سعودی در این قضیه ساکت باشد: چیزهایی هست که خیلی زود باید با آن ها رو در رو شویم. امیدوارم این موضوع با اعتماد و صداقت به وقوع پیوندد، نه بر این پایه که ما منافع زیادی در عربستان داریم و سرمایه گذاری زیادی روی رابطه مان با ولیعهد بن سلمان انجام داده ایم ».
سناتور جمهوری خواه لینزی گراهام نیز که عضو کمیته قضایی سناست، درباره بن سلمان گفته که ولیعهد غیر منطقی و نا آگاه است. گراهام می گوید که « او آسیب زیادی به روابط آمریکا و عربستان وارد آورده است ».
حمایت پادشاه عربستان از ولیعهد
پادشاه عربستان که در بحبوحه واکنش های جهانی علیه این کشور بعد از قضیه قتل جمال خاشقچی در مجلس شورای سعودی حضور یافته بود، در سخنرانی کوتاهی که ایراد کرد، اگر چه درباره سیاست های این کشور سخن گفت، اما درباره مهم ترین مساله این روزهای کشورش یعنی ماجرای قتل جمال خاشقچی کلمه ای بر زبان نیاورد.
به گزارش الجزیره، پادشاه عربستان، سلمان بن عبدالعزیز روز گذشته وظایف سیستم قضایی کشورش در جهت « خدمت به اجرای عدالت» را با صدای بلند یاداور شد، ولی از هر گونه اشاره مستقیم به ترور روزنامه نویس واشینگتن پست خودداری کرد.
خاشقچی که یکی از منتقدان ولیعهد قدرتمند عربستان سعودی محمد بن سلمان بود، دوم نوامبر در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسید. هفته گذشته مراجع قضایی عربستان اعلام کردند که پنج نفر از مظنونین مرتبط با ترور خاشقچی را به مجازات اعدام محکوم کرده اند.
سخنرانی پادشاه ۸۲ ساله سعودی ها ذر زمانی انجام شد که گروهی از اعضای کنگره آمریکا در پی اعلامیه سازمان سیا که اعلام داشت نقش محمد بن سلمان در قتل خاشقچی واضح و روشن است، عربستان سعودی را محکوم کردند.
پادشاه در سخنرانی کوتاهش یک بار دیگر حمایت خود را از تلاش های سازمان ملل متحد برای پایان بخشیدن به جنگ در یمن تکرار کرد و گفت که مساله فلسطین همچنان یکی از اولویت های سیاسی این کشور است. شاه سلمان همچنین اظهار داشت که عربستان از راه حل سیاسی برای حل بحران سوریه حمایت می کند و در ادامه هم خواستار حمایت مجامع بین المللی برای توقف برنامه های اتمی و موشک های بالیستیک ایران شد. پادشاه در اشاره به ولیعهد هم به این نکته اشاره کرد که « او روی پیشرفت توانایی های انسانی و تربیت یک نسل جدید برای آینده این کشور تمرکز کرده است.»
مروان کابالان مدیر مرکز عربی تحقیقات و مطالعات سیاسی به الجزیره گفت که شاه سلمان بر خلاف عقیده خیلی ها به قضیه خاشقچی اشاره کرده، اما با هدفی مشخص: فکر می کنم سلمان در سخنرانیش خواست به تمام دنیا بگوید که پشت پسرش ایستاده و از او حمایت می کند.»
به عقیده این کارشناس سیاسی سخنان شاه سلمان حاوی دو فراز مهم بود: یکی آن جایی بود که درباره مسایل اقتصادی و چشم انداز عربستان محمد بن سلمان در سال ۲۰۳۰ صحبت کرد و دیگری هم جایی بود که پادشاه درباره اعتمادش به سیستم قضایی کشور حرف زد. در کل شاه سلمان با حرف هایش به دنیا نشان داد خواهان گذر از شرایط فعلی و رسیدن به جایگاه سنتی همیشگی اش در مناسبات بین المللی است.
با بدتر شدن داستان خاشقچی؛ آمریکا باید در نهایت بازی را جدی بگیرد
در حالی که مقامات سیا به این نتیجه رسیده اند که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان دستور قتل جمال خاشقچی روزنامه نویس واشینگتن پست را صادر کرده، مقامات رژیم سعودی این را تنها یک ادعا دانسته و وجود بحران در روابط آمریکا و عربستان سعودی را انکار می کنند.
به گزارش، پیتر برگن، تحلیلگر امنیت ملی در سی ان ان نوشت: بن سلمان که علاوه بر بحران خاشقچی به دلایل گوناگونی چون جنگ فاجعه بار یمن، تیرگی روابط عربستان با کشور هم زبان وهمسایه شان قطر، ربودن نخست وزیر لبنان و البته بازداشت بیش از دویست نفر از بزرگان و بازرگانان سعودی در یک هتل لوکس در ریاض و درخواست صدها میلیون دلار برای اعطای آزادی به آن ها تحت فشار بوده؛ این روزها بعد از افشای نقشش در ماجرای قتل جمال خاشقچی رابطه خود کشورش با آمریکا را هم در خطر می بیند.
درباره اهمیت رابطه عربستان و آمریکا همین بس که ترامپ به دلیل رابطه عالی دامادش جرارد کوشنر ۳۷ ساله با محمد بن سلمان ۳۳ ساله حتی نیازی هم به منصوب کردن سفیر جدیدی در این کشور ندیده بود. اما سه شنبه گذشته دولت ترامپ ژنرال بازنشسته چهار ستاره جان ابی زید را به عنوان سفیر جدید آمریکا در ریاض منصوب کرد. این حکم از سوی مجلس آمریکا نیز تایید شد. گفته می شود قرار است ابی زید در ریاض در ارتباط کامل با بن سلمان باشد و او را در اتخاذ تصمیماتی منطقی مشاوره دهد.
برای پست سفارت آمریکا در عربستان یافتن گزینه ای بهتر از جان ابی زید دشوار است. این ژنرال ۶۷ ساله که عربی را فصیح حرف می زند و زمانی هم ستاد مرکزی ارتش آمریکا در خاورمیانه را اداره می کرده، با تجارب طولانی مدتش در خاورمیانه آگاهی و کارایی لازم را برای ایفای نقش در منطقه دارد و از سوی دیگر واجد جذبه ای هم هست که بتواند روی آرا و نظرات رئیس جمهور ترامپ نیز تاثیرگذار باشد.
منبع:شفقنا
