گرانی نان و سوخت
چه چیزی باعث اعتراضات در سودان شد؟
خرداد: اعتراضات سودان که به دلیل افزایش هزینه‌های نان و سوخت آغاز شد، اکنون با فراخوانی برای سرنگونی البشیر گسترش یافته است.
اعتراضات ضد دولتی از هفته گذشته چندین شهر را در سودان تکان داده است.
به گزارش اعتمادآنلاین، اعتراضات به دلیل افزایش هزینه‌های نان و سوخت آغاز شد، اما با فراخوان برای سرنگونی رئیس‌جمهور این کشور، عمر البشیر که مدت طولانی بر سر کار است، گسترش یافت.
در کمتر از یک هفته، تظاهراتی که در ۱۹ دسامبر در شهر اتبار آغاز شده بود به سرعت در سراسر کشور از جمله به پایتخت کشور، خرطوم، گسترش یافت.
در برخی از شهرها، نیروهای امنیتی در برخورد با معترضین از گاز اشک‌آور استفاده کردند و شاهدان استفاده از باتون و مهمات نظامی توسط پلیس ضد شورش را گزارش دادند. معترضان تلاش کرده‌اند به ساختمان‌های اداری یورش ببرند و لاستیک‌ها را در خیابان آتش بزنند.
طبق برآوردهای رسمی، حداقل ۱۲ نفر کشته شده‌اند. گروههای مخالف می‌گویند که تعداد تلفات بیشتر است.
سودانی‌ها محدودیت دسترسی به اینترنت را گزارش داده‌اند و دولت را متهم به مسدودسازی برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی کرده‌اند، اگرچه مقامات این اتهامات را رد می‌کنند.
مقامات، معترضان را به «نفوذی» بودن متهم می‌کنند. روز یکشنبه، خبرگزاری رسمی سودان SUNA گزارش داد که مقامات یک «واحد خرابکاری» را که برنامه‌ای برای «انجام اعمال خرابکارانه در پایتخت» برنامه ریزی کرده بودند، دستگیر کردند.
سازمان عفو بین‌الملل خواستار آزادی فوری کسانی که دستگیر شده‌اند، برقراری مجدد اینترنت و «احترام به حق مردم برای دسترسی به اطلاعات» شد.
بر اساس گزارش SUNA، البشیر روز دوشنبه، در اولین اظهار نظر عمومی خود پس از آغاز اعتراضات، به شهروندان در برابر واکنش به «تلاش برای القا ناامیدی» هشدار داد. همچنین در این گزارش آمده است که که رئیس‌جمهور و نیروهای امنیتی ملاقات کرده‌اند. بر اساس این گزارش بشیر وعده داده که دولت «در حال ادامه دادن اصلاحات اقتصادی است که زندگی شایسته‌ای را برای شهروندان فراهم می‌آورد.»
چرا مردم اعتراض می کنند؟
مهمترین عامل شروع اعتراضات اخیر، تصمیم دولت برای افزایش قیمت نان از یک پوند سودان به ۳ پوند بود (حدود ۰.۰۲ به ۰.۰۶).
اما به دلیل افزایش هزینه ها و سایر دشواری‌های اقتصادی، شامل افزایش تورم و محدودیت در برداشت بانکی، خشمی در سراسر سودان به غلیان درآمد و بعضی این وضعیت را «یک انبار باروت» توصیف کرده‌اند.
یوسف الحاق ۲۹ ساله که در اعتراضات خارطوم شرکت داشته است، گفت: «در بسیاری از موارد پول نقد در دستگاههای خودپرداز وجود ندارد. بانک ها تنها با پرداخت ۵۰۰ پوند سودان (در حدود ۱۰.۵۰ دلار در نرخ مبادلات رسمی) به مردم آنها را رهسپار خانه‌هایشان می‌کنند، مبلغی که به سختی برای یک روز کفایت می کند.»
در سال ۲۰۱۱، سودان جنوبی از سودان جدا شد و بیشتر حوزه‌های نفتی که همسایه شمالی کنونی‌اش برای تقویت اقتصاد خود بدان متکی بود از آن خود کرد.
اگرچه ایالات متحده در اکتبر سال ۲۰۱۷ میلادی، تحریم های بازرگانی ۲۰ ساله خود را بر سودان لغو کرد، این کشور قادر به جبران از دست دادن سه چهارم تولید نفت خود نبوده است.
اسماعیل کوشکوش، روزنامه نگاری مستقل که برای هشت سال از سودان و شرق آفریقا گزارش تهیه می‌کرد، می‌گوید:
«بسیاری انتظار داشتند که لغو تحریمها در اکتبر سال ۲۰۱۷ میلادی، سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کند و موجب بهبود وضعیت اقتصادی شود، اما به دلایل متعدد عکس آن اتفاق افتاد.»
بر طبق گفته‌های کوشکوش، سودانی‌ها از تصمیم‌های بانک مرکزی برای کاهش ارزش پوند به خشم آمده‌اند. ضمن آنکه نرخ تورم نزدیک به ۷۰ درصد افزایش یافته است.
اما آنچه که به عنوان یک اعتراض اقتصادی آغاز شد، اکنون سیاسی شده است و بسیاری از مردم خواستار پایان دادن به حکومت البشیر شده‌اند.
کوشکوش گفت: «اعتراض هایی که علیه قیمت بالای نان آغاز شده است به خواسته‌ای برای براندازی رژیم تبدیل شده است.»
بسیای نیز به آنچه که فساد گسترده در داخل دولت می‌دانند، اشاره کرده‌اند.
تاریخچه طولانی اعتراضات
سودانی‌ها دهه‌هاست که برای بهبود کیفیت زندگی‌شان مبارزه می کنند.
این کشور در سال ۱۹۵۶ استقلال خود را به دست آورد. دو سال بعد، ابراهیم عبود قدرت را در یک کودتای نظامی در دست گرفت و دولت منتخب غیرنظامی را مجبور به کناره گیری کرد.
در دوران عبود، اقتصاد سودان آسیب دید و منجر به نارضایتی فراوان شد.
در ۲۱ اکتبر سال ۱۹۶۴، پلیس به جلسه اتحادیه دانشجویان دانشگاه خارطوم حمله کرد که اعضای آن در مورد وضعیت سیاسی بحث و گفت‌وگو می‌کردند. اعتراضات و اعتصابات توده‌ای پس از آن منجر به رخدادی شد که از آن به عنوان انقلاب اکتبر سودان یاد می‌کنند. عبود بیرون رانده شد. در سال های پس از آن، سودان یک سری از کودتاها و درگیری ها را تجربه کرد.
در سال ۱۹۸۹، البشیر قدرت را در یک کودتا به دست گرفت در حالی که کشور در جنگ داخلی به سر می‌برد. این جنگ رسما در سال ۲۰۰۵ به پایان رسید، اما درگیری‌های دیگری از جمله در دارفور رخ داد. دیوان کیفری بین المللی دوبار حکم دستگیری برای البشیر صادر و او را متهم به جنایات جنگی، نسل‌کشی و سایر موارد نقض حقوق بشر کرد که ادعا می شود در غرب کشور مرتکب شده است.
در سال ۲۰۱۳، صدها نفر علیه افزایش هزینه‌های سوخت و گاز شهری اعتراض کردند. دولت با به کارگیری زور، تظاهرات را سرکوب کرد. افراد زیادی دستگیر شدند و طبق گفته‌های گروههای حقوق بشر بیشتر از ۲۰۰ نفر کشته شدند.
در سال ۲۰۱۶، هنگامی که شهروندان برای چندین روز متوالی در نافرمانی مدنی شرکت کردند و بسیاری به جای رفتن بر سر کار، دانشگاه و مدرسه در خانه ماندند، زندگی در خیابان‌های خارطوم به حالت توقف درآمد. این اعتصابات در واکنش به افزایش چشمگیر قیمت دارو، سوخت و برق صورت گرفت.
اعتراضات به گسترش خود ادامه می‌دهد
موج کنونی اعترضات در شهرهای مختلف سودان از جمله در خارطوم، اتبار، ام روابه و القضارف در حال روی دادن است.
دولت در چندین شهر معترض، وضعیت اضطراری و حکومت نظامی اعلام کرده است.
الحاق در یک پیام ویدئویی «از سودان به جهان» ارسال کرده است؛ او در این پیام می‌گوید: «مردم در شمال سودان در شهر اتبار جایی که همه چیز از آنجا شروع شد و همچنین در شرق سودان در شهر القضارف و در غرب سودان در الابیض در استان کردفان در حال اعتراض هستند. نواحی مختلف خارطوم صحنه‌ی اعتراضات توده‌ای بوده است.»
کوشکوش افزود که اعتراضات توسط دانش‌آموزان دبیرستانی در شمال شهر اتبار توجه عمومی را جلب کرده است. افراد از تمام سنین در تظاهرات شرکت می‌کنند.
در خارطوم، الحاق گفت که میانگین سنی معترضان حدود ۱۷ تا ۲۳ سال است.
چه آینده ای انتظار می رود؟
روز دوشنبه، پزشکانی که عضو مرکز پزشکان مستقل متعهد هستند و به انجمن مستقل متخصصین سودان پیوسته‌اند، اعتصاب سراسری را آغاز کردند.
به گزارش آسوشیتدپرس، این ائتلاف اعلام کرد که پزشکان در جریان اعتصابات به شرایط اضطراری پاسخ خواهند داد. ائتلاف همچنین اعلام کرد که توقف کار با هدف «فلج کردن» دولت بود، و خواسته‌اش مبتنی بر افزایش درآمدها برای آن اولویت ندارد.
انتظار می رود که اعتصاب در میان دیگر حرفه‌ها نیز در این هفته آغاز شود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، حزب کنگره ملی حاکم می‌گوید که نگرانی‌های معترضان را درک می‌کند، اما یکی از سخنگویان این حزب همچنین ناآرامی در اسرائیل و «احزاب دست چپی که امید به بی ثبات کردن دولت دارند» را مورد انتقاد قرار داد.
روز یکشنبه SUNA یک بیانیه نظامی منتشر ساخت که عنوان می‌کند، «نیروهای مسلح بر حمایت خود از رهبری‌شان و اشتیاق شدیدشان برای حراست از دستاوردهای مردم و امنیت ملی، و ایمنی جان، مال و ناموس تأکید می‌کنند.»
کوشکوش گفت اگر دولت مانند ۲۰۱۳ که بیش از ۲۰۰ نفر کشته شدند بر معترضان فشار آورد شگفت زده خواهد شد.
در نهایت او گفت نتیجه اعتراضات «بسته به معترضان، مخالفت‌هایی که فعالان سازمان می‌دهند، اقداماتی دولت و متحدانش انجام دهد و چگونگی واکنش جهانی شکل می‌گیرد. اعتراضات و قیامها منطق خاص خودشان را دارند.»
الحاق افزود: مردم سودان صرفاً «خواستار سبک زندگی، حقوق بشر و زندگی بهتری هستند.»
رئیس‌جمهور سودان دستور تشکیل کمیته حقیقت‌یاب داد
«عمر حسن البشیر» رئیس‌جمهوری سودان در بیانیه‌ای که توسط خبرگزاری رسمی این کشور منتشر شد، مولانا محمد احمد سالم، وزیر دادگستری را به ریاست این کمیته منصوب کرد.
به گزارش اعتمادآنلاین، وی در این بیانیه از اعتقاد کاملش به توانمندی در عبور از این شرایط سخت به سوی توسعه فراگیر در کشور سخن گفت.
