تفاوت معنادار روحانی 98 با روحانی 92 چیست

سرویس سیاسی خرداد-رضا رئیسی: در بحبوحه فعل و انفعالات پر شتاب و تند و تیز پسا انقلابی در سال های ابتدایی، پخش اعترافات تلویزیونی نیز به عنوان یکی از نمادهای این دوران جا افتاده و بروز و ظهور یافت، همزمان و در کنار مناظره های تند و تیز و بی تعارفی که حتی مخالفان نام و نشان دار نظم حاکم هم در آن تریبون و صدا داشتند.

به گزارش خرداد؛ در آن سال ها فضای سیاسی و اجتماعی رنگ و شمایل خاص خود را داشت و تنها معبر اطلاع رسانی معتبر و فراگیر آنتن تلویزیون ملی بود. در چنین فضایی بود که دادگاه های انقلابی عطف به خواست و مطالبه عمومی راه به آنتن صدا و سیما یافتند و در پیامد آن پخش اعترافات تلویزیونی نیز باب شد. البته نه به سبک و سیاق سال های اخیر و منولوگ گویی صرف یک متهم در مقابل دوربین در فضایی که شمایل بازجویی را تداعی می کند.

با گذر از آن سال ها و تغییر و تحولات اساسی در رویکردها و عملکردهای جریانات سیاسی و اجتماعی و تغییر شکل مطالبات عمومی به تدریج موضوعیت و مقبولیت عملکردهایی چون پخش اعترافات تلویزونی در دیدگاه عمومی تقلیل یافت و تنها پوسته ای از آن ماند که هر از گاهی برای اقناع و تئوریزه کردن گفتمانی خاص و تخریب جریانات نا همراستا با گفتمان قدرت راه به تلویزیون می یافت.

در دهه های هفتاد و هشتاد پخش مستنداتی از این دست، همانند «چلچراغ» دست مایه تسویه حساب های سیاسی و جناحی شد و در همین اواخر جنجالی بزرگ بر سر پخش اعترافات متهمان به قتل دانشمندان هسته ای براه افتاده و حتی در مجلس با قید فوریت طرح ممنوعیت پخش اعترافات تلویزیونی نیز مطرح شد.

در واقع می توان گفت برنامه هایی که در دهه 50 و 60 مورد پذیرش اکثریت بود و شمایل حقوقی و قضایی داشت به تدریج جلوه ای نا مناسب در نزد افکار عمومی گرفت و خاستگاه آن امنیتی شد.

حالا و در چنین فضایی، روز گذشته رئیس جمهوری از پخش اعترافات تلویزیونی متهمان اغتشاشات اخیر گفت و وعده آن را به مردم داد.

حمایت روحانی از پخش این اعترافات فارغ از کم و کیف آن و اینکه قرار است دوباره متهمی رو به دوربین بنشیند و اظهار ندامت کند و از وابستگی بگوید و ... یا آنکه قرار است مستندی مستدل خط و ربط برخی افراد و جریانات را هویدا کند یک چیز است (که البته بحث این مقال نیست) و حمایت تریبونی و صریح روحانی از پخش گزاره ای با عنوان «اعترافات تلویزیونی» چیز دیگر.

نکته ای که شاید مهم ترین تفاوت روحانی 92 با روحانی 98 را هویدا کرده و علت عصبانیت و دلزدگی هواداران و حامیان دیروز روحانی از وی را مشخص می کند.

مهم ترین نماد کنش انتخاباتی و کمپین تبلیغاتی روحانی در انتخابات سال 92 که در روزهای تعیین کننده پایانی نقش عمده ای در براه افتادن موج حمایتی از وی داشت تاکید او در مناظره انتخاباتی با نزدیک ترین رقیب یعنی قالیباف بر این نکته بود که او اهل برخورد گازنبری نیست و یک حقوقدان است و نه سرهنگ!

همه البته به سوابق پر و پیمان امنیتی روحانی اشراف و آگاهی داشتند اما او همانگونه که گفته بود، قرار نبود امنیتی نگر باشد بلکه قرار بود به مثابه یک حقوقدان منتخب ملت پیگیر و همراه و همدل با حقوق شهروندی باشد.

حالا همانگونه که اشاره رفت دفاع او از پخش اعترافات تلویزیونی (بدور از کم و کیف اعترافات تلویزیونی در شرف پخش و موضوعیت آن) تصریح صریح بر این حقیقت است که او به نگرش های امنیتی رجعت داشته و آنچه از آن تبری می‌جسته در رویکرد و عملکرد خود متبلور ساخته است، به خصوص که در  اظهار نظر درباره حوادث اخیر نیز به موضوعاتی چون دوربین و فیلمبرداری و برخورد با متخلفان هم اشاره کرده بود.

در واقع باید گفت که حتی اگر وظایف روحانی در قالب ریاست شورای عالی امنیت ملی هم چنین رویکردهایی را ایجاب کند دیگر وجوه ریاست جمهوری و نمایندگی ملت و حراست و حمایت از حقوق شهروندی به هیچ روی چنین گفتارهایی را توجیه نمی کند به خصوص که او بر وجه حقوقدانی خود تاکید و تصریح دو چندان داشت.

این سخنان و گفتارها در واقع تفاوت معنادار روحانی 92 با روحانی 96 را هویدا کرده و علت رویگردانی و ناخشنودی مفرط از او را هویدا می کند و نکته ای نیست که از نظرگاه مردم دورمانده و قابل توجیه باشد.