سفر سردار قاآنی به عراق قفل تحولات را شکست/نشانه های ثبات در صحنه پر تلاطم سیاست عراق

سرویس سیاسی خرداد- رضا رئیسی: بیش از یکسال است که صحنه سیاسی عراق دچار تلاطم های شدید و تکانه های قوی شده و هنوز بعد از آخرین انتخابات مجلس در 12 مه 2018 همسایه استراتژیک ایران روی آرامش و ثبات ماندگار را ندیده است اما تحولات چند روز و ساعات اخیر گویا نشان های برون رفت از این وضعیت بغرنج را نشان می دهد.

به گزارش خرداد، ترکیب شکننده ائتلاف های سیاسی در مجلس تازه عراق که طی آن هیچ یک از جریان های اصلی حائز جایگاه اکثریت نبوده و قدرت تصمیم گیری مطلق را نداشته اند، صحنه سیاسی این کشور را دچار تلاطم بی سابقه ای پس از سقوط صدام حسین کرد.

با عبور از دوران ظهور و استیلای داعش که طیف های مختلف را به یک هماهنگی و همنوایی هر چند موقت رسانده بود، دعواهای سیاسی و کشاکش ها بالا گرفت و دولت حیدر العبادی را از حیز انتفاع ساقط کرد. روی کارآمدن عادل عبدالمهدی با توافق گروه های سیاسی هم البته هر چند در ماه های ابتدایی آرامش اندکی را بر فضای سیاسی عراق حکمفرما کرد اما این آتش زیر خاکستر بود و به یکباره دوران تازه ای از هرج و مرج و نزاع میان سیاسیون در عراق بالا گرفت و کار به اعتراضات سیاسی پردامنه و خشونت آمیز در سال گذشته در کف خیابان های عراق رسید.

طیف های سیاسی مختلف هر کدام مواضع ضد و نقیضی درباره این اعتراضات خیابانی داشتند و یک روز با بخشی از معترضان همراه بودند و روز دیگر با بخش دیگر به مخالفت بر می خواستند و هر طیفی از این بلبشو به دنبال ماهی گیری خود بود اما هر چه که بود، افزایش خشونت و کشته های اعتراضات خیابانی بالاخره دولت عادل عبدالمهدی را ساقط کرد و پس از نزاع های فراوان و بحث های بسیار، برهم صالح حکم نخست وزیری عراق را برای محمد توفیق علاوی مهر زد، سیاستمداری میانه رو و سکولار که به نظر می رسید مطلوب غربی ها بوده و البته در ایران هم نظر بدی نسبت به او وجود نداشت اما با همه سعی و تلاش ها، طیف های سیاسی عراق و به خصوص جریان سائرون که بیش ترین کرسی ها در مجلس عراق را داشته و مورد حمایت روحانی پر نفوذ عراقی یعنی مقتدی صدر است با علاوی به توافق نرسید و پرونده این سیاستمدار کارکشته هنوز نیامده، بسته شد.

هر چند حوادث پسا ترور سرداز سلیمانی و ابو مهدی مهندس سمت و سوی اعتراضات گروه های شیعی را تغییر داد و معارضه میان ایران و آمریکا امکان اعتراض خیابانی را به شکل موقت محو کرد و سپس شیوع کرونا بر این وضعیت دامن زد اما صحنه سیاسی عراق فارغ از اعتراضات خیابانی هنوز بسیار پر تلاطم بود و بالاخره برهم صالح در اقدامی عجیب و قابل تامل گزینه ای را برای نخست وزیری مکلف مشخص کرد که چندان با گروه های شیعی و مورد حمایت ایران همخوانی نداشت و اینکه او از چنین مجلسی رای اعتماد بگیرد، محل تامل فراوان بود اما تحولات چند روز اخیر ماجرا را به نوعی دیگر در حال رقم زدن است.

سفر سردار قاآنی به بغداد را شاید بتوان نقطه عطفی در معادلات صحنه سیاسی عراق دانست، سفری که در اهمیت آن همان بس که همزمان با این سفر بر حجم تحرکات نظامی ایالات متحده افزوده شده و در نهایت وابستگان رسانه ای عربستان همزمان با این سفر هیاهو و جنجال فراوانی براه انداخته و حتی مدعی ترور فرمانده سپاه قدس در حمله هوایی آمریکایی به مواضع حشد الشعبی شدند اما در ورای این هیاهوهای رسانه ای و تحرکات نظامی گویا سردار ایرانی بازی اصلی را در صحنه سیاسی پیش برد.

نشانه های تاثیر گذاری این سفر در صحنه سیاسی در ابتدا از موضع گیری نخست وزیر تازه مکلف هویدا شد، آنجایی که او در چند موضع گیری متفاوت و جالب توجه در رشته توئیت هایی در ابتدا به حمایت تمام قد از حشد الشعبی پرداخت، خواستار لغو تحریم های ایران شد و خاطر نشان کرد که عراق خود را موظف به کاهش تنش میان ایران و آمریکا می داند.

البته کار به همینجا ختم نشده و روز گذشته همزمان با ارائه برنامه خود به پارلمان عراق، الزرفی در واکنشی جالب توجه گفت:ایران به عراق در زمینه نظامی و اقتصادی کمک کرد. ایران یک کشور همسایه و دوست است و ما کسانی را که به ما کمک کردند فراموش نمی‌کنیم.

این اظهارات بی واکنش نمانده و مهم ترین حزب سیاسی عراق در پارلمان این کشور یعنی جریان السائرون که مورد حمایت مقتدی صدر قرار دارد، امروز و ساعتی پیش اعلام کرد که این جریان به نخست وزیر مکلف رای اعتماد می دهد.

نکته مهم آنکه هر چند صدر طی چند سال گذشته مواضع ضد و نقیضی داشته اما در چند ماه اخیر و پس از حضور چند ماه او در ایران و نیز ترور سردار سلیمانی در عراق، این رهبر با نفوذ جریان شیعی به نوعی با ایران به وحدت استراتژیک رسیده و حمایت این جریان از نخست وزیری الزرفی نمی تواند بدون چراغ سبز تهران باشد و نکته آنست که با توجه به دو ائتلاف دیگر و اصلی شیعیان در مجلس عراق که نزدیکی همیشگی و تاریخی با ایران دارند به نظر می رسد کار الزرافی برای تصدی سمت نخست وزیری عراق راحت تر از هر زمان دیگری شده و بعد از نزدیک به دو سال چالش و منازعه پر دامنه در عراق صحنه سیاسی این کشور به سمت ثبات حرکت خواهد کرد.

نکته ای که در بحبوحه تنش های منطقه ای و بحران کرونا  علاوه بر تثبیت دوباره جایگاه سیاسی ایران در معادلات منطقه ای، می تواند خبر مثبتی برای ایران برای عبور از چالش های موجود و حتی کشورهای طرف مقابل بوده و خاورمیانه را از یک پیچ سخت گذر دهد