شاخص نظامی | کره شمالی | ترکیه |
تانک | 6000 | 2500 |
توپخانه | 13000 | 2546 |
جنگنده | 1351 | 906 |
زیردریایی | 75 | 12 |
ناوچه | 6 | 16 |
این تفاوت در نوع تسلیحات دو کشور نیز به خوبی کشور است. بیشتر جنگندههای روسیه را فانتومهای 2 اف – 4 تشکیل میدهد. در حالیکه کره شمالی بیشتر دارای هواپیماهای میگ چینی و شنیانگ(Shenyang) هستند.
همچنین، در حالیکه زیردریاییهای کره شمالی بیشتر از نوع سینپو، یونو و یوگو هستند(مدل های چینی که بر اساس پلتفرم زیردریایی های شوروی ساخته شده است)، زیردریاییهای ترکیه از نوع Type209 هستند که ساختاری آمریکایی – آلمانی دارد.
در سایر تجهیزات نیز چنین است. اگر سایر کشورهای پلتفرم شرقی و غربی را مقایسه کنید به این نتیجه خواهید رسید که این کشورها در زمینه نیروی نظامی و تجهیزات تا چه حد با یکدیگر فرق دارند.
استراتژی نظامی ایران غربی است یا شرقی؟
ایران قبل از انقلاب به لحاظ استراتژیک بیشتر در جبهه غرب قرار داشت اما بعد از انقلاب از جهات بسیاری به خصوص به علت تحریمها در جبهه شرق قرار گرفت. مروری بر نقشه نظامی ایران به خوبی این مطلب را مشخص میکند.
قدرت و برتری ایران در زمینه موشکهای بالستیک، خمپاره اندازها، زیردریاییها و... و نیز ضعف نسبیاش در زمینه نیروی هوایی به خوبی نشان میدهد که ایران به لحاظ استراتژی نظامی در جبهه شرق قرار میگیرد. تعداد زیاد بالستیکها، زیردریاییها و مینهای دریایی و نوع استراتژی دریایی این کشور به خوبی این مطلب را نشان میدهد(اینجا بخوانید).
جبهه نظامی شرق؛ روسی و چینی
جبهه شرقی خود به دو دسته جبهه روسی و جبهه نوظهور چینی تقسیم میشود. در حقیقت، استراتژی نظامی شوروی سابق به نظام جدید روسیه به ارث رسید. کشور ما در ابتدای دهه 60 و با اوج گیری جنگ تحمیلی در برخی زمینه ها به خصوص موشک های زمین به زمین و زمین به هوا به شدت تحت تاثیر شوروی و بعد روسیه قرار گرفت.
نمونههای بسیاری از این تاثیرگیری وجود دارد. بسیاری از موشکهای بالستیک ایران بر اساس مدلهای روسی ساخته و به روزرسانی شدهاند. این تاثیرگیری هنوز هم ادامه دارد. به طور مثال، سامانه فوق پیشرفته باور 373 بر اساس پلتفرم سامانه S300 روسی ساخته شده و تکمیل گردیده است.
همچنین، در یک نمونه دیگر، طبق ادعای نشنال اینترست، موشک قیام هم از پلتفرم موشک بالستیک Scud-C گرفته شده است. موشکی که ساخت شوروی بوده و کره شمالی نیز با تجهیز و تکامل آن، مدل موشک بالستیک Hwasong-6 را به وجود آورده و توسعه داد. نشنال اینترست مدعی است طرح موشکهای بالستیک ایرانی و به خصوص شهاب 2 نیز به این خانواده تعلق دارد و به خصوص این موشک طرح خود را از Hwasong-6 کره شمالی گرفته است.
حالا به نظر میرسد که ایران به طور آرام آرام و گام به گام در حال عبور از استراتژی نظامی شرقی – روسی به شرقی – چینی است. همکاریهای نظامی ایران و چین در این مدت بسیار زیاد بوده است.
دیدارهای وزرای دفاع سابق ایران و چین در این سالها به خوبی نشان از این دارد که ایران تصمیم گرفته در زمینه نظامی به چین نزدیک شود.
مدتی پیش وبگاه "وار ایز بورینگ" مدعی شد که یک شرکت چینی به نام "پلیتکنولوژی" در حال شراکت و همکاری عمیق با جمهوری اسلامی ایران است. این وبگاه تاکید کرد که این شرکت یکی از مهمترین کمپانیهای مرتبط با تولید سلاح در جمهوری چین است و تخصصش هم تامین تجهیزات و لوازم مورد نیاز در تولید تسلیحات و تجهیزات دفاعی هوایی است. پلیتکنولوژی با شرکتهای مختلفی در سرتاسر دنیا شراکت دارد و حتی همکاریهایی را با برخی کمپانیهای بزرگ خودرو مانند فراری داشته است.
همچنین نشنال اینترست چندی پیش در یکی از گزارش هایش از این گفت که دو شرکت چینی(یعنی موسسه 14 و پلیتکنولوژی) در حال همکاری جدی با ایران در زمینه تجهیزات دفاعی هستند. این وبگاه آمریکایی چند ادعای دیگر را هم مطرح کرد من جمله اینکه ایران بر اساس مدل طراحی چین و روسیه در حال تجهیز نیروی هوایی خود و بازسازی آن است.
از نظر نشنال اینترست، طراحی سیستم راداری نیروی هوایی ایران بر اساس مدلهای چینی است. از نظر نویسنده گزارش، به طور مثال، سیستم رادار پدافند هوایی معراج 4 بر اساس سیستم چینی JYL-1 طراحی شده و توسعه یافته است.
تفاوت مدل روسی و چینی در چیست؟
اما پرسش کلیدی این است که مدل و پلتفرم نظامی روسیه و چین چه تفاوتی با هم دارد؟ پاسخ به این پرسش کمی دشوار است. نباید فراموش کرد که استراتژی این دو کشور در مسائل نظامی بر یک مبنای تاریخی(بلوک شرق شوروی) شکل گرفته است. با این حال، در چند سال اخیر، چین در حال جداسازی خود از میراثهای شوروی و روسیه بوده است.
نوع و تعداد تسلیحات دو کشور به خوبی این تفاوت را نشان میدهد. در زیر به برخی از این تفاوتها اشاره میکنیم.
1 . تعداد نیروی انسانی چین به مراتب بیشتر از روسیه است. ارتش چین بیش از 2 میلیون سرباز فعال دارد. این در حالی است که روسیه حتی 1 میلیون نیروی انسانی فعال در ارتش خود ندارد. این مطلب به خوبی نشان میدهد که چین بر نیروی زمینی خود و سربازان حساب ویژه ای باز کرده است. فعالیت زیاد این کشور در زمینه تولید اسلحه سبک و مسلسل های جدید به خوبی این را تایید میکند.
در مقابل، تسلیحات توپخانه ای روسیه به مراتب بیشتر از چین است. توپخانه معمولی، توپخانه گرانشی، تانک و راکت اندازهای روسی چند برابر چین هستند. چین جدیدا در زمینه نیروی هوایی خود پیشرفت بسیاری کرده است. تعداد جتها و جنگندههای چینی از هواپیماهای جنگی ارتش روسیه بیشتر شده و قدرت این هواپیماها و توانمندی هایش هم بیشتر است. همچنین در زمینه نیروی دریایی نیز چین قدرت بیشتری از روسیه(حداقل به لحاظ کمّی) دارد. طبق آمار گلوبال فایر، چین حدود 800 ناو و روسیه حدود 350 ناو جنگی فعال در اختیار دارد. مهمترین تفاوت این دو ارتش شرقی، کیفیت سلاحها در سه زمینه زمینی، دریایی و هوایی است. جدول زیر اصلیترین سلاحهای ساخته شده و به کار رفته در ارتش دو کشور را معرفی میکند.
شاخص نظامی | چین | روسیه |
توپخانه و راکت انداز | SY400 SY300 WS-1 WM-80 MRL PHL03 | BM-21 Grad BM-27 Uragan 9K720 Iskander-M 9A52-4 Tornado TOS-1 |
جنگنده | Chengdu J-7 Shenyang J-11 Shenyang J-8 Su-27 | Su-27 MiG-31 Mig-31BM |
زیردریایی | Type 039A Type 035 Type 039 Kilo | Kilo-class Akula-class Oscar II-class Delta IV |
ناوچه | Type 054A Type 053 Type 053H3 | Admiral Grigorovich-clas Burevestnik-class Neustrashimyy-class |
با نگاهی به مدل های بالا به راحتی میتوانید تفاوت کلی ارتش چین و روسیه را بفهمید. با این وجود، تفاوت دقیق این سلاحها و مدلها احتیاج به بررسی دقیق آنها دارد که باید در گزارشی مجزا مفصلا به آن پرداخت.
اما به طور کلی، میتوان تفاوت استراتژی نظامی روسیه و چین را از مطالب بالا پیدا کرد. چین بر خلاف روسیه بر جنگ زمینی، چریکی و نیروی نظامی تمرکز بیشتری دارد. در زمینه نیروی هوایی پیشرفتهتر از روسیه است و در زمینه تسلیحات زمینی اگرچه توپخانه های قدرتمندی ندارد اما سامانه دفاعی بالستیکی زمین به هوای بسیار قوی دارد. نسل موشکهای بالستیک دانگ فنگ (1 تا 12)، اصلیترین موشکهای دوربرد چین هستند.
بنابراین، با نزدیک شدن ایران و چین به هم احتمالا فاز و پلتفرم نظامی ایران به چین نزدیک تر شود و ایران در یک چرخش مهم به مدل نظامی شرقی – چینی حرکت کند. این مدل احتمالا با تمرکز بر تقویت نیروی هوایی، تقویت سامانههای راداری، تجهیز ناوچههای نظامی وبه خصوص تجهیز سامانه های موشکی مرزی شکل نهایی خود را بگیرد. باید صبر کرد و دید که در آینده کدام یک از این زمینه ها به تحقق میپیوندد.