راز سکوت سوریه درباره توافق امارات و اسرائیل
خرداد: دولت سوریه تقریبا به طور کامل توافق عادی سازی روابط میان امارات متحده عربی و اسرائیل را نادیده گرفت و هیچ واکنش خاصی به آن نشان نداد. برخی محافل رسانه‌ای روابط گرم دمشق و ابوظبی را دلیل این سکوت می‌دانند.
به گزارش خرداد به نقل از فرارو، توافق مزبور که در ۱۳ آگوست توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اعلام شد، موجی از واکنش‌ها را برانگیخت که هنوز ادامه دارد. افکار عمومی کشور‌های عربی، به رغم سکوت اکثر این کشورها، واکنش تندی به این توافق نشان داد. همچنین برخی کشور‌های تاثیرگذار منطقه، توافق امارات و اسرائیل را «خیانتی» به آرمان فلسطین و جهان اسلام دانستند.
اکثر کشور‌های عربی، خصوصا کشور‌های حوزه خلیج فارس، یا از توافق امارات و اسرائیل استقبال کردند یا سکوت اختیار کردند. سکوت کشور‌های عربی قابل پیش بینی بود. هر کدام از این کشورها درگیر بحرانهایی هستند و نمی‌خواستند بین خود و امارات یا آمریکا تنش ایجاد کنند. عراق، اردن، کویت، مراکش و... از این دست کشورها بودند. سکوت این کشورها تا حدودی طبیعی بود، خصوصا که نظام‌های حاکم بر این کشورها ایدئولوژیک نیستند.
اما سکوت دولت سوریه به نحو برجسته‌ای قابل توجه بود. البته دولت سوریه به نحوی سعی کرد به توافق امارات و اسرائیل واکنش نشان دهد، اما این واکنش جنبه رسمی و دیپلماتیک نداشت. بلکه بیشتر جنبه رسانه‌ای داشت.
دولت سوریه دو واکنش نشان داد: واکنش اول، اظهارات بثینه شعبان، مشاور رسانه‌ای و سیاسی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، بود و واکنش دوم، از سوی حزب بعث مطرح شد.
شعبان در گفتکو با شبکه المیادین، گفت: «راه حل سوریه و فلسطین و ملت عربی، در همه کشورها، این است که صاحب مؤلفه‌های قدرت قدرت شویم و پایداری کنیم.» وی ادامه داد: «برخی طرفداران عادی سازی فکر می‌کنند دشمن صهیونیستی، آن‌ها را دوستان و شرکای خود می‌داند. [اما] حقیقت اینگونه نیست.»
شعبان همچنین این پرسش استفهامی را مطرح کرد که امارات از عادی سازی روابط با اسرائیل چه سودی خواهد برد.
علاوه بر شعبان، حزب حاکم بر سوریه، حزب بعث، نیز در بیانیه‌ای توافق امارات و اسرائیل را «تسلیم و تبعیت مطلق» از واشنگتن خواند.
این دو واکنش، هیچکدام جنبه رسمی نداشت. منصب شعبان تشریفاتی است و عملا در تصمیم سازی‌ها در سوریه نقش چندانی ندارد و عملا در مقام تحلیلگر سیاسی ظاهر می‌شود. واکنش شعبان در قالب یک گفتگوی رسانه‌ای مطرح شد که آن هم بسیار ملایم بود. بیانیه حزب بعث نیز فاقد جنبه رسمی بود و بیانگر مواضع این حزب است.
برخی انتظار داشتند که وزارت خارجه سوریه، به عنوان متولی رسمی سیاست خارجی این کشور واکنش نشان دهد. اما این وزارت هیچ واکنشی نشان نداد.
سفارت امارات در سوریه حدود دو سال پیش بازگشایی شد.
سکوت دولت سوریه از این منظر قابل توجه بود که این کشور تقریبا تنها کشور عربی است که به طور رسمی مروج ناسیونالیسم عربی علیه اسرائیل است. حزب بعث، یک حزب ملی‌گراست که مخالفت با اسرائیل، زیربنای ایدئولوژیک آن است. شاید به همین خاطر، دولت سوریه از طریق این حزب که نماد ایدئولوژی مقاومت در مقابل اسرائیل است، به توافق امارات و اسرائیل واکنش نشان داد و نه از طریق وزارت امور خارجه که نهاد رسمی متولی سیاست خارجی سوریه است.
محافل رسانه‌ای سکوت رسمی سوریه را با روابط دوجانبه آن با امارات و نیز اوضاع داخلی سوریه مرتبط می‌دانند.
وبسایت خبری تحلیلی «رصیف ۲۲» از قول یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه سوریه مدعی شد که دلیل سکوت سوریه، بحران داخلی این کشور است. این منبع گفت: «امروز، سوریه دنبال بهبود اوضاع در سایه جنگ فعلی است. لذا، قصد دارد از دکترین تعامل آزاد با کشور‌های منطقه پیروی کند به نحوی که تصمیمات این کشورها بر موضع رسمی سوریه در خصوص مسئله فلسطین تاثیر نگذارد، خصوصا که اوضاع داخلی برای باز کردن یک جبهه جدید که به یک خسارت مضاعف دیپلماتیک منجر شود، مهیا نیست.»
در پی فروکش کردن جنگ داخلی، سوریه به تدریج در حال خروج از بحران است و برای شروع مرحله بازسازی آماده می‌شود. امارات جزو اولین کشور‌های منطقه بود که شروع به عادی سازی روابط با سوریه کرد. این کشور در روزهای پایانی سال ۲۰۱۸ سفارت خود در دمشق را بازگشایی کرد. دمشق از این اقدام استقبال کرد و آن را آغازی برای احیای روابط با کشور‌های عربی و شاید بازگشت به اتحادیه عرب دانست.
در دسامبر ۲۰۱۹، روابط سوریه و امارات شاهد تحولات قابل توجهی بود. در این ماه، سفارت امارات در سوریه روز ملی امارات را جشن گرفت که در این جشن، فیصل المقداد، معاون وزیر خارجه سوریه، حضور داشت. المقداد در آن زمان، روابط سوریه و امارات را ستود. اظهارات المقداد در واقع واکنشی به اظهارات عبدالحکیم ابراهیم النعیمی، کاردار سفارت امارات در دمشق، بود. النعیمی از «رهبری خردمندانه بشار اسد، رئیس جمهور سوریه» تمجید کرد و ابراز امیدواری کرد که تحت رهبری اسد، بار دیگر سوریه از امنیت برخوردار شود.
المقداد در پاسخ به این اظهارات گفت: «امکان ندارد که سوریه حمایت امارات از خود در جنگ با تروریسم را فراموش کند.»
در مارس گذشته، گرمی روابط بین دمشق و ابوظبی با گفتگوی تلفنی محمد بن زاید و بشار اسد به اوج خود رسید. اما با اجرای قانون تحریمی قیصر علیه سوریه، روند گسترش روابط امارات و سوریه متوقف شد. بعد از اجرای این قانون، جمیز جفری، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، به صراحت امارات را در صورت تعامل اقتصادی با سوریه به تحریم تهدید کرد.
در شرایط فعلی که سوریه با تحریم‌های گسترده آمریکایی مواجه شده و همچنان برای خروج از بحران دست و پا می‌زند، حفظ روابط با امارات از اهمیت خاصی برخوردار شده است. چرا که این کشور اگر نتواند به سوریه کمک اقتصادی کند، حداقل می‌تواند برای رفع تحریم‌های سوریه در واشنگتن لابی کند و نیز می‌تواند برای بازگرداندن سوریه به اتحادیه عرب گام‌هایی بردارد. ظاهرا، از همین رو، دولت سوریه از انتقاد تند و تیز از امارات به خاطر عادی سازی روابط با اسرائیل پرهیز کرده است.
