آخرین نقطه اتصال آمریکا به افغانستان
آمریکا امیدوار است بتواند با سپردن امنیت فرودگاه کابل به ترکیه، به حضور دیپلماتیک خود در افغانستان ادامه دهد.
برای دهه‌ها، فرودگاه بین‌المللی کابل دروازه اصلی ورود به افغانستان بوده است؛ این فرودگاه، در میان پایگاه‌های متعدد نظامی و زخم‌های عمیق دهه‌ها جنگ در افغانستان، نشانه‌ای از زندگی معمولی و غیرنظامی بوده است.
به گزارش نیویورک تایمز، اما حالا فرودگاه که بیشتر با نام حامد کرزی شناخته می‌شود، به آخرین سنگر ۲۰ سال حضور نظامی آمریکا در افغانستان تبدیل شده است.
اگر آمریکا و متحدانش بتوانند توافق امنیتی با ترکیه را به سرانجام برسانند، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا موفق خواهد شد وعده‌اش برای باز نگه داشتن سفارت آمریکا در افغانستان را، حتی بعد از خروج نیروهای نظامی‌اش، عملی کند.
در غیراین صورت، مقامات ارشد ناتو گفته‌اند که وضعیت سختی حاکم خواهد شد؛ طرح بایدن برای حفظ حضور دیپلماتیک در افغانستان که بخشی از طرحی بین‌المللی برای بازگشت طالبان به قدرت است، ناکام خواهد ماند و احتمالا گروه‌های امدادی و خیریه هم دسترسی به افغانستان را از دست خواهند داد.
جان اف کربی،سخنگوی پنتاگون گفته است که امنیت فرودگاه کابل، نه فقط برای آمریکا که هر کشور دیگری که می‌خواهد با افغانستان رابطه داشته باشد، مهم است.
جیم استاوریدیس، دریادار بازنشسته که در ستاد فرماندهی ناتو خدمت کرده است، امنیت فرودگاه را مسئله‌ای حیاتی می‌داند؛ «بدون یک فرودگاه امن، توانایی فعالیت روزمره سفارتخانه‌ها در کشور بزرگی همچون افغانستان که هم‌اندازه تگزاس است، تقریبا غیرممکن است. علاوه بر تامین امنیت پرسنل در شهر، ما باید هلی‌کوپترها و هواپیماهایی داشته باشیم که بتوانیم در موارد اضطراری پرسنل را تخلیه کنیم و از آنها در سراسر کشور حمایت کنیم. بدون این شرایط، ماموریت سفارتخانه عملا با شکست مواجه می‌شود.»
ترکیه، به دلایل زیادی، می‌خواهد حضورش را در افغانستان ادامه دهد. ۲ کشور، تاریخ و دین مشترک و همینطور روابط اقتصادی نزدیکی با هم دارند. به‌عنوان کشوری با اکثریت مسلمان و عضو ناتو، ترکیه از سال ۲۰۰۱ حضوری مداوم در افغانستان داشته و در نبردها با اعزام نیرو نقشی فعال داشته است. این کشور هم‌اکنون ۶۰۰ نیروی نظامی در افغانستان دارد و ماموریت اصلی نیروهایش تامین امنیت فرودگاه بوده است.
مذاکرات برای توافق نهایی جهت ادامه کار ترکیه همچنان ادامه دارد و باید جزئیات درباره چگونگی فعالیت ترکیه مشخص شود. مذاکرات بین آمریکا و ترکیه همچنین بر سر موضوعات دیگری ازجمله خرید تسلیحات از روسیه توسط آنکارا ادامه دارد. برنامه‌ریزان نظامی و تحلیلگران اطلاعاتی می‌گویند که افزایش قدرت طالبان در افغانستان و برنامه خروج نیروهای نظامی بین‌المللی از افغانستان به این معناست که دولت افغانستان احتمالا بین ۶ ماه تا ۲ سال سقوط خواهد کرد. هنوز مشخص نیست که آیا طالبان فرودگاه را تعطیل و کشور را دوباره کاملا ایزوله خواهد کرد؟ اما چیزی که مشخص است این است که این گروه حضور هیچ کشور خارجی، حتی ترکیه را قبول نخواهد کرد.
بعد از ۲ دهه جنگ، موفقیت‌های نظامی اولیه و بازگشت دوباره طالبان، سرنوشت فرودگاه کابل به سمبلی از کارزار نظامی آمریکا در افغانستان تبدیل شده است.
اهمیت باندهای پرواز، رادارها و ترمینال‌های این فرودگاه را نمی‌توان نادیده گرفت. فراتر از اهمیت این فرودگاه در مسئله فعالیت هیأت‌های دیپلماتیک خارجی و خروج اضطراری احتمالی آنها، فرودگاه، دروازه فعالان گروه‌های خیریه بین‌المللی به افغانستان است. گروه‌های امدادی، سازمان‌های غیردولتی و تامین‌کنندگان خدمات بهداشتی و درمانی نقشی پررنگ و حیاتی در زندگی غیرنظامیان افغان دارند.
عبدالله عبدالله، رئیس شورای صلح که مسئول مذاکرات با طالبان بوده است، بعد از ملاقات اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان با جو بایدن درباره فرودگاه کابل گفته است: «فرودگاه برای جامعه دیپلماتیک، گروه‌های امدادی و سازمان‌های بین‌المللی مهم است. این فرودگاه همچنین برای افغانستان هم مهم است چون می‌تواند از طریق آن به کمک‌های خارجی دسترسی داشته باشد.» اهمیت فرودگاه کابل، بعد از آنکه هفته گذشته اعلام شد پایگاه هوایی بگرام به‌زودی تعطیل خواهد شد دو چندان شد. این پایگاه نظامی، در یک ساعتی شمال کابل قرار دارد.
ترکیه و آمریکا بر سر طرح کلی تامین امنیت فرودگاه توسط ترکیه توافق کرده و به نگرانی‌ها درباره تامین امنیت فرودگاه پایان داده‌اند. با این حال جزئیات این توافق همچنان نامشخص است.
مقامات آمریکایی گفته‌اند که ترکیه دو درخواست دارد. یکی درباره جزئیات تاکتیکی تامین امنیت فرودگاه است. انتظار می‌رود که ترکیه نیروهایش را از ۶۰۰ به ۱۰۰۰ نفر برساند. با این حال آنها می‌خواهند ۱۰۰۰ نیروی نظامی از یک کشور دیگر را هم به‌کار بگیرند. گفته می‌شود که آنکارا به فکر استفاده از نیروهای نظامی مجارستان برای تامین امنیت فرودگاه است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه همچنین گفته است که ترکیه درباره تداوم حضور نیروهایش در فرودگاه کابل، با پاکستان مذاکره خواهد کرد. پاکستان، همسایه افغانستان و یکی از حامیان بانفود طالبان است. اردوغان رابطه خوبی با رهبران پاکستان دارد.
مقامات آمریکایی همچنین گفته‌اند که بعد از خروج آخرین نیروی نظامی آمریکایی، ۶۵۰ نیرو در افغانستان باقی خواهند ماند تا امنیت هیأت‌های دیپلماتیک را تامین کنند.
قرار است تا انتهای تابستان، چند صد نیروی نظامی آمریکایی در فرودگاه باقی بمانند تا به نیروهای ترکیه برای تامین امنیت فرودگاه کمک کنند. این وضعیت، موقت است و وقتی که توافق بین ترکیه و آمریکا نهایی شود، تامین امنیت به طول کامل به ترک‌ها سپرده خواهد شد.
آمریکا احتمالا متعهد خواهد شد تا هلی‌کوپترهای بلک هاوک خود را همراه با خدمه آن در فرودگاه باقی بگذارد. از این هلی‌کوپترها برای انتقال دیپلمات‌ها استفاده خواهد شد.
مقامات آمریکایی گفته‌اند که احتمالا آمریکا با ترکیه همکاری اطلاعاتی خواهند کرد و برد سیستم ضدراکتی خودرا در فرودگاه افزایش خواهند داد.
اردوغان در ملاقات با بایدن در نشست ناتو در بروکسل، مجموعه دومی از درخواست‌ها را هم به بایدن ارائه کرده است.
یک اختلاف نظر مهم بین ۲ کشور، مسئله خرید سامانه موشکی دفاع هوایی اس-۴۰۰ از روسیه توسط آنکاراست. گفته می‌شود ترکیه می‌خواهد از مذاکرات برای تامین امنیت فرودگاه کابل به‌عنوان اهرم فشار استفاده کند تا آمریکا را مجاب کند با خرید این سامانه دفاع هوایی از روسیه مخالفت نکند. گفته می‌شود در مذاکرات سطح پایین، این مسئله از سوی ترکیه مطرح شده است، اما آمریکایی‌ها گفته‌اند اصلا با این مسئله کنار نخواهند آمد.
رهبران طالبان بارها گفته‌اند که حضور هیچ نیروی خارجی را در کشورشان تحمل نخواهند کرد؛ ازجمله نیروهای ترکیه. البته کشورهای غربی امیدوارند طالبان در نهایت با حضور نیروهای ترکیه، بعد از خروج کامل نیروهای آمریکایی، موافقت کند.
با این حال دولت افغانستان از تعهد آنکارا برای تامین امنیت فرودگاه استقبال کرده است.
منبع: همشهری
