جلسه محرمانه دولت بایدن با سناتورها با محوریت ایران؛ پشت‌پرده چه می‌گذرد؟

 اولین جلسه محرمانه دولت جو بایدن برای تمامی سناتورها با محوریت ایران عصر روز گذشته در واشنگتن برگزار شد و طی آن مقامات ارشد آمریکا توضیحاتی درخصوص مساله ایران ارائه دادند. در این نشست محرمانه وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا، کالین کال معاون سیاسی وزیر دفاع آمریکا، مورگان میور معاون رئیس اداره اطلاعات ملی آمریکا، برایان نلسون معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی و استفن کوهلر رئیس امور راهبردی و سیاسی ستاد مشترک ارتش حضور داشتند؛ اما غایب بزرگ آن رابرت مالی بود.

هفت تن از کارکنان کنگره و مقامات رسمی دولت آمریکا از برگزاری اولین جلسه محرمانه دولت جو بایدن برای تمامی سناتورها با محوریت ایران خبر دادند؛ جلسه‌‌‌ای که عصر روز گذشته به وقت واشنگتن برگزار شد و طی آن مقامات ارشد این کشور توضیحاتی در خصوص مساله ایران ارائه دادند.به نوشته پولیتیکو، وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، کالین کال، معاون سیاسی وزیر دفاع آمریکا، مورگان میور معاون رئیس اداره اطلاعات ملی آمریکا، برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌‌‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی و استفن کوهلر، رئیس امور راهبردی و سیاسی ستاد مشترک ارتش آمریکا برای شرکت در این جلسه محرمانه در کاپیتال هیل، مقر کنگره آمریکا حاضر شدند.راب مالی، فرستاده ویژه برای مذاکرات با ایران، یکی از افراد غایب در این جلسه است. اما ظاهرا به جای وی که در مرخصی دو روزه به سر می‌‌‌برد معاونش آبرام پالی، شرمن را همراهی کرد.

میچ مک کانل، رهبر اقلیت سنا، که چند ماه پیش خواستار برگزاری جلسه توجیهی درباره ایران شده بود، در صحن مجلس سنا گفته است که تهدید از سوی ایران در دوران ریاست جمهوری جو بایدن افزایش یافته است. یکی از دستیاران جمهوری‌خواه مجلس سنا گفت که این جلسه توجیهی «به تاخیر افتاده» بود. مک کانل پس از آنکه دو ماه پیش یک پیمانکار آمریکایی در سوریه کشته شد دولت بایدن را مورد انتقاد قرار داد؛ پیمانکاری که ادعا می‌شود توسط گروه‌‌‌هایی که از سوی ایران حمایت می‌‌‌شوند کشته شده است. آمریکا نیز طی حملاتی در سوریه به این اقدام واکنش نظامی نشان داد.دستیار یکی از اعضای دموکرات سنا گفت که شرمن از این فرصت برای به‌‌‌روزرسانی اطلاعات سناتور‌‌‌ها در مورد اوضاع مذاکرات با ایران استفاده خواهد کرد. او بدون توضیح بیشتر گفت: «در مذاکرات هسته‌‌‌ای پیشرفت‌‌‌هایی حاصل شده است.» در هفته‌‌‌های اخیر خبرهای بیشتری از روند مذاکرات هسته‌‌‌ای منتشر می‌شود و به نظر می‌رسد که برخی تحولات در این حوزه چه از سوی آژانس، چه اتحادیه اروپا و چه آمریکا در حال رخ دادن است.

وال‌‌‌‌‌‌‌‌‌استریت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ژورنال اخیرا گزارش داده که کشورهای اروپایی با توجه به پیشرفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برنامه هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ایران کاخ سفید را برای احیای دیپلماسی با ایران تحت فشار گذاشته‌‌‌اند. این رسانه آمریکایی در گزارش ۱۲ مه-۲۲ اردیبهشت - نوشت: کشورهای اروپایی که از پیشرفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ایران در زمینه غنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی اورانیوم نگران هستند دولت بایدن را برای احیای مسیر دیپلماسی با ایران با هدف جلوگیری از بحران هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای احتمالی تحت فشار قرار داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.با وجود این و به‌‌‌رغم بروز نشانه‌‌‌هایی مبنی بر تمایل اروپا به بازگشت به ریل برجام، اما همچنان گره برجام در واشنگتن در حال کور‌‌‌تر شدن است.از اواخر اسفند ماه با سفر علی باقری‌‌‌کنی مذاکره‌‌‌کننده ارشد ایران به اسلو و دیدار با تروئیکای اروپایی، اندکی شاهد بهبود در روابط هستیم. متعاقب این تغییر فضا، وزرای خارجه ایران و فرانسه نیز ۱۷ فروردین و همزمان با دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان برای رسمیت بخشیدن به توافق ۱۹اسفند در پکن، با یکدیگر دیدار کردند.

دیداری که ۲۲ اردیبهشت منجر به آزادی دو تبعه فرانسوی از سوی ایران و گفت‌‌‌وگوی تلفنی حسین امیرعبداللهیان و کاترین کلونا شد و مورد استقبال مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار گرفت.همچنین بعد از سفر اسفندماه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، برخی تحرکات مثبت بین تهران و آژانس در جریان است. پولیتیکو در ادامه این گزارش نوشت: در مجموع، احتمال زیادی وجود دارد که جلسه خصوصی کمی شلوغ شود زیرا دولت، برخی از دموکرات‌‌‌ها و جمهوری‌خواهان بر سر نحوه مدیریت ایران با هم اختلاف دارند. سناتور جونی ارنست ماه گذشته در یک درخواست دو حزبی از بایدن برای تقویت مجدد تلاش‌‌‌های ایالات متحده با هدف اعمال تحریم‌‌‌ها بر محموله‌‌‌های نفت و گاز ایران، ده‌‌‌ها سناتور را با خود همراه کرد.او در بیانیه‌‌‌ای گفت: «بسیار ناامیدکننده است که درخواست دو حزبی من برای اجرای تحریم‌‌‌های نفتی ایران، که دوازده سناتور جمهوری‌خواه و دموکرات آن را امضا کرده‌‌‌اند، با وجود ضرب‌‌‌الاجل هنوز پاسخی از سوی دولت دریافت نکرده است.»

خبرگزاری رویترز هشتم اردیبهشت ماه در گزارشی در این خصوص نوشت: «با توجه به افزایش صادرات نفت ایران به‌رغم تحریم‌‌‌های آمریکا علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌‌‌ای آن، گروهی از سناتورهای آمریکایی از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات از جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا خواستند که به اداره تحقیقات امنیتی این کشور که یکی از ادارات وزارت امنیت داخلی آن است اجازه داده شود که محموله‌‌‌های نفتی و گازی ایران را توقیف کند.»

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی روز دوشنبه در حضور خبرنگاران مدعی شد که از ماه اوت، ایران بیش از ۴۰۰ پهپاد به روسیه داده است که بیشتر آنها «شاهد» بوده‌‌‌اند. در ازای آن، مسکو با برنامه‌‌‌های موشکی و دفاع هوایی خود به تهران کمک می‌کند یا به آن هواپیماهای جنگنده می‌فروشد. وی گفت«این یک مشارکت دفاعی تمام عیار است» و افزود که تحریم‌‌‌های بیشتری برای افرادی که به پیشرفت آن کمک می‌کنند اعمال خواهد شد. به گزارش پولیتیکو از زمان خروج ایالات متحده از توافق با ایران در سال ۲۰۱۸، تهران میزان غنی‌‌‌سازی اورانیوم خود را افزایش داده و به غنی‌‌‌سازی ۹۰‌درصد بیش از هر زمانی نزدیک شده است.

تردید گروسی درباره احیای برجام

همزمان با این تحولات، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه در گفت‌وگو با شبکه «سی بی‌اس» کانادا گفت که احتمال احیای سریع توافق هسته‌‌‌ای قدرت‌‌‌های جهانی با ایران به شکل گذشته آن کم است. به گزارش «انتخاب» به نقل از یورونیوز، وی با این حال بر لزوم حفظ تماس‌‌‌ها بین طرف‌‌‌ها برای بازگشت به میز مذاکره تاکید کرد. رافائل گروسی سفر ماه مارس خود به ایران و توافق صورت گرفته با مقام‌‌‌های ایرانی در راستای افزایش نظارت‌‌‌های آژانس را «مفید» دانست. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود که این نهاد در جریان سفر وی به تهران به همه خواسته‌‌‌های خود دست نیافت اما توافق صورت گرفته با مقام‌‌‌های ایران «گامی در مسیر درست» بود. رافائل گروسی احتمال احیای برجام را در صورت عدم‌همکاری ایران با آژانس «صفر» دانست. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در همین راستا بر لزوم همکاری «سازنده» بین نهاد تحت نظر او و تهران تاکید کرد.

آخرین وضعیت همکاری‌‌‌ها با آژانس

جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت در توییتر از تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران خبر داد و نوشت: «درباره همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صحبت کردیم که اخیرا شتاب بیشتری گرفته است. تاکید کردم که ایران باید به این کار ادامه دهد.»در آخرین تحولات از مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خبرنگار وال‌‌‌استریت ژورنال خبر داده که آژانس نصب مجدد دوربین‌‌‌ها را در تاسیسات غنی‌‌‌سازی ایران آغاز کرده است. لارنس نورمن خبرنگار وال‌‌‌استریت ژورنال ظهر روز سه‌‌‌شنبه ۲ مه- ۱۲ اردیبهشت- در توییتی نوشت: «شایعات تایید شد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توانسته است نصب مجدد دوربین‌‌‌های حذف شده و... را در ایران آغاز کند. انتظار می‌رود این روند طی چند روز آینده به پایان برسد.»

این در حالی است که شبکه خبری بلومبرگ اوایل هفته جاری در گزارشی با استناد به گزارشی از مدیرکل آژانس انرژی اتمی مدعی شده است که نظارت بر برنامه هسته‌‌‌‌‌‌ای ایران در سال گذشته کاهش ۱۰ درصدی داشته است. به گزارش «ایسنا»، شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی درباره کاهش بازرسی‌‌‌‌‌‌های هسته‌‌‌‌‌‌ای در ایران تصریح کرد که نظارت بر برنامه هسته‌‌‌‌‌‌ای ایران در سال گذشته پس از حذف دوربین‌‌‌‌‌‌ها و تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توسط این کشور کاهش یافت و سبب شد تا نگرانی‌های بین‌المللی در مورد توانایی انجام بازرسی‌‌‌‌‌‌ها افزایش یابد.