تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار

تصور کنید یک کابل خود نگه دار 3 * 35 + 16 مثل این کابل در اختیار شماست و می‌خواهید فاز و نول آن را تشخیص دهید. طبیعتا، نمی‌توانید با کمک مولتی‌متر یا تسترهای معمولی این کار را انجام دهید. پس چطور باید فاز و نول کابب خودنگهدار را تشخیص داد؟

کابل‌های خودنگهدار انواع متفاوتی داشته و تشخیص فاز و نول آن‌ها بستگی به نوع کابل و تعداد رشته‌های کابل‌ها دارد. استانداردهای رنگی زیادی برای کابل‌های خودنگهدار تالیف شده‌اند که با آشنایی با آن‌ها و تشخیص رشته‌های کابل‌های خودنگهدار می‌توانید به راحتی فاز و نول کابل‌های خود را تشخیص دهید.

اما این استاندارد‌ها چیست و کابل‌های خودنگهدار چه انواعی دارند؟ برای پاسخ به این سوال‌ها و تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار ابتدا نیاز به آشنایی اولیه با کابل‌های خودنگهدار و انواع آن‌ها داریم.

بهترین روش تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار

برای تشخیص و تست فاز و نول کابل خودنگهدار از روی ظاهر کافیست به نکات زیر توجه کنید. لازم به ذکر است که این نکات در مورد کابل‌های 6 رشته خودنگهدار نوشته شده و در مورد کابل‌های خودنگهدار با تعداد رشته پایین تر هم صدق می‌کند.

• کابل نول: در کابل‌های خودنگهدار، کابلی که اطرافش به صورت کامل برجسته باشد کابل نول ماست
• فاز اول: فاز اول ما کابلی با فقط یک رشته برجسته بر روی روکش آن است.
• فاز دوم: فاز دوم ما کابلی با دو رشته برجسته بر روی روکش آن است.
• فاز سوم: فاز سوم ما کابلی با سه رشته برجسته بر روی روکش آن است.

۲ کابل دیگر انعطاف پذیری متفاوتی دارند

• کابل مسنجر انعطاف پذیری بسیار کمی دارد و مانند سیم بکسل است و خط رنگ زردی بر روی آن است.
• کابل روشنایی معابر انعطاف پذیری بالایی دارد که به سادگی از روی آن قابل تشخیص است.

علائم اختصاری کابل‌های خودنگهدار

آشنایی با علائم اختصاری کابل‌های خودنگهدار کمک زیادی به تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار می‌کند. نحوه نگارش و معنی این علائم به شکل زیر است.

• A: سطح مقطع نامی هادی فاز - از این مقدار می‌توانید برای تشخیص فاز کابل خودنگهدار استفاده کنید.
• L: سطح مقطع نامی هادی روشنایی معابر
• M&N: سطح مقطع نامی هادی نول نگهدارنده - از این مقدار می‌توانید برای تشخیص نول کابل خودنگهدار استفاده کنید.

اجزای تشکیل دهنده کابل‌های خودنگهدار

هادی کابل خودنگهدار

جنس هادی کابل خودنگهدار فشار متوسط از رشته‌های آلومینیوم غیر آلیاژی چند مفتولی با مقطع گرد تشکیل می‌شود. این جنس، ساختاری فشرده و به هم تابیده دارد.

اسکرین هادی خودنگهدار

پوشش نیمه‌رسانای روی هادی با مینیمم ضخامت ۰٫۳۰ میلیمتر و ضخامت متوسط ۰٫۸۰ میلیمتر، لایه‌ای اکسترود شده با ترکیب پلی‌اتیلن کراس لینک شده در جهت کم‌کردن تنش‌های الکترواستاتیک و همچنین یکنواخت‌سازی میدان است که به طور مستقیم بر روی هادی کشیده می‌شود تا کاملاً به عایق بچسبد.

عایق کابل خودنگهدار

عایقی از جنس پلی‌اتیلن کراس لینک یا (XLPE) به‌صورت اکسترود شده طبق استاندارد IEC ۶۰۵۰۲.۲ بر روی لایه نیمه‌رسانای هادی کشیده می‌شود.

اسکرین عایق خودنگهدار

اسکرین عایق که به آن پوشش نیمه‌ هادی روی عایق یا عایق دوم نیز گفته می‌شود با حداقل ضخامت ۰٫۶ میلیمتر لایه‌ای اکسترود شده مطابق با استاندارد IEC ۶۰۵۰۲-۲ است و در جهت یکنواختی میدان و همچنین افزایش خاصیت عایقی، بر روی عایق کابل کشیده می‌شود.

نوار جداکننده کابل خودنگهدار

نوار جدا کننده یک لایه نیمه‌رسانا با حداقل ضخامت ۰٫۱ میلیمتر است که بر روی پوشش نیمه‌رسانای عایق کابل قرار می‌گیرد.

شیلد فلزی در کابل‌های خودنگهدار

شیلد فلزی یک لایه فلزی متشکل از رشته سیم‌های مسی  با مرکز یکسان با یک نوار مسی پیچیده شده به‌دور هسته، مطابق با استاندارد IEC 60228 است.

نوار جداکننده شیلد فلزی از غلاف 

این لایه برای جدا کردن غلاف و شیلد فلزی از ترکیب مناسبی تشکیل شده که می‌تواند پلی‌پروپیلن، پلی‌استر و سایر پلاستیک‌ها را از یکدیگر جدا کند.

غلاف خارجی کابل خودنگهدار

آخرین لایه کابل مطابق با استاندارد ASTM D۱۲۴۸ از یک روکش پلی‌اتیلن HDPE، مقاوم در مقابل شرایط محیطی است که معمولاً بر روی این روکش مشخصات کابل درج می‌گردد.

سیم نگهدارنده

سیم نگهدارنده لخت طبق استاندارد ASTM B۴۹۸ باید از رشته‌های به هم تابیده فولادی گالوانیزه ساخته شود. در مناطقی که احتمال خوردگی و یا رطوبت زیاد است، می‌توانیم از هادی‌های فولادی با پوشش آلومینیومی استفاده کنیم.

انواع کابل برق خودنگهدار بر اساس تعداد رشته

کابل‌های خودنگهدار به طور کلی بر اساس تعداد رشته و یا ظرفیت ولتاژ خود تقسیم بندی می‌شوند. این کابل‌ها بر اساس تعداد رشته‌های خود به کابل‌های 2،3،4،5 و 6 رشته تقسیم بندی می‌شوند.برای تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار ابتدا نیاز تعیین تعداد رشته‌های کابل خود دارید.

کابل‌های خودنگهدار 2 رشته

کابل‌های خودنگهدار دو رشته از یک فاز و یک نول (سیم نگهدارنده) تشکیل می‌شوند.

کابل‌های خودنگهدار 3 رشته

کابل‌های خودنگهدار سه رشته از یک فاز، یک نول (سیم نگهدارنده) و یک سیم روشنایی خیابان تشکیل می‌شوند.

کابل‌های خودنگهدار 4 رشته

کابل‌های ۴ رشته شامل سه سیم فاز و یک سیم نول (نگهدارنده) هستند.

کابل‌های خودنگهدار 5 رشته

کابل‌های خودنگهدار 5 رشته شامل سه سیم فاز، یک سیم نول (نگهدارنده) و یک سیم روشنایی می‌شوند.

کابل خودنگهدار 6 رشته

کابل خودنگهدار شش رشته شامل سه سیم فاز، یک سیم نول، یک سیم روشنایی و سیم نگهدارنده (مسنجر) جدا می‌شوند.

کاربردهای کابل‌های خودنگهدار

کابل‌های خودنگهدار زیرمجموعه ای از کابل‌های هوایی هستند و در نتیجه به‌صورت زمینی کاربرد چندانی ندارند؛ بیشترین کاربرد این کابل‌ها در شبکه‌های توزیع و انتقال انرژی است. کابل‌های خودنگهدار قدرت و دوام بالایی برخوردارند و به‌سهولت روی دکل‌های و پایه‌های توزیع و انتقال برق با کمک کلمپ، نگهدارنده و پایه نصب می‌گردند.

این تجهیزات موجود در سیستم‌های برق‌کشی و کابل‌کشی، برای روشنایی منازل و مکان‌های عمومی و سایر مکان‌ها نیز کاربرد فراوانی دارند، چرا که هم به زیباسازی شهر کمک می‌کند و نیز سبب کاهش حوادثی همچون آتش‌سوزی می‌گردد. از کاربردهای دیگر کابل‌های خودنگهدار استفاده در خطوط سیستم مخابراتی است. کابل‌های خودنگهدار بیشتر مورد استفاده برای سیستم‌های فشار متوسط و ضعیف هستند.

ایمن ساختن خطوط انتقال جریان و انتقال دیتا در ارتفاعات و تخلیه جزئی هم از مواردی است که در آن از کابل‌های خودنگهدار استفاده می‌شود. آشنایی با ابزار تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار یکی از ساده ترین روش‌های تشخیص فاز و نول کابل خودنگهدار است.