مقاومت و دیپلماسی فعال آقای بازیگر درس بزرگ جنگ ۳ ساله اوکراین

در 24 و 25 فوریه 2022، جنگ روسیه علیه اوکراین با حمله‌ای پرسرعت و برق‌آسا از سوی نیروهای ویژه ارتش روسیه آغاز شد. این نیروها که به نام و.د.و (VDV) شناخته می‌شوند، به فرودگاه آنتونف در نزدیکی کیف حمله کردند. این فرودگاه که در 35 کیلومتری پایتخت اوکراین قرار دارد، در ابتدا با استفاده از بالگردهای نظامی روسی به تصرف درآمد. این حمله، به عنوان نقطه شروع عملیات ویژه نظامی روسیه در خاک اوکراین شناخته می‌شود و هدف آن تصرف سریع کیف و سرنگونی دولت اوکراین بود.

الگو از عملیات طوفان صحرا
عملیات روس‌ها شباهت‌های زیادی به عملیات طوفان صحرا در جنگ اول خلیج فارس داشت. عملیات هوابرد سریع و سپس تهاجم زمینی، هدف اصلی روس‌ها بود. آنها به دنبال این بودند که با تصرف سریع کیف، دولت اوکراین را سرنگون کنند و یک دولت دست‌نشانده روسی در این کشور تشکیل دهند.

در مراحل اولیه، عملیات موفقیت‌آمیز به نظر می‌رسید. فرودگاه آنتونف سریعاً تصرف شد و کاروانی از تانک‌ها و تجهیزات نظامی روسی به سمت کیف حرکت کردند. این کاروان که به "کاروان شصت کیلومتری" معروف بود، از مرز بلاروس تا کیف در حرکت بود، در حالی که فاصله این دو مکان تنها حدود 100 کیلومتر بود.

مقاومت سرسختانه اوکراینی‌ها
اما برخلاف انتظارات، عملیات روس‌ها با مقاومت شدید نیروهای اوکراینی مواجه شد. مدافعان اوکراینی با استفاده از گلوله‌باران و تاکتیک‌های مختلف، نیروهای روسی را در فرودگاه آنتونف به شدت سرکوب کردند. در نتیجه، باند فرودگاه غیرقابل استفاده شد و عملیات هوابرد روسیه با شکست مواجه گردید. کاروان زمینی روس‌ها نیز با مقاومت شدید نیروهای اوکراینی مواجه شد و به عقب‌نشینی مجبور شدند. به این ترتیب، طرح روس‌ها برای اشغال سریع کیف به شکست انجامید.

آنتونف 225؛ بزرگترین خسارت روز اول جنگ
یکی از بزرگترین خسارات در روز اول جنگ، از دست دادن بزرگترین هواپیمای جهان، آنتونف 225 بود. این هواپیمای غول‌پیکر که به نام «آنتونف رویا» شناخته می‌شد، در حملات طرفین درگیری در فرودگاهی که نام خود را از این هواپیما گرفته بود، نابود شد. این حادثه نمادی از میزان تخریب و خسارت‌های جنگ بود.

پوتین و هیمنه نظامی روسیه:
روسیه، که تصور می‌کرد حمله به اوکراین با سرعت زیادی به پیروزی خواهد انجامید، در واقع با چالشی جدی مواجه شد. تنها در حدود سه سال، روسیه متحمل تلفات سنگین انسانی و مالی شده است، به طوری که نزدیک به صد هزار سرباز روس در این جنگ کشته شده‌اند. این جنگ، همچنین باعث فروپاشی تصویر هیمنه نظامی روسیه شد و ثابت کرد که قدرت نظامی روسیه، حداقل در حوزه سلاح‌های متعارف، اغراق‌آمیز بوده است.

ولودمیر زلنسکی: از بازیگری به فرماندهی جنگ
یکی از شخصیت‌های مهم این جنگ، رئیس‌جمهور اوکراین، ولودمیر زلنسکی است. او که با کسب 73.22 درصد آرا به ریاست جمهوری رسید، به نظر نمی‌رسید که برای مقابله با یک ابرقدرت همچون روسیه آمادگی داشته باشد. اما در طول جنگ، او نقش یک فرمانده جنگی را به خوبی ایفا کرد. زلنسکی، که روزگاری بازیگری شناخته‌شده در اوکراین بود، اکنون به چهره‌ای جهانی تبدیل شده است. او از همان روزهای ابتدایی جنگ در کیف ماند و مقاومت کرد، برخلاف درخواست آمریکا برای ترک اوکراین.

حتی در مقابل فشارهایی که از سوی برخی کشورهای غربی وارد شد، زلنسکی به مبارزه ادامه داد و با مقابله با حملات روس‌ها، خود را به عنوان یک قهرمان جهانی معرفی کرد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اگر رهبران دیگر مانند اشرف غنی در کابل یا بشار اسد در دمشق نیز در کشورهای خود می‌ماندند، اوضاع سیاسی و اجتماعی این کشورها ممکن بود به کلی متفاوت باشد.

شجاعت و حمایت مردم اوکراین
زلنسکی تنها نیست؛ بلکه حمایت مردم اوکراین از دولت و ارتش خود در این جنگ بی‌نظیر بوده است. این ملت با تلفات جانی فراوان، بیش از 50 هزار کشته و 400 هزار مجروح را در راه دفاع از میهن خود داده‌اند. بسیاری از مجروحین نیز پس از درمان، دوباره به میدان جنگ بازگشته‌اند و این نشان از عزم و اراده آنها برای مقاومت در برابر تهاجم روسیه دارد.

در حال حاضر، اوکراین به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان موشک و پهپاد در اروپا تبدیل شده است. این کشور در حالی که دیگر کشورهای اروپایی در سال گذشته تنها 1.5 میلیون گلوله توپخانه تولید کرده‌اند خود 2.5 میلیون گلوله توپخانه ساخته است. این نشان‌دهنده توانمندی صنعتی و دفاعی اوکراین است که به رغم تهاجم نظامی روسیه، توانسته به تولید سلاح‌های پیشرفته و ارتقاء قدرت دفاعی خود ادامه دهد.

نگاه اروپا و آمریکا به جنگ اوکراین
در حالی که اروپا همچنان از اوکراین حمایت می‌کند، آمریکا تحت رهبری ترامپ نظرات متفاوتی دارد. ترامپ به وضوح از اکراین حمایت نمی‌کند و این مسئله باعث نگرانی‌های زیادی در اروپا شده است. اما کشورهای اروپایی همچنان به پشتیبانی از اوکراین ادامه می‌دهند، زیرا می‌دانند که اوکراین مرز حائل بین آنها و روسیه است. مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، اخیراً تأکید کرده است که «صلح نباید به معنای تسلیم اوکراین باشد» و فرانسه در این جنگ با ارسال سلاح‌های پیشرفته نقش مهمی ایفا کرده است.

پوتین و چالش پان‌اسلاویسم
هدف اصلی جنگ از نگاه پوتین، ایجاد یک امپراطوری اورآسیایی است که ملت‌های اسلاو و ارتدوکس را در بر گیرد. اوکراین، به دلیل موقعیت جغرافیایی و اهمیت استراتژیک خود، نقش اساسی در این پروژه دارد. اما بسیاری از نیروهای روسی حاضر در میدان جنگ، از جمله سربازان و افسران، به دلیل ارتباط فرهنگی و زبانی با اوکراین، انگیزه کافی برای جنگیدن علیه هم‌وطنان خود را نداشته‌اند. این یکی از دلایلی است که باعث شده نرخ خودکشی در جبهه‌های روسی افزایش یابد.

در نهایت، رئیس‌جمهور زلنسکی و مردم اوکراین در برابر یکی از بزرگترین ارتش‌های جهان مقاومت کرده‌اند و حتی بعد از سه سال جنگ توانسته‌اند بخش‌هایی از خاک خود را از دست متجاوزان پس بگیرند. این مقاومت، با حمایت‌های بین‌المللی از سوی کشورهای اروپایی، به الگویی برای دیگر ملت‌های تحت تهدید تبدیل شده است. اگرچه جنگ هنوز ادامه دارد، اما پیروزی‌های سیاسی و نظامی اوکراین ثابت کرده است که ملت‌ها می‌توانند با اتحاد و اراده، در برابر بزرگترین تهدیدات مقاومت کنند.