پیشنهاد روزنامه دولت پزشکیان: به جای صنایع، برق خانه‌های مردم را قطع کنیم که ضررش کمتر است!
با توجه به افزایش زودهنگام دما و گرم شدن هوا، میزان مصرف برق در کشور نیز دستخوش افزایش شد. از سوی دیگر به علت بارندگی‌های کمی که در سال آبی جاری (از ابتدای مهرماه) تا کنون صورت گرفته، ذخایر سدها کاهش قابل‌توجهی داشته است. از همین رو میزان تولید نیروگاه‌های برق‌آبی بشدت کاهش یافته است.
به گزارش ایران، در همین راستا و به منظور بهینه‌سازی مصرف برق، وزارت نیرو اقدامات متعددی را همچون قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده، اجرا کرده است. بررسی‌های وزارت نیرو نشان می‌دهد، سیمان و فولاد جزو صنایعی هستند که بیشترین مازاد مصرف را دارند، از همین رو توقف تولید این دو محصول از ۲۴ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری آغاز شد که تا ۱۵ روز ادامه دارد. این قطعی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که بخش خصوصی اظهار می‌کنند می‌توانند برق موردنیاز صنایع را به صورت پایدار تأمین کنند.
فشار قطعی برق بر قیمت سیمان
تقریباً نزدیک به ۷ سال است که قطعی برق به دلیل ناترازی ساختار تولید و عرضه برق گریبان حوزه سیمان را به عنوان یکی از اصلی‌ترین نهاده‌های پروژه‌های عمرانی گرفته است. چنانکه بررسی‌ها نشان می‌دهد، قیمت عمده سیمان که در سال ۹۷ به طور میانگین چیزی حدود ۱۷۰ هزار تومان در هر تن بوده، در سال ۱۴۰۴ به بیش از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در هر تن افزایش یافته است.
به عبارت دیگر، تغییرات نرخ ارز، تورم مزمن و افزایش هزینه‌های تولید در کنار قطع برق صنعت سیمان موجب شده قیمت هر تن از این محصول طی یک دوره ۷ساله بیش از ۱۴۰۰ درصد رشد کند؛ یعنی سالی ۲۰۰درصد رشد قیمت که خود را در حوزه مسکن‌سازی و شوک قیمتی در حوزه املاک نشان داده است.
کلینکر و باقی ماجرا
به طور کلی، سیمان به دو روش‌تر و خشک تولید می‌شود. در روش تر، کلینکر با آب مخلوط و آسیاب می‌شود و در حالت خشک باز هم کلینکر به صورت خشک، مخلوط و آسیاب می‌شود. اما تولید کلینکر به عنوان ماده اولیه تولید سیمان، نیاز شدیدی به حرارتی دارد که معمولاً توسط کوره‌های برقی تأمین می‌شود. در واقع برای به دست آوردن کلینکر، ابتدا سنگ آهک یا خاک رس را به پودری آرد مانند تبدیل می‌کنند و سپس در کوره پخته می‌شود تا به صورت گلوله درآید.
مواد به دست آمده که در دمای ۱۴۵۰ درجه بوده، از کوره به شکل گلوله‌ای تیره‌ای خارج می‌شوند که به آن کلینکر می‌گویند. این ماده اولیه سیمان است که با نسبت کمی گچ مخلوط شده و محصول نهایی به دست می‌آید.
اما تشدید ناترازی انرژی در بخش سیمان در سال گذشته موجب شد تا حجم تولید کلینکر کاهش یابد و به عبارت بهتر نسبت به سال ۱۴۰۲ کاهش ۵ میلیون تنی تولید کلینکر در ۱۰ماه ابتدای سال گذشته به ثبت رسید که معادل تعطیل شدن ۵ کارخانه یک‌میلیون تنی است.
قطعی برق صنایع بدون در نظر گرفتن تبعات
دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران عنوان کرد: «براساس قانون کشور باید متولی تعطیلی یا ایجاد قطعی انرژی بخصوص برق برای صنایع، وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد. اما متأسفانه شاهد یک نوع ناهماهنگی هستیم که بر اساس آن وزارت نیرو بدون اطلاع وزارت صمت اقدام به قطع برق صنایع در روزهای ابتدایی سال می‌کند. در واقع در این تصمیمات، تبعات آن مورد بررسی قرار نگرفته که همین امر موجب شده مشکلات مختلفی ایجاد شود.»
آنوش رحام افزود: «صنایع فولادی صنایعی به هم متصل هستند و ارتباط زنجیره‌ای دارند. درواقع از حلقه ابتدایی زنجیره که مواد معدنی است تا حلقه پایانی که صنایع تکمیلی است به هم متصل هستند. اینها در دو بخش تأمین نیاز کشور و صادرات نقش مهمی دارند. به گونه‌ای که در تأمین منابع ارزی و تولید ناخالص داخلی (GDP) یکی از مؤثرترین بخش‌ها محسوب می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد، ۴۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور مربوط به وزارت صمت است.»
باقی ماندن تبعات قطعی برق صنایع تا چند ماه
وی تصریح کرد: «زمانی که بدون اطلاع و با تصمیم خلق‌الساعه ۱۵روز صنایع را نیمه‌تعطیل می‌کنند در حالی که مدت زیادی از تعطیلات نوروز نگذشته و واحدها در شروع سال تولیدی خود هستند، موجب می‌شود همه برنامه‌ریزی و زمانبندی تولید واحدها به‌هم بخورد و تولید از روند خود خارج شود.»
رحام تصریح کرد: «در واقع واحدی که در ابتدا یا میانه زنجیر قرار دارد زمانی که ۱۵ روز با اختلال تولید مواجه می‌شود تا ۱۵ روز دیگر زمان نیاز دارد تا بتواند نیاز واحد بعدی خود را تولید کند. بنابراین عملاً تبعات چنین اقدامی تا چند ماه در کشور باقی می‌ماند. از سوی دیگر این توقف در تولید، در بازارها کمبود ایجاد می‌کند، همچنین تعهدات صادراتی و قراردادهای صادراتی را نیز دستخوش مشکلات فراوان می‌کند. با چنین تصمیماتی تعادل بازار، صادرات، ارز، تولید و… به صورت زنجیره‌وار از بین می‌رود.»
صنایع با گران‌ترین مبلغ برق را دریافت می‌کنند
وی تأکید کرد: «در حال حاضر با توجه به آمار اعلامی از سوی وزارت نیرو، کمترین مصرف برق مربوط به صنایع است و بیشترین مصرف را بخش خانگی دارد. زمانی که صنایع کشور با توقف مواجه می‌شوند تبعات آن را در بخش کارگری، پروژه‌های عمرانی، مصارف داخلی و… می‌توانیم مشاهده کنیم. در حالی که باید به جای تعطیلی صنایع، الگوی مصرف خانوارها را با استفاده از ابزارهای مختلف اصلاح کنیم.»
رحام بیان کرد: «در حال حاضر صنایع با بالاترین قیمت هزینه برق را پرداخت می‌کنند، چون یارانه‌ای به برق مصرفی صنایع تعلق نمی‌گیرد. به طوری که قیمت برق برخی از صنایع در سال گذشته حدود ۹۰۰ درصد افزایش داشته است.»
وقفه در تولید سیمان از چهارشنبه
دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان عنوان کرد: «محدودیت و قطعی برق شرکت‌های تولید سیمان از چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت آغاز شده است، به طوری که اغلب کارخانه‌های تولید سیمان فقط در حد روشنایی برق دارند. در حالی که کمبود سیمان در بازار منجر به پرش قیمت خواهد شد.»
علی‌اکبر الوندیان تأکید کرد: «برخی از کارخانه‌های ما در حال حاضر نه‌تنها برق ندارند بلکه گاز نیز ندارند. بنابراین مجبور شده‌اند با سوخت مازوت کار کنند که علاوه بر هزینه دو برابری، موجب آلودگی هوا نیز می‌شود.»
تولید، بازار سیمان را متعادل نگه می‌دارد
وی افزود: «در واقع با چنین اقدامی فقط صنعت سیمان آسیب نمی‌بیند بلکه صنایع وابسته نیز دستخوش مشکلات جبران‌ناپذیری می‌شوند. از همین رو درخواست داریم به منظور ثبات در قیمت‌ها و به‌هم نریختن تعادل بازار این مشکل رفع شود و تولید به حالت قبلی خود بازگردد، زیرا آنچه قیمت را در بازار متعادل نگه می‌دارد، تولید است.»
با توقف تولید بازار سیاه شکل می‌گیرد
نایب‌رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران عنوان کرد: «تولید در کشور یک زنجیره است و زمانی که به آن شوک یا وقفه‌ای وارد شود، بخشی از این زنجیره دچار مشکل می‌شود. از این رو، این امر روی سایر بخش‌های زنجیره تأثیرگذار خواهد بود. به طور مثال در شرایط کنونی که تولید سیمان متوقف شده مدتی بعد با کمبود آن در بازار مواجه خواهیم بود که این امر نه‌تنها به افزایش قیمت منجر می‌شود بلکه نیاز پروژه‌ها نیز تأمین نخواهد شد و تولید آنها نیز متوقف می‌شود. در خصوص فولاد نیز این محصول نقش اساسی در صنایع مختلف دارد وعدم تولید آن نه‌تنها می‌تواند کمبود و افزایش قیمت ایجاد کند بلکه بازار سیاه نیز شکل می‌گیرد.»
عباس جبالبارزی افزود: «از سوی دیگر با توجه به اینکه در حوزه فولاد و سیمان واردات نداریم بنابراین در صورت توقف تولید تمام صنایع وابسته به آنها دچار توقف می‌شوند. اما در بخش خصوصی شرایط بدتر خواهد بود، زیرا فعالان این بخش باید هزینه‌های ثابت، بهره بانک، مالیات، حقوق کارگر و… را پرداخت کنند. طبیعتاً بعد از مدتی مجبور به تعدیل نیرو یا تعطیلی بنگاه خود خواهند شد.»
از دست رفتن بازار خارجی سیمان و فولاد با توقف تولید
نایب‌رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بیان کرد: «توقف تولید در حال حاضر هم در بازار داخلی ما اثر خود را گذاشته است، به طوری که بازار داخلی تغییراتی در قیمت خود به علت کمبود این اجناس در بازار داشته است. در رابطه با بازار خارجی مسلماً زمانی که در بازارهای داخلی کمبود ایجاد شود صادرات متوقف خواهد شد، بنابراین بازار خارجی را از دست خواهیم داد.»
صدرالدین نیاورانی تأکید کرد: «وزارت صمت باید این مشکل را به صورت ویژه مورد بررسی قرار دهد تا بتواند راهکاری برای رفع آن ارائه کند، زیرا توقف تولید این دو محصول در کارخانه‌ها نه‌تنها صادرات را حذف می‌کند بلکه تولید محصولات مختلف داخلی را نیز متوقف کرده و بازار با کمبود محصولات متفاوت مواجه می‌شود. زیرا این محصولات، کالاهای زیرساختی برای محصولات بالادستی محسوب می‌شوند.»
رفع مشکل برق صنایع با ورود بخش خصوصی
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اظهار کرد: «صنعت، پایه و اساس رشد اقتصادی هر کشور محسوب می‌شود زیرا اقتصاد هر کشوری وابسته به صنعت آن است. بنابراین برای رشد اقتصادی باید رشد صنعتی صورت گیرد. برای رشد صنعتی نیز باید زیرساخت انرژی رشد کرده باشد. اما در ۲۰ سال گذشته به این امر توجه جدی نشده و سرمایه‌گذاری در برق کاهش چشمگیری داشته است. از سوی دیگر دولت اقدامات لازم را برای حضور بخش خصوصی فراهم نکرده است، از همین رو در حال حاضر با مشکل کمبود برق مواجه هستیم.»
حمیدرضا صالحی تصریح کرد: «عدم رضایت از اقتصاد برق یکی از دلایل‌عدم ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به حوزه تولید برق است که درحال حاضر نیز دولت رویکرد خود را تغییر نداده است. بنابراین تا زمانی که دولت در اقتصاد برق مداخله کند و خود را رقیب بخش خصوصی بداند این مشکل برطرف نمی‌شود. در حالی که اگر بخش خصوصی وارد شود و برق صنایع را تأمین کند این مشکل برطرف می‌شود.»
