«گاو» پس از 45 سال به پاریس رفت

به نقل از خبرآنلاین, «گاو» دومین فیلم کارنامه سینمایی داریوش مهرجویی است که بر اساس داستانی از غلامحسین ساعدی در سال 1347 ساخته شده‌است.

مهرجویی پیش از این فیلم، «الماس 33» را ساخته بود، اما با تولید و اکران فیلم «گاو» بود که نام او به عنوان یکی از سینماگران پیشرو ایران تثبیت شد.

فیلم «گاو» که در آن بازیگرانی چون عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، محمود دولت‌آبادی، علی نصیریان و ... بازی می‌کنند با همکاری بنیاد سینمایی فارابی در سینما «رفله» پاریس اکران می‌شود. این طور که خبرگزاری کار ایران(ایلنا) گزارش داده جلسه نقد و بررسی آن با حضور داریوش مهرجویی برگزار خواهد شد.

بنابر نوشته بهمن مقصودلو در صفحه شخصی‌اش، امتیاز فیلم «گاو» برای اکران در فرانسه، از سوی یک پخش کننده فرانسوی خریداری شده که فقط فیلم‌های قدیمی وآ ثار گرانبهای تاریخ سینمای جهان را خریداری و پخش می‌کند.

منتقدان سینمایی از سه فیلم «گاو» کار دایوش مهرجویی، «قیصر» ساخته مسعود کیمیایی و «آرامش در حضور دیگران» به کارگردانی ناصر تقوایی به عنوان فیلم‌هایی نام می‌برند که موج نو سینمای ایران را آغاز کردند. دو فیلم از این سه فیلم (گاو و آرامش در حضور دیگران) اقتباسی سینمایی از دو داستان غلامحسین ساعدی هستند.

پیش از ساخت این سه فیلم، جریان قالب در سینمای ایران تولید و اکران فیلم‌های تجاری بود که زنده یاد هوشنگ کاووسی منتقد سختگیر سینمای ایران از آن‌ها به عنوان فیلمفارسی نام می‌برد.

کارگردان هایی چون ابراهیم گلستان، فرخ غفاری و فریدون رهنما به ترتیب فیلم‌هایی چون «خشت و آینه»، «شب قوزی»، «جنوب شهر» و «سیاوش در تخت جمشید» را پیش از این سه فیلم، ساخته بودند، اما این فیلم‌ها با وجود رویکردهای هنری با استقبال مخاطبان مواجه نشدند و تهیه کنندگان وقت سینمای ایران تمایلی به تولید و اکران چنین فیلم‌هایی نداشتند.

نسخه با کیفیت «گاو» با همکاری بنیاد سینمایی فارابی در اختیار خریدار و پخش‌کننده فرانسوی قرار گرفته است.

مقصودلو نوشته:«هنگامی که پخش فرانسوی تمایل نشان داد که حقوق «گاو» را خریده و به نمایش در آورد، تنها یک کپی 35 میلیمتری بسیار صدمه دیده و غیرقابل نمایش در فرانسه وجود داشت. از سویی زیرنویس فرانسوی آن چندان خوب نبود. به همین دلیل تصمیم گرفته شد کپی جدید به شکل دیجیتال در تهران تهیه شود و با زیرنویسی کردن فیلم به زبان فرانسه که مسئولیتش برعهده من گذاشته شد؛ این فیلم تاریخ سینمای ایران در فرانسه به نمایش درآید.»

در بروشور فیلم که پخش کننده فرانسوی در اختیار منتقدان قرار داده، دو نقد کوتاه از نویسندگان فرانسوی، نوشتاری درباره داریوش مهرجوئی،زنده یاد غلامحسین ساعدی و  عزت ا... انتظامی آورده شده است.  اهمیت این فیلم در تاریخ سینمای ایران هم موضوع یکی دیگر از نوشته های این برشور است.

«گاو» یکی از نخستین فیلم‌های سینمای ایران بود که در جشنواره‌های جهانی چون کن و برلین حضور یافت و موفقیت‌هایی برای سینمای ما به دست آورد. این فیلم در رأی‌گیری منتقدان سینمای ایران در سال‌های ۱۳۵۱، ۱۳۶۷ و ۱۳۷۸ به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران برگزیده شد.

غلامحسین ساعدی که در نگارش فیلمنامه گاو با مهرجویی همکاری داشته، 2 آذر سال 1364در پاریس در گذشت و در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد. او یکی از نویسندگان پیشرو ایران بود که علاوه بر داستان نویسی نمایشنامه های بسیاری را نوشت که در دهه 40 و 50 شمسی در تهران و برخی از شهرستان های ایران به صحنه رفتند.

«چوب به دست های ورزیل»، «پرواربندان»،«وای بر مغلوب» و «آی باکلاه، آی بی کلاه» از جمله نمایشنامه‌های ساعدی هستند.

داوود رشیدی کارگردان و بازیگر تئاتر و سینما علاقه زیادی به اجرای متن‌های نمایشی ساعدی داشت.

پیش از این نیز نسخه کاملا ترمیم‌شده اولین فیلم بلند بهرام بیضایی که مراحل ترمیم آن توسط بنیاد تحت مدیریت مارتین اسکورسیزی انجام شده بود ، در جشنواره‌های‌ Il Cinema Ritrovato بولونیای ایتالیا و سانفرانسیسکو روی پرده رفته بود.

 مراحل ترمیم فیلم تحسین‌شده بیضایی سال 2011 از سوی بنیاد سینمای جهان تحت مدیریت مارتین اسکورسیزی در Fondazione Cineteca di Bologna/ L'Immagine Ritrovata laboratory انجام شد و هزینه این کار را موسسه فیلم دوحه در قطر تامین کرد.

برای اینکار بیضایی یک نسخه 35 میلی‌متری از فیلم «رگبار» را با زیرنویس انگلیسی در اختیار بنیاد سینمای جهان قرار داد. نسخه موجود بسیار آسیب دیده بود و مسئولان عملیات ترمیم بیش از 1500 ساعت صرف ترمیم آن کردند. 

اسکورسیزی حدود 20 سال پیش یکی از بانیان تاسیس بنیاد سینمای جهان بود که کارش ترمیم و حفاظت از فیلم‌های در خطر نابودی است. او درباره ترمیم «رگبار» بیضایی گفته بود: «بسیار مفتخرم که بنیاد سینمای جهان این فیلم خردمندانه و زیبا را ترمیم کرده که اولین فیلم بلند بهرام بیضایی است. حال‌ و ‌هوای فیلم من را یاد بهترین چیزهایی انداخت که در فیلم‌های نئورئالیستی ایتالیایی دوست دارم و داستان زیبایی یک قصه باستانی را دارد - می‌توانید پس‌زمینه بیضایی در ادبیات، تئاتر و شعر فارسی را حس کنید.

بیضایی هیچگاه آن‌قدر که استحقاقش را داشت، مورد حمایت قرار نگرفت. او اکنون در کالیفرنیا زندگی می‌کند و فکر کردن درباره این موضوع که فیلمی چنین استثنایی که زمانی بسیار در ایران محبوب بود، در آستانه نابودی همیشگی قرار داشت، دردناک است. نگاتیو اصلی فیلم ضبط یا نابود شد و تنها چیزی که در دسترس بود یک نسخه 35 میلی‌متری با زیرنویس انگلیسی بود. اکنون تماشاگران در سراسر دنیا می‌توانند این فیلم چشمگیر را ببینند.»