برج‌سازی کنار عمارت تاریخی عین‌الدوله متوقف نمی‌شود

این باغ البته صرفاً به واسطه قدمت و تعلق به صدراعظم مظفرالدین شاه ارزش تاریخی ندارد و حوادث تاریخی در این باغ رخ داده که مهم‌ترین آنها، کنفرانس تهران است. در سال 90 مدیریت میراث فرهنگی تهران تغییر کرده و ساخت و ساز در باغ عین الدوله در نامه‌ای به شماره 902/126/220/99 بلامانع اعلام می‌کند تا با استناد به همین نامه مجوز دو برج 25 طبقه صادر شود!

باغ تاریخی عین‌الدوله که محل ثبت برخی از اتفاقات مهم تاریخ معاصر و همچنین تاریخ یکصد سال اخیر بوده، میزبان برج بلندی شده که آغاز پروژه احداثش غیرممکن بود اما با یک تخلف آشکار در اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، این اتفاق عملیاتی شده و لرزه بر تن این بنای ارزشمند افتاده و بعید است حتی در محاکم بتوان مانعش شد.

به گزارش خرداد و به نقل از تابناک، عین الدوله صدراعظم مستبد مظفرالدین شاه بود که در دوره مبارزات آزادی خواهان آنان را سخت آزرد و از مخالفین سرسخت مشروطیت به شمار می‌رفت. عین الدوله باغ و عمارتی در مبارک آباد بنا نهاد. در دوران قاجار، در این منطقه وسیع که بیرون از حصار ناصری تهران بود، جز آبادی‌هایی بسیار خرد، جایی مسکون و آباد نبود. 

شاهزاده عبدالمجید میرزا عین الدوله اراضی دیگری نیز در این حدود داشت که از آن جمله است باغ شازده(شاهزاده) در جنوب مبارک آباد که اکنون بخشی از آن اراضی با نام باغ شازده به صورت بوستان در آن جا دایر است. مجیدیه نیز متعلق به او بود و نام این منطقه برگرفته از همین صدراعظم قجری است. عین الدوله تا سال 1306 هجری شمسی در قید حیات بود، در سال های پایانی عمر با ورشکستگی بزرگی مواجه شد و طلبکاران بسیاری از اموال او را به یغما بردند و از طرفی تنها پسرش هم مردی با کفایتی نشد که بتواند اموال پدر را مدیریت کند. 

با شرایط پیش آمده، این باغ و عمارت از مالکیت عین الدوله بیرون آمد و مالک جدیدی با نام بصیرالدوله(هروی) پیدا کرد. بصیرالدوله دستی سر و گوش عمارت کشید و آن را به اسکان خانواده اش اختصاص داد و بعد از مرگش، عمارت مزبور به فرزندش دکتر نصرت الله هروی رسید و از ایشان هم به دخترش شیرین انتقال یافت تا این که در سال 1376 هجری شمسی با توافق آخرین مالک باغ، شهرداری آن را در اختیار گرفت تا این اثر تاریخی که در خیابان پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی واقع شده، در تاریخ ۴ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۴۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت برسد.

این باغ البته صرفاً به واسطه قدمت و تعلق به صدراعظم مظفرالدین شاه ارزش تاریخی ندارد و حوادث تاریخی در این باغ رخ داده که مهم‌ترین آنها، کنفرانس تهران است. در خلال جنگ جهانی دوم سران سه کشور روس و انگلیس و آمریکا که پیشتر قوایشان در تهران مستقر شده بودند در پایتخت حضور یافتند. آنها به جهت امنیتی و دیگر ملاحظات از مرکز شهر و تمرکز منطقه مسکونی دور شده و در عمارت عین الدوله استقرار پیدا کردند و کنفرانس مشهور تهران را نیز در همین عمارت برگزار نمودند.

کنفرانس تهران که در روزهای 6 تا 9 آذرماه سال 1322 هجری شمسی برابر با دسامبر 1943 ميلادی در تهران انجام گردید، چهارمين كنفرانس سران كشورهای انگليس، امريكا و شوروی بود که به منظور توافق درباره حواشی جنگ با متحدین و ترسیم جهان پس از پایان جنگ جهانی دوم به صورت سری برگزار  شد. عكس تاريخی چرچيل، روزولت و استالين در ايوان شمالی بنای عين‌الدوله، يادگاری از اين رويداد است.

در حوالی باغ عین الدوله، باغ‌های مشهوری به فواصلی در جهات مختلف آن قرار داشت که از آن جمله به باغ سلطنت آباد ناصرالدین شاه، باغ حاج امین الضرب (ضرابخانه بعد) باغ مهران (محل ساواک) می‌توان اشاره کرد. زمانی اطراف این باغ در مبارک آباد و حسین آباد و لویزان و... باغ‌های سرسبز فراوانی وجود داشت، که با گذشت زمان کاربری آن ها تغییر کرد و اراضی آن ها به خانه سازی اختصاص یافتند و باغات اطراف كه تمام منطقه را پوشش می‌دادند، به مرور تفكيک شدند و از میان رفتند تا بنا در آن منطقه از پایتخت یک نگین از هر نظر باشد.

وضعيت بنایی که در سال 1376 در اختیار شهرداری قرار گرفت طبق گزارش ثبت شده مساعد نبود؛ عمارت درون ملک كاملاً ويران و مخروب و تمام درختان سمت جنوب آن سوخته و زمينی كه از قسمت جنوبی بنا منفک و 10 متر گودبرداری شده بود، بخشی از عرصه همين منزل بود كه استخر سابق باغ در آنجا قرار داشت که با شكايت‌‌ ميراث فرهنگی و اهالی محل در سال 1378 متوقف شد.

نامه‌ای که ناصر پازوکی، مدیر وقت میراث فرهنگی تهران برای صیانت از این خانه در برابر هر گونه ساخت و سازی به شورای شهر نوشته است

رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل وقت میراث فرهنگی تهران مکاتباتی برای توقف این ساخت و ساز با شهرداری و شورای شهر داشته است

این تصویر نامه‌ای است که مسعود نصرتی، مدیرکل میراث فرهنگی تهران به تخلف مدیر قبلی اشاره کرده و خواستار توقف ساخت و ساز در باغ عین الدوله می شود

لاهیجانی، یکی دیگر از مدیران میراث فرهنگی تهران است که هشدار به توقف ساخت و ساز در کنار عمارت عین الدوله را می ‌دهد

در حدود سال ‌های 80 و 81 این باغ و عمارت مرمت و بازسازی و تبدیل به نگارخانه برگ می‌شود اما این خوش یمنی ادامه پیدا نمی‌کند و ورق شانس این بنا در سال 84 یا 85 برمی‌گردد. شهرداری تصمیم می‌گیرد، به رغم قولی که به خانواده هروی داده بود، باغ را از عمارت جدا کند و باغ را به مالکی خصوصی بفروشد اما مدیریت وقت میراث فرهنگی تهران طی نامه‌ای به مسئولان شهرداری هشدار می‌دهد که به دلیل ثبت ملی بودن این بنا، هیچ گونه ساخت و سازی در آن امکان ندارد و تنها با این شرط این باغ باید به فروش برسد و بر اساس این نامه قضیه فروش خانه عین‌الدوله مسکوت می‌ماند.

وضعیت بدین شکل ادامه داشت اما در سال 90 مدیریت میراث فرهنگی تهران تغییر کرده و مطابق با گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، ساخت و ساز در باغ عین الدوله در نامه‌ای به شماره 902/126/220/99 بلامانع اعلام می‌کند. در همین زمان پروانه ساخت و ساز دو برج 25 طبقه صادر می‌شود و گوبرداری آغاز می‌شود، تا اینکه بار دیگر مدیریت میراث فرهنگی تهران تغییر می‌کند و حال نوبت به مدیرکل جدید میراث فرهنگی استان تهران است که در نامه دیگری به شهرداری به شماره 912/126/25670 اعلام کند که نامه گذشته تخلف داشته و نباید ساخت و ساز در این باغ ادامه پیدا کند.

پس از پیگیری میراث فرهنگی، در نهایت مالک بخشی تفکیک شده از عمارت عین الدوله که برج از آن تفکیک شده، حاضر به کاهش ارتفای این بنا از 25 طبقه به 10 طبقه شد؛ اتفاقی که در اصل ماجرا چندان تغییر عمیقی ایجاد نمی‌کند. در این میان بعید است که میراث فرهنگی بتواند حتی در محاکم قضایی رای به توقف کامل این ساخت و ساز بگیرد، چرا که در پرونده‌های مشابه که میراث فرهنگی یک پای تخلف بوده، دیگر رای به نفع میراث نبوده و در این مورد نیز ظاهراً باید با این ساختمان 10 طبقه کنار آمد!