هواي تهران را داشته باشيم

آلودگي هواي تهران هر ساله بيش از 5 هزار نفر را به كام مرگ مي كشد. آمار اورژانس مبني بر تماس 4 هزار و 700 نفر شهروند تهراني در ماه به دليل مشكلات قلبي و عروقي يا 2 هزار و 600 تماس از سوي بيماران تنفسي حكايت از يك آسيب بزرگ اجتماعي دارد. متاسفانه در چند سال گذشته مسئولان دست اندركار در عرصه محيط زيست به جاي اجرايي كردن طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران، به فكر آب پاشي شهر يا تعطيل كردن پايتخت انديشيدند كه تجربه ها نشان داد اين گونه برنامه ها راهكار مناسب و دائمي براي رفع اين مشكل نيست. قريب به اتفاق كارشناسان محيط زيست بر اين باورند كه هيچ چاره اي بهتر و جامع تر از پياده سازي كامل طرح جامع كاهش آلودگي هوا براي شهر وجود ندارد.
    دكتر محمدحسن پيراسته، محيط بان و مشاور و كارشناس محيط زيست شوراي اسلامي شهر تهران در اين باره مي گويد: معضل آلودگي هواي تهران اثرات سوء در مسائل اقتصادي و بهداشتي دارد. با اتكا به برخي از آمار، يك اصل علمي و كلي درباره توان قابل تحمل محيط وجود دارد كه طي دهه گذشته از سوي مسئولين و مديران مورد بي مهري قرار گرفته است. چراكه طبق اصول تعادل طبيعت، هر پهنه و هر زيست بومي يك قابليت تحمل مشخصي از جهت عوامل حياتي در اختيار دارد. اما اكنون به نظر مي رسد سال هاست كه از آستانه تحمل بارگذاري بر زيست بوم بيمار تهران گذر كرده ايم.
    وي مي افزايد: در 2/1 درصد خاك كشور يك پنجم جمعيت گنجانده شده است و 33درصد از فعاليت هاي صنعتي و كارگاهي، نيمي از فعاليت هاي بازرگاني و اقتصادي به اين عرصه محدود تحميل شده است. از طرفي هواي تهران متاثر از هواي شهرستان هاي اطرافش نيز هست كه آن را نبايد ناديده گرفت. طي دوره هاي گذشته تهران غرق در حيات طبيعي بود اما به اقتضاي بارگذاري صنعت و غيره اين عرصه ها فدا شدند و در حال حاضر به حداقل ممكن رسيده اند. به گفته وي، براي حفظ باغ هاي شهر حتي از سوي صاحبان آنها ديگر انگيزه اي وجود ندارد و اين براي تهران يك معضل زيست محيطي است. براي جلوگيري از تخريب باغ ها و اراضي ملي تهران نياز به همت ملي است.
    پيراسته به طرح جامع كاهش آلودگي تهران اشاره مي كند و ادامه مي دهد: اين طرح در ابتدا در قالب 7 محور تدوين شد كه به 9 محور تبديل شد. مديريت ترافيك، سوخت، آموزش، خودرو هاي فرسوده و معاينه فني از جمله اين محور ها بود. در واقع تنها نسخه درمان هواي تهران در همين 9 اصل نوشته شده است كه متاسفانه معطل كردن تكاليف كميته طرح جامع و متوقف كردن فعاليت ها از مهم ترين ركن آسيب شناسي مساله است. وي در ادامه مي گويد: مساله دوم و حائز اهميت ديگري كه وجود دارد، تبديل مهندسي تركيب و فعاليت هاي اجرايي كميته از بعد ملي به كارگروه و محول كردن وظايف آن به استانداري تهران بود كه اين امر موجب شد تا شهر از جهت رفتاري به مرحله اي برسد كه حدود 200 روز هواي پايدار و 25 روز در وضعيت وارونگي قرار گيرد. در واقع ضعف مديريت و رهايي امور مربوط به محيط زيست از سال 81 و از طرفي بي تفاوتي و عدم همكاري ارگان ها منجر به تشديد آلودگي هوا و تعطيلي شهر شد.
    به اعتقاد اين كارشناس، اگر مديريت خوب باشد و همه محور ها هماهنگ انجام شود و از طرفي فرهنگ سازي شود، هواي تهران آلوده نخواهد بود و نيازي به كميته اضطرار يا برنامه مضحك آب پاشي نيست و شهروندان با مخاطرات كمتري روبه رو مي شوند.
    وي به نقش NGOها اشاره كرده و تصريح مي كند: در گذشته اين تشكل ها در امر آموزش نقش بسيار مهمي را ايفا مي كردند اما به تدريج از آنها كاسته شده و در حال حاضر حضور آنها محسوس نيست. كم لطفي به اين تشكل ها به نوعي موجب حذف آنها شد.
    اين در حالي است كه وحيد نوروزي، مشاور محيط زيست نيز بر اين باور است كه رها شدن كارها و عدم تقويت و بازنگري محورهاي اجراي طرح جامع موجب شد تا پايتخت در سال هاي اخير بيشترين آلودگي هوا را تجربه كند.
    به اعتقاد وي، آب پاشي شهر طنزي بود كه براي هميشه در تاريخ محيط زيست رقم خورد و اميدواريم كه هيچ وقت و در هيچ دوره اي اين طرح مطرح نشود. وي مي افزايد: سال 91 تهران شرايط بهتري را از نظر آلودگي هوا سپري كرد اما اين بدان معنا نيست كه اقدامات دولت خوب بوده بلكه شرايط جوي حاكم و مديريت باد و باران موجب اين اتفاق شد.
    نوروزي معتقد است كه قوانين و مصوبات خوبي در اين باره تدوين شده است اما ضعف مديران و مجريان محيط زيستي و تصميم هاي آنها از سويي و عدم توجه به اين مساله از سوي ديگر موجب به وجود آمدن و تشديد آلودگي هواي شهر شده است.
    مشاور محيط زيست NGOها را بهترين تشكيلاتي مي داند كه مي توانند به طور رايگان به محيط زيست كمك كنند و يار و ياور دولت در رفع مشكلات زيست محيطي باشند.
    به گفته وي، در 8 سال گذشته بيش از هزار NGO فعاليت مي كرد اما اكنون تعداد آنها به سه رقم هم نمي رسد. از اين رو تقويت آنها كمك بزرگي به جامعه محيط زيست خواهد كرد.
    محمد هادي حيدرزاده، رئيس ستاد محيط زيست و توسعه پايدار شهر تهران نيز محقق نشدن برخي از پارامترهاي طرح جامع مثل ارتقاي كيفيت سوخت يا معاينه فني را ازجمله دلايل افزايش آلودگي هواي تهران مي داند و مي گويد: قصوري كه مديران ارشد در اين زمينه انجام دادند و برخورد نكردن مجلس شوراي اسلامي به عنوان نهاد قانونگذار، ضربه بزرگي بر شهر وارد كرد.
    به اعتقاد وي، تشكل هايي مثل NGOها بنيه فني و اقتصادي ندارند. از طرفي در اين باره خلاقانوني وجود دارد و نگاه به تشكل هاي سياسي، همان نگاه اجتماعي است كه به نظر مي رسد با خطوط آنها مشخص شود.

منبع: ایران