عسلویه دو فصل دارد، تابستان و جهنم. این اصطلاحی است که بین اهالی این منطقه رایج است و خیلی هم اغراقآمیز نیست.
کافی است تا در یکی از روزهای گرم تابستان به عسلویه بروید تا بفهمید که شرایط آب و هوایی در این منطقه به صورت غیرقابل باوری دشوار است و هوای آن تنها دو قدم تا جهنم فاصله دارد. رطوبت هوا در این منطقه به قدری بالاست که به محض خروج از فرودگاه در کسری از ثانیه بخار شیشههای عینک شما را فرا خواهد گرفت. در چنین شرایطی برای پوشش عملیات نصب سکوی 21 پارس جنوبی به سواحل خلیج فارس رفتیم. سفری که دعوت آن به صورت کاملا ناگهانی اتفاق افتاد و پس از آن نیز یک بار لغو شد که علت آن مساعد نبودن شرایط جوی اعلام شد. بنابراین از قبل هم قابل پیشبینی بود که عملیات پرچالش و حساسی پیش رو خواهد بود.
در هر صورت پس از توقفی کوتاه در عسلویه، ساعت 14:30 روز شنبه سوار بر کشتی «پارمیدا» شدیم تا با طی بیش از 110کیلومتر مسافت در چهار ساعت در آبهای خلیج فارس و به سوی مرز مشترک با قطر در ساعت 18:30 به محل نصب سکوی شماره 21 برسیم. در محل نصب شاهد حضور کشتی غولپیکر اوشنیک5000 (OCEANIC 5000) ساخته شرکت ZPMC چین هستیم که بزرگترین کشتی نصبکننده خاورمیانه به حساب میآید و به گفته مسوولان شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی در تملک کامل ایران است.
با مشاهده شرایط اولیه به این نتیجه رسیدیم که عملیات نصب و بارگیری هنوز آغاز نشده و حتی پایههای سکو مستقر روی بارج برش نخوردهاند تا عملیات لیفت آغاز شود. درحالی که پیشبینی ما بر این بود که مقدمات کار قبل از رسیدن ما آغاز شده باشد و با حضور ما در محل عملیات بلند کردن سکو از روی بارج و نصب آن روی جکت مستقر در دریا آغاز شود.
دقایق زیادی کشتی حامل خبرنگاران به دور کشتی غولپیکر اوشنیک میگشت تا عکاسان بتوانند عکسهای مورد نیاز خود را ثبت کنند. در این حرکت دورانی حول اوشنیک 5000 متوجه میشدیم که در یک سمت کشتی اوشنیک سه کشتی کوچک در کنار و چسبیده به هم حضور دارند. علت حضور آنها جلوگیری از حرکت اوشنیک از طریق ایجاد قدرت موتور و ایجاد فشار آب بود چراکه امکان لنگر انداختن برای چنین کشتی غولپیکری در آنجا وجود نداشت. در سوی دیگر کشتی اوشنیک نیز یک کشتی کوچک دیگر حضور داشت تا به محض بروز مشکل برای هر کدام از آن سه کشتی یا هر گونه نیاز به ارائه خدمات دیگر وارد عمل شود. حوالی ساعت 20 کشتی دیگری به سمت محل نصب سکو نزدیک شد. این کشتی حامل مدیران ارشد شرکت نفت و گاز پارس و شرکت تاسیسات دریایی بود تا برای شرکت در جلسه آغاز عملیات حاضر شوند.
حدود نیم ساعت بعد خبر رسید که عملیات بارگیری و نصب سکو احتمالا تا ساعت 5 بامداد به تاخیر افتاده است. درحالی که پیش از این اعلام شده بود که عملیات نصب در ساعت 2 و نهایتا 3بامداد آغاز میشود. از گفتوگو با کارکنان حاضر در کشتی دریافتیم که این تاخیر بدون شک ناشی از بروز یک مشکل است چراکه به عنوان مثال عملیات نصب در سکوی شماره 19 ساعت 11شب آغاز شده بود.
شنیدن خبر تاخیر در آغاز عملیات نه برای کارکنان و نه برای خبرنگاران خوشایند نبود.
با قطعی شدن تاخیر در عملیات، تصمیم گرفته شد تا کشتی حامل خبرنگاران به یکی از ستونهای برج فلر گاز نصب شده در سکو بسته شود. به همین منظور کاپیتان کشتی را به ستون برج فلر نزدیک میکرد و یک کارگر سعی میکرد تا طناب را به دور ستون بیندازد و کارگر دیگری در کنار او سعی میکرد با چوبی که در دست داشت و در سر آن گیرهیی متصل بود، طناب را بگیرد و بکشد. این کار بارها و بارها تکرار شد تا در نهایت موفق شدند کشتی را به ستون برج فلر گاز ببندند.
بستن کشتی به برج فلر گاز حرکت قایق را در طول و عرض متوقف کرد اما باعث شناور ماندن و تکانهایی در جای آن شد. تصور اینکه تا ساعت 5 صبح باید این حرکتهای گهوارهیی تحمل میشد برای خبرنگاران سخت بود. هر چند درون کشتی پارمیدا تلاش میشد با پخش سرودهای ملی و حماسی باعث تهییج خبرنگاران و تطلیف جو شوند اما شنیدن زمزمههایی مبنی بر نامساعد شدن شرایط جوی برای عملیات نصب سکو امیدها را کمرنگتر میکرد.
حوالی ساعت 21:30 خبر رسید که مدیران ارشد عملیات قصد دارند تا برای شرکت در کنفرانس خبری و در جریان گذاشتن خبرنگاران از روند پیشرفت عملیات از کشتی اوشنیک 5000 به سمت کشتی پارمیدا بیایند. دقایقی بعد شاهد این بودیم که چهار نفر سوار بر یک سبد توسط جرثقیل از کشتی اوشنیک به کشتی پارمیدا انتقال پیدا کردند. این چهار نفر شامل فرخ علیخانی جانشین مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس در امور فراساحل، عبادی مجری طرح فاز 20و 21پارس جنوبی، احمد رحمانی مدیرعامل شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی و تبریزی معاونت پروژههای مهندسی تاسیسات دریایی بودند.
فرخ علیخانی در ابتدای گزارش خود به خبرنگاران به این نکته اشاره کرد که در عملیات دریایی مهمترین موضوع ایمنی است و تمام کارهایی که انجام میشود با محوریت ایمنی است. علیخانی اظهار کرد که در نصب یک سکو 4مولفه اصلی موثر هستند. مولفه اول شرایط آب و هوایی است که خود تابع دو عامل میزان موج و سرعت باد است. مولفه دوم مرحله آمادهسازی و انجام مقدماتی است که برای نصب سکو روی جکت نیاز است. این اقدامات مانند بریدن تجهیزات باقی مانده از زمان حفاری، در نظر گرفتن ابعاد و دایمنشن و... است. مولفه سوم و اصلیترین مولفه مرحله لیفت و بلند کردن سکو و حرکت به سمت جکت و نصب آن است. معمولا در نصب هر سکوی دریایی یک حریم به شعاع 500 متری را در نظر میگیرند. بنابراین برای نصب یک سکو باید از حریم 500 متری آن خارج شد سپس عرشه را بلند میکنند تا اگر به هر دلیلی اتفاقی بیفتد در حریم جکت و چاههای گاز نباشد. مولفه چهارم جوشکاری سکو روی پایههای جکت است.
در ادامه علیخانی به موضوع نصب سکوی 21 و علت تاخیر در عملیات پرداخت. به گفته وی قرار بوده که این عملیات ساعت 22:30 شنبه آغاز شود. برای تایید وضعیت جوی از 2سایت معتبر هواشناسی StormGeoو Furgoهر 6 ساعت استعلام میشود و در صورتی که هر دو سایت وضعیت جوی را تایید کنند، عملیات آغاز میشود و در صورتی که یکی از آنها اخطار بدهد، عملیات متوقف میشود و ملاک را بر اخطار یکی از این دو سایت قرار میدهند. جانشین مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس در امور فراساحل اعلام کرد که در آخرین به روزرسانی 6 ساعته یکی از این سایتها اخطار داد که یک سری موجهای متوسط تا بلند از جنوب خلیج فارس به سمت موقعیت سکوی 21 نزدیک میشود. به محض دریافت این اخطار عملیات متوقف شد و تا دریافت گزارش بعدی 6 ساعته در ساعت 4بامداد و دریافت تایید از هر دو سایت ادامه پیدا نخواهد کرد. علیخانی و تبریزی اظهار کردند که در صورت عدم دریافت تایید در ساعت چهار صبح و نظر به پیشبینی بدتر شدن شرایط جوی از روز دوشنبه عملیات نصب تا روز چهارشنبه به تعویق خواهد افتاد. لذا از خبرنگاران خواسته شد تا شبانه به خشکی عسلویه برگردند و در صورت مساعد شدن شرایط برای نصب سکو مجددا به موقعیت سکوی 21 بازگردند. براساس اطلاعات دریافتی تا ظهر روز یکشنبه و لحظه نگارش این گزارش شرایط جوی برای آغاز عملیات بارگیری و نصب مساعد نشده بود.
از سکوی 21 چه میدانیم
عرشه 2700 تنی سکوی شماره 21 با انجام6 میلیون نفر ساعت کار در یارد خرمشهر متعلق به شرکت تاسیسات دریایی ساخته شد. مبلغ قرارداد بخش فراساحل فازهای 20 و 21حدود 724میلیون دلار است و با بهرهبرداری از این دو فاز روزانه 56 میلیون و 300هزار مترمکعب گاز ترش از میدان مشترک پارس جنوبی استخراج خواهد شد و 50 میلیون مترمکعب گاز جهت تزریق به شبکه سراسری شیرین خواهد شد. همچنین روزانه 77هزار بشکه میعانات گازی و یک میلیون تن گاز مایع برای صادرات، یک میلیون تن اتان برای تامین خوراک واحدهای پتروشیمی و 400 تن گوگرد جهت صادرات از این طرحها به دست خواهد آمد. در مجموع دو سکوی دریایی شامل 22حلقه چاه در فازهای 20 و 21پارس جنوبی نصب میشود که دو خط لوله 32 اینچی انتقال گاز از سکوهای اصلی به پالایشگاه خشکی جمعا به طول تقریبی 210کیلومتر و دو رشته خط لوله 4.5 اینچ دریایی جهت انتقال گلایکول جمعا به طول تقریبا 210کیلومتر از آن کشیده میشود.
منبع: تعادل