چرایی عدم وقوع جنگ تمام عیار میان ایران و عربستان سعودی

سرویس بین الملل خرداد: سایت "المانیتور" در مطلبی به روابط پر تنش میان ایران و عربستان سعودی اشاره کرده و این پرسش را مطرح می کند که چرا علیرغم بالاگرفتن تنش در روابط میان دو کشور تهران و ریاض وارد یک جنگ گسترده و تمام عیار با یکدیگر نمی شوند. این سایت می نویسد:"عبدالعزیز ال شیخ" یکی از مفتی های سعودی در اظهاراتی بی سابقه در تاریخ 6 سپتامبر گذشته ایرانیان را زرتشتی خواند و گفت که آنان مسلمان نیستند بلکه دشمن مسلمانان هستند. این حرف های او در پاسخ به پیام مقام عالی رهبری ایران بود که گفته بودند دولتمردان عربستان سعودی در راستای منافع امریکا گام بر می دارند و دشمنی علنی با ایران دارند. اگرچه روحانی رییس جمهوری ایران زمانی که در سال 2013 میلادی به قدرت رسید وعده داده بود که از شدت تنش در روابط میان ایران و عربستان سعودی بکاهد با این حال، در حال حاضر شاهد وقوع تنش و منازعه ای جدی میان تهران و ریاض هستیم. روحانی در این کنفرانس مطبوعاتی پس از انتخاب شدن در انتخابات تاکید کرد که ایران و عربستان سعودی دو کشور همسایه و برادر هستند. این یک سناریوی ایده آل است با این حال، نوع برخورد ایران و عربستان سعودی نشان می دهد که دو طرف نه تنها دارای موضع برادرانه در قبال یکدیگر نیستند که اشکارا دیگری را دشمن در نظر گرفته اند. رقابت منطقه ای میان ایران و عربستان سعودی سبب شد تا پس از اعدام شیخ نمر روحانی شیعه در عربستان و حمله نیروهای خودسر به سفارت عربستان سعودی در تهران روابط دیپلماتیک دو کشور قطع شوند. حوادث دیگری چون فاجعه حج که به جانباختن صدها زائر ایرانی انجامید و ازار و اذیت جنسی دو جوان ایرانی در جریان سفر حج توسط ماموران بازرسی و مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن نیز در این میان تاثیرگذار بوده اند". 

به گزارش خرداد، "جاوید قربان اوغلی" مدیر کل سابق امور خاورمیانه در وزارت خارجه ایران در گفت و گو با المانیتور درباره تنش اخیر در روابط دو کشور می گوید که ریشه این درگیری رقابت های منطقه ای میان ایران و عربستان سعودی است. این فرایند پس از سقوط صدام در سال 2003 میلادی و عدم توازن منطقه ای تشدید شد. رقابت میان ایران و عربستان سعودی در مناطق مجاور و همجوار یکدیگر خود آغاز و پس از بهار عربی به سوریه منتقل و تشدید شد". 

او معتقد است که مفید نیست که تلاش کنیم تا تعیین شود که کدام طرف مسئولیت بیش تری در افزایش تنش داشته است. او می گوید:"ما باید بدنبال الگوی برد – برد شبیه آن چه در طول مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 روی داد باشیم. هنگامی که یک خانه در حال سوختن است اولین کار باید تلاش برای خاموش کردن اتش باشد پس از آن فرد مسئول شناخته خواهد شد". 

خریدهای نظامی عربستان سعودی افزایش یافته و با توجه به برآوردهای صورت گرفته تجهیزات دفاعی خریداری شده ان کشور در سال گذشته به ارزش نزدیک به 10 میلیارد دلار هستند میزان افزایش خریدی 42 درصدی در مقایسه با سال 2014 میلادی. یکی از دلایل افزایش مداخله نظامی عربستان سعودی حضور آن کشور در یمن است. اما ایا برای مقام های سعودی متصور است که درگیری نظامی احتمالی با ایران داشته باشند"؟ 

این سایت اشاره می کند که هیچ یک از مقام های ایرانی از جمله فرماندهان نظامی به طور علنی از ایده یا احتمال درگیری مسلحانه با عربستان سعودی سخن نگفته اند تنها سردار سلیمانی در تاریخ 20 ژوئن گذشته به حاکمان بحرین دولت متحد عربستان سعودی هشدار داد که حامیان ال خلیفه باید بدانند که توهین به ایت الله شیخ عیسی قاسم و ادامه فشار بر مردم بحرین اغازگر یک قیام خونین است که عواقب ناشی از آن متوجه کسانی است که به حاکمان بحرین مشروعیت بخشیده اند. پیش از این در تاریخ 5 آوریل سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده سپاه گفته بود که پاسخ سپاه به جسارت عربستان در بحرین در راه خواهد بود. تازه ترین نظرات در این باره اظهارات دریادار فدوی فرمانده عملیات نیروی دریایی سپاه در 16 ژوئیه گذشته بود که ایده دشمنی ایران و عربستان سعودی را رد کرد و گفت که دشمن اصلی ایران امریکا است. فدوی هم چنین تاکید کرد که با این حال، در صورت لزوم ایران می تواند ضربان جبران ناپذیری را به عربستان وارد نماید. 

این سایت در ادامه به نقل از "نصرت الله تاجیک" سفیر سابق ایران در اردن می نویسد:"تا آنجا که به امور داخلی مربوط است به خصوص با توجه به شکاف نسلی و خواسته های جدید دولت عربستان سعودی آن دولت در حال راه رفتن روی میدان مین است. ایران باید با سیاست خارجی فعال اظهارات هوشمندانه و استراتژی منسجم و جامعی داشته باشد". 

قربان اوغلی در پاسخ به این که آیا احتمال جنگ بین ایران و عربستان سعودی وجود دارد می گوید:"من امیدوارم که چنین موردی تحقق یابد و امیدوارم که عقلا در هر دو طرف گام های رو به جلویی بردارند تا از وقوع جنگ جلوگیری کنند. میانجی گری و گفت و گو بهترین روند برای بهبود روابط دو طرف خواهند بود. دقت کنیم که از تنش میان ایران و عربستان سعودی، اسرائیل بیش ترین نفع را خواهد برد".