ارائه آمار رویایی در مورد گردشگری

آقای اروجی! چالش‌ها درباره عدم توسعه صنعت گردشگری در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

گردشگری در کشور ما چندان توسعه یافته نیست و یکی از دلایل آن هم رویاپروری مسئولان است. در اغلب موارد آنها با رویا پروری آمارهای شناور اعلام می‌کنند. برای مثال اخبار منتشر شده درباره میزان ساخت و ساز هتل با واقعیت‌های موجود در تضاد است. در این زمینه یکی از مسئولان گفت که در ظرف سه سال گذشته ۳۰ هتل چهار تا پنج ستاره ساخته شده است. این در حالی است که در شرایط و امکانات کنونی چنین امری امکان پذیر نیست. در اصل اعداد و آمار اعلام شده رویایی و شناور است. در سه سال اخیر فقط سه هتل ساخته شده و به بهره برداری رسیده است. متاسفانه آمارها در این زمینه چندان مستند نیست. هر چند مسئولان خوشبینانه درباره صنعت گردشگری در کشور اظهار نظر می‌کنند، اما هنوز یک پایگاه آماری ثابت در کشور وجود ندارد تا بتوان از طریق آن میزان ورودی گردشگران به کشور را به روز مورد ارزیابی قرار داد. اغلب آمارهای عنوان شده در مصاحبه‌ها چندان مورد قبول نیست. براساس تاکیدات مسئولان سازمان گردشگری و میراث فرهنگی درسال گذشته پنج میلیون و ۲۰۰هزار گردشگر وارد کشور شدند، اما بر اساس بررسی‌های انجام شده باید گفت که درج چنین آماری خوش بینانه است! این در حالی است که بارها افزایش میزان ورود گردشگران در سه سال اخیر از سوی مسئولان امر بیان شده است، اما با بررسی‌های انجام شده باید به این امر اذعان داشت که ورود ۱۶ میلیون گردشگر ظرف سه سال در کشور با واقعیت‌های موجود در تضاد است. ارائه و انتشار آمارهای نادرست باعث بروز عدم تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در کشور می‌شود. چون اساس سرمایه‌گذاری و برنامه ریزی دسترسی به آمار و اطلاعات صحیح است.

اعمال سیاست‌ها بــرای افــزایش ورود گردشگران خارجی بــه کـشـور را چگــونه ارزیابی می‌کنید؟

تعداد گردشگران در سال ۹۳ٰ، چهار و میلیون ۸۰۰هزار نفر و در سال ۹۴، تعداد گردشگران پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از سوی سازمان گردشگری و میراث فرهنگی عنوان شده است. با وجود این، باز هم میزان رشد ورود گردشگران خارجی به کشور به حدود هشت درصد می‌رسد و ۱۰ یا ۱۲ درصد مطرح شده صحیح نیست. با این تفاسیر آمار مطرح شده درباره میزان ورود گردشگر به کشور چندان صحیح نیست. هم اکنون در آمار ورود گردشگر خارجی ۴۴ درصد کسری نسبت به سند چشم انداز وجود دارد. پس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به نسبت از سند چشم انداز مصوب هیات دولت عقب است. این سازمان باید تلاش می‌کرد با توجه به شرایط منطقه در یک سال اخیر کسری نسبت به سند چشم‌انداز را جبران کند. اما حوزه گردشگری نتوانست از چنین ظرفیتی در منطقه بهره‌مند شود. برای مثال در شرایط کنونی ترکیه با چالش‌های متعددی مواجه شده است. همچنین چالش‌ها و ناآرامی‌ها در مصر، یمن، سوریه و... نیز مشــــاهده می‌شود. در این شرایط سیاست‌ها و برنامه‌های گردشگری کشور، باید در پی بهره برداری از این موقعیت بود، اما در این زمینه تاکنون هیچ اقدامی مناسبی انجام نشده است. بنابراین در جذب گردشگران منطقه نیز صنعت گردشگری ایران موفق عمل نکرده است.

بر اساس نظرات کارشناسان یکی از منابع درآمدزا در کشورها سود حاصل از ورود گردشگران خارجی است. سود دهی این صنعت را در کشور ما چگونه ارزیابی می‌کنید؟‌

درواقع تاکنون درآمد گردشگری ورودی به کشور چندان سودی به همراه نداشته است. این در حالی است که بنا به گفته‌های رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری میانگین یک هزار و ۵۰۰ دلار درآمد حاصل از ورود هر گردشگر به کشور رقم قابل توجهی است! حتی گردشگران آمریکایی هم که به زیاد هزینه کردن معروفند چنین مبالغی را در سفرها خرج نمی‌کنند. در این شرایط چطور ممکن است گردشگران ورودی به کشور ما که نیمی از آنها نیز گردشگران مذهبی هستند چنین هزینه‌هایی صرف کنند؟! با این تفاسیر باید هزینه‌های مطرح شده از سوی سازمان جهانی گردشگری معیار ارزیابی قرار گیرد. بر اساس بررسی‌های سازمان جهانی گردشگری، گردشگران در خاورمیانه حدود ۸۰۰ دلار هزینه می‌کنند.

وضعیت ورود گردشگران خارجی به ایران براساس معیارهای جهانی چگونه است؟

در سال ۲۰۱۵، حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون گردشگر در جهان جابه جا شدند. به نسبت مقیاس جهانی فقط پنج‌دهم درصد گردشگر جهانی به ایران آمدند. در جهان درآمد گردشگری حدود یک هزار و ۳۰۰میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که بر طبق سند چشم انداز گردشگری باید این مقیاس به دو درصد ارتقا پیدا می‌کرد، اما هم اکنون این نسبت در کشور زیر یک درصد است. بررسی آمارها نشان دهنده عدم عملکرد مناسب گردشگری در کشور است. بر اساس شاخص‌های جهانی سهم گردشگری در صادرات کالا و خدمات طبق متوسط جهانی ۳۰ درصد است، اما این رقم در کشورما رقمی حدود هشت درصد است. سهم گردشگری از کل صادرات جهان هفت درصد است که در کشور ما نیز همان هفت درصد است و آن هم به دلیل وضعیت ضعیف صادرات در شرایط فعلی کشور است، سازمان گردشگری توانسته یک رقم متوسط جهانی را در این زمینه به خود اختصاص دهد. سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی در گردشگر جهانی رقمی حدود ۱۰درصد است، اما در کشور ما این میزان دو دهم درصد است. سهم گردشگری در اشتغال جهان بین هشت تا ۹ درصد است، اما در کشور ما این رقم بین دو تا سه درصد است. همچنین تراز گردشگری کشور هم اکنون ۱۸ درصد منفی است. یعنی گردشگران بیش از اینکه به کشور ورود پیدا کرده و از امکانات داخلی استفاده کنند مسافرت به خارج از کشور را ترجیح می‌دهند.

مشکلات عمده ارتقای گردشگری در کشور چیست؟

مدیریت گردشگری کشورعلمی نیست و باید یک پایگاه آماری مستمر و به روز با امکان دسترسی همگان مهیا شود تا به این ترتیب بتوان تحولات گردشگری و درآمد گردشگری در کشور را ثبت و ضبط کرد. هنوز در دوران ریاست جدید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برنامه راهبردی گردشگری بهنگام نشده است و عدم ارائه برنامه جامع در زمینه گردشگری اقدامات را جزیره ای کرده است.

مولفه‌های مهم برای ارتقای گردشگری در کشور را توضیح دهید.

مولفه نخست شامل جاذبه‌های گردشگری است. ایران از لحاظ جاذبه‌های تاریخی و گردشگری جزو۱۰ کشور نخست جهان است و از لحاظ طبیعتگردی و صنایع دستی نیز جزو پنج کشور شاخص دنیا محسوب می‌شود. بنابراین کشورمان از لحاظ منابع کاملا غنی است. مولفه دوم در بخش حمل و نقل و آژانس‌های گردشگری است. متاسفانه سیستم حمل و نقل کشور فرسوده است و برای ارتقای این وضعیت تاکنون توسط مسکن و شهرسازی با ایرلاین‌های خارجی پنج کشور توافق شده است. مولفه سوم وضعیت اقامت و هتل‌هاست. متاسفانه درکشور تعداد هتل‌های چهار و پنج ستاره حدود ۲۵۰ دستگاه است که عمدتا مورد استفاده گردشگران خارجی قرار می‌گیرد. این در حالی است که بنابر ادعای مسئولان امر مهم‌ترین اقدام سازمان گردشگری حل و فصل مساله هتل‌ها در سه سال اخیر بوده است. رئیس سازمان گردشگری نیز درآمارهای خود میزان رزرو هتل‌های چهار و پنج ستاره را تا سال آینده به دلیل استقبال گردشگران تکمیل شده عنوان می‌کند و از سوی دیگر رئیس اتحادیه هتل‌داران نسبت به انتشار چنین خبری اعتراض کرده و می‌گوید: فقط ظرفیت ۵۰ درصد هتل‌ها تکمیل است. مولفه چهارم نیز وضعیت رستوران‌ها و پذیرایی‌های بین راهی است که هنوز در پذیرایی‌های بین راهی سرویس‌های بهداشتی مناسبی به ویژه برای خارجی‌ها وجود ندارد. بازار خرید و سوغات نیز در محاصره محصولات چینی است. خدمات اختصاصی به گردشگران که شامل تور گردان‌ها، حساب‌های اقماری گردشگری، رزرواسیون هتل‌ها، وضعیت صدور ویزای الکترونیکی و خدمات بیمه‌ای گردشگری است هم چندان کارا نیست. مولفه بعدی مدیریت، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، هدایت، حمایت، کنترل و ارزشیابی وضعیت صنعت گردشگری است که باید با مدیریت علمی به آن پرداخته شود و بخش اجرا نیز به بخش خصوصی و صنوف سپرده شود.

منبع:آرمان