لایحه برنامه ششم توسعه به عنوان سند بالادستی و راهبردی ترسیم راه کشور در افق میان مدت پنج ساله با تاخیر به مجلس نهم ارائه شد و قرار بر این گشت که باتوجه به انتخابات مجلس دهم لایحه برنامه ششم در مجلس تازه مورد بررسی نمایندگان قرار گیرد.
به گزارش خرداد؛ پس از فراز و نشیب های بسیار بالاخره در اواسط هفته گذشته کمیسیون تلفیق برنامه ششم خبر از نهایی شدن بررسی کمیسیون تلفیق داد و اعلام کرد که لایحه ششم توسعه در هفته آینده به صحن علنی خواهد رفت تا مورد بررسی نمایندگان قرار گیرد.
این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که نمایندگان در هر دو مجلس نسبت به لایحه ارائه شده و عدم ورود به جزئیات و اشارات کلی در لایحه انتقادات فراوانی داشتند و بدین واسطه کمیسیون تلفیق تغییرات عمده ای را در لایحه ارائه شده از سوی دولت داده است.
صبح امروز بالاخره بحث پیرامون لایحه ششم توسعه در صحن علنی و با حضور محمد باقر نوبخت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه کل کشور آغاز شد. شروعی که توامان با آغازی طوفانی بود و بحث های فراوانی را در پی داشت و حتی احتمال آن می رفت که برای اولین بار در تاریخ بررسی برنامه ها، کلیات لایحه رد و این برنامه به بایگانی سپرده شود!.
بالاخره پس از رویکرد حمایتی لاریجانی از برنامه و سخنان وی و نیز دفاع محمد باقر نوبخت از لایحه ارائه شده به رغم آنکه جو اولیه صبح به نغع مخالفان بود؛ کلیات طرح از تصویب نمایندگان گذشت.
در ادامه مروری خواهیم داشت بر مباحث مطرح شده در جلسه امروز مجلس.
بر اساس ائین نامه مجلس؛ پنج نماینده موافق و پنج نماینده مخالف درباره کلیات بودجه سخن می گویند که بنابر اعلام غلامرضا کاتب عضو هیئت رئیسه مجلس، محمد علی وکیلی نماینده تهران، قاسم احمدی لاشکی نماینده نوشهر و چالوس،
جلال میرزایی نماینده ایلام، ناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان و
حسینعلی شهریاری نماینده زاهدان در مخالفت با کلیات لایحه برنامه ششم توسعه
صحبت می کنند.
و از سوی دیگر علیرضا سلیمی نماینده محلات، شهباز حسن
پور نماینده سیرجان، محمد کاظم دلخوش نماینده صومعه سرا، نصرالله پژمان فر
نماینده مشهد و محمد حسین قربانی نماینده آستانه اشرفیه در موافقت با کلیات لایحه
برنامه ششم توسعه سخنرانی دارند.
تذکر لاریجانی رئیس مجلس در ابتدای بحث های داغ امروز در خصوص لایحه برنامه ششم توسعه؛ خطاب بهنمایندگانتاکید کرد که عدم رای آنانبه کلیات بودجه به منزله فرستادن این برنامه به بایگانی است.
لاریجانی گفت: « روال بررسی برنامه به مانند بودجه نیست و امکان ارجاع کلیات آن به
کمیسیون وجود ندارد و اگر کلیات برنامه رای نیاورد، لایحه به بایگانی
می‌رود. پیشنهاد جدید برای برنامه ششم در صحن امکان طرح ندارد
و تنها امکان درخواست حذف وجود دارد»
لاریجانی ادامه داد: «همچنین کلیات این لایحه اگر مورد
موافقت قرار نگیرد، مانند بودجه به کمیسیون ارجاع نمی‌شود و هر آنچه که تا
امروز آمده به بایگانی می‌رود و دولت باید مجدداً برنامه جدید تقدیم مجلس
کند و فقط برخی از جزئیات در کمیسیون‌ها قابل طرح است.»
جلسه اضطراری
اخطار لاریجانی به انتقادات شماری از نمایندگان فراکسیون امید باز می گشت چرا که آنان در نشست صبح
امروز خود خواستار بازگشت لایحه برنامه ششم توسعه به‌منظور اصلاح برخی
موادی که از سوی کمیسیون تلفیق تغییر یافته بود، شده بوند
در پی ارائه توضیحات
علی لاریجانی درخصوص روند قانونی اصلاح لوایح برنامه توسعه، آنگونه که ایلنا نوشته جمعی از اعضای
فراکسیون‌های امید و مستقلین ولایی مجلس شورای اسلامی در حاشیه برگزاری
نشست علنی، در گوشه‌ای از صحن و به‌صورت غیررسمی تشکیل جلسه دادند.
غلامرضا تاجگردون رییس کمیسیون برنامه و
بودجه مجلس و از اعضای فراکسیون امید، غلامرضا حیدری، محسن علیجانی زمانی،
احمد مازنی، طیبه سیاووشی، پراونه سلحشوری، بهرام پارسایی، محمدرضا نجفی،
سهیلا جلودارزاده، شهروز برزگر و مسعود رضایی برخی از اعضای فراکسیون امید
بودند که در این نشست غیررسمی حضور یافتند و این درحالی بود که غلامعلی
جعفرزاده ایمن‌آبادی و بهروز نعمتی از فراکسیون مستقلین ولایی نیز اعضای
فراکسیون امید را در این جلسه غیررسمی در گوشه‌ای از صحن علنی مجلس، همراهی
کردند.
پس از اتمام این جلسه غیررسمی، تعدادی از
اعضای فراکسیون امید از جمله غلامرضا حیدری و احمد مازنی با حضور در کنار
صندلی محمدرضا عارف، دقایقی با رییس فراکسیون امید تبادل‌نظر کردند.
گفتنی است؛ صبح امروز فراکسیون امید با حضور محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه تشکیل جلسه داده بود.
انتقادات وکیلی به کلیات لایحه برنامه ششم
محمدعلی وکیلی که به عنوان اولین مخالف کلیات برنامه پشت تریبون رفته بود؛ انتقادات فراوانی را متوجه کل برنامه کرد.
وی گفت: این برنامه اشکالات شکلی و محتوایی دارد و در حالی که دولت حاضر
نشد برنامه را تقدیم مجلس کند، مجلس مجبور به تدوین برنامه شد و این اقدام
آسیب های فراوانی را پیش روی کشور قرار می دهد. در حالی که در گذشته
برنامه های توسعه ای را که دولت خود تدوین می کرد، در نهایت کمتر از ۳۰
درصد آن شکل اجرایی به خود می گرفت. حال برنامه ای که مجلس تدوین کرده
وضعیتی نابسامان‌تر از آن خواهد داشت و چه انتظاری از اجرای آن می‌توان
داشت؟
عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: ساختار تدوین
شده برای برنامه ششم ساختار برنامه‌ای نیست و مفاهیم منطبق بر برنامه‌های
توسعه‌ای در آن دیده نشده و با هیچ یک از اهداف پیش بینی شده در افق چشم
انداز و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی تناسبی ندارد و متاسفانه در آن سیاست
کوچک سازی دولت بسیار به سیاست فربه سازی تبدیل شده است.
وی با انتقاد از ناکارآمدی برنامه برای کاهش تصدی دولت در
امور اقتصادی گفت: در این برنامه به بخش خصوصی بی توجهی شده و در مقابل
تصدی‌گری دولت افزایش یافته و صرفه جویی در هزینه عمومی کشور مورد غفلت
قرار گرفته و به طور میانگین سالی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به هزینه‌های
جاری کشور اضافه خواهد شد و برای توسعه کشور هیچ آینده ای در این برنامه
متصور نیستیم.
وکیلی ادامه داد: در این برنامه اولویت‌های بی‌شماری پیش بینی
شده در حالی که اصول برنامه‌ها باید اولویت‌های محدود و قابل حصولی را در
خود جا داده باشد و سایر برنامه های کشور را مبتنی بر آن تدوین نمود. اما
این برنامه شامل ۱۰۰ اولویت غیر قابل اجراست و اهداف غیر قابل تحقق دیگری
در آن پیش بینی شده، در عین حال سنت این است که در برنامه های توسعه ای
طوری عمل شود که دولت ها مجبور به اجرا شوند، اما در این برنامه به شکلی
پیش بینی شده که دولت خود به خود آن را اجرا نکند و این چشم انداز بدی را
برای کشور ایجاد خواهد کرد و اگر برنامه توسعه غیر قابل اجرا باشد، برنامه
های سالیانه نیز با آن منطبق نخواهد بود.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به غیر واقعی بودن
منابع و اعداد برنامه گفت: ستون فقرات برنامه براساس اعدادی غیر واقعی پیش
بینی شده و کسری بودجه آن با اوراق مشارکت جبران می شود و ارقام آن قابل
وصول و تحقق نیست.
نماینده مردم تهران در پایان تصریح کرد: اگر دولت قول دهد به
تمام بندها و بخش های این لایحه و کلیات آن عمل کند و آن را اجرا نماید، ما
از مخالفت خود عدول می کنیم و کلیات آن را تصویب می کنیم. اما جزئیات باید
اصلاح شود.
تذکر رئیس کمیسیون برنامه و بودجه
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه
مجلس در اخطاری با اشاره به وجود برخی ابهامات در گزارش تلفیق برنامه ششم
توسعه مبنی بر وجود تعارضاتی در مواد مصوب با سیاست‌های کلی و سایر اسناد
بالادستی گفت که لازم است در این‌باره رئیس مجلس اظهار نظر صریحی را مطرح
کند که با وجود چنین تعارضاتی قرار است چگونه لایحه برنامه ششم در مجلس
مورد رسیدگی قرار گیرد.
غلامرضا تاجگردون در جریان بررسی کلیات لایحه برنامه ششم
توسعه در جلسه علنی امروز (یکشنبه) با استناد به اصل ۱۱۰ قانون اساسی و
ماده ۱۹۶ آیین‌نامه در اخطار و تذکری، گفت: امروز گزارش کمیسیون تلفیق
برنامه ششم به طور کامل در اختیار نمایندگان قرار گرفت که در آن یک سری
ابهامات از لحاظ تعارض با سیاست‌های کلی و سایر اسناد بالادستی دیده
می‌شود. لازم است رئیس مجلس اعلام کند که اخطار بنده را قبول دارد یا خیر
که در صورت قبول داشتن اخطار باید این موضوع به رأی مجلس گذاشته شود.
وی افزود: اگر اخطار بنده را قبول ندارید درخواست بنده این
است که با صراحت اعلام کنید با توجه به وجود تعارضات مصوبات کمیسیون تلفیق
با قانون اساسی سیاست‌های کلی و سایر اسناد بالادستی سیاست مجلس در ادامه
رسیدگی چیست و قرار است چطور رفتار کنیم.
به گزارش ایسنا، علی لاریجانی رئیس مجلس در پاسخ به این تذکر،
گفت: ماده ۱۹۶ آیین‌نامه درباره اظهار نظر در خصوص طرح‌ها و موارد خلاف
قانون است که در صورت تشخیص رئیس مجلس و رأی نمایندگان آن مواد برای اصلاح
به کمیسیون ارجاع داده می‌شود. اما این روند درباره مواد امکان‌پذیر است نه
در مورد لایحه برنامه ششم که اگر نمایندگان با کلیات آن مخالفت کنند کل
لایحه از دستور کار خارج شده و دولت باید مجدداً لایحه جدیدی ارائه دهد و
به تبع آن مجدداً باید کمیسیون‌ها اظهار نظر کرده و کمیسیون تلفیق جدیدی
تشکیل شود که طبعاً رسیدگی به لایحه جدید به سال جاری نمی‌رسد.
وی افزود: بنده نیز اشکالات قانون اساسی و مغایرت با
سیاست‌های کلی را در برخی از مواد لایحه برنامه ششم دیدم و که بعد از تصویب
کلیات می‌توان بر حسب ضوابط آیین‌نامه موارد ابهامی را به کمیسیون تلفیق
برای اصلاح ارجاع داد ولی ابتدا باید اصل کلیات رأی آورد تا بتوان مواد را
اصلاح کرد.
حال باید دید با توجه به انتقادات گسترده به مصوبه کمیسیون تلفیق درباره لایحه برنامه ششم توسعه سرنوشت این برنامه راهبردی به کجا خواهد انجامید.
برنامه پنجم تمدید شود!
نماینده
مردم زاهدان در مجلس گفت: هیچ اتفاقی نمی‌افتد اگر برنامه پنجم یک سال
تمدید شود تا سر فرصت برنامه ششم مناسب و جامعی نوشته شود.
به
گزارش ایسنا، حسینعلی شهریاری در مخالفت با کلیات لایحه برنامه ششم توسعه،
گفت: متاسفانه شاهدیم که 25 درصد قوانین برنامه توسعه‌ای اجرایی شده است.
معتقدم طی 38 سال گذشته قانون برنامه هیچ وقت اجرایی نشده است، اگر اجرا
شده بود وضعیت غیربرخوردار و سیستان و بلوچستان این طور نبود و دانش‌آموزان
دچار سوء تغذیه نمی‌شدند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: ایران مستقل همواره گرفتار
مخاطراتی بوده است و برنامه‌های توسعه‌ای هم به منابع مالی و توان مدیریتی
بستگی دارد. متاسفانه برنامه‌های برنامه و بودجه در شورای انقلاب فرهنگی و
مجمع تشخیص ایده‌آل‌ها را به قانون مبدل کرده‌اند.
وی ادامه داد: در لایحه برنامه ششم باید مشکلات اصلی کشور را در قانون قرار دهیم و همه مشکلات عالم در این قانون قابل حل نیست.
نماینده مردم زاهدان در مجلس متذکر شد: دولت لایحه‌ای که 110 ماده به آن
افزوده است را قبول ندارد. دولت‌های قبل هم همین نظر را داشتند. وقتی
قوانین مصوب مجلس با خواست دولت همخوانی ندارد قابلیت اجرایی پیدا نمی‌کند.
مجلس دهم اتفاق فوق‌العاده‌ای نخواهد داشت و این تعداد مواد افزوده شده به
لایحه اجرایی نخواهد شد. توقعاتی که اجرایی نیست و مشکلات کشور را بیشتر
می‌کند و تنش بین دولت و مجلس را زیاد می‌کند را باید پیشگیری کنیم. تا
جایی که امکان دارد قانون برنامه در همکاری دولت مبتنی بر واقعیت‌های
اجرایی و توان مدیریتی و منابع مالی اجرایی شود.
زاهدی متذکر شد: با توجه به عهدشکنی‌های استکبار مشکلات و گرفتاری‌های
کشور همچنان پابرجاست. باید به سمت و سوی اقتصاد مقاومتی رفت. در لایحه
برنامه چقدر به این سمت حرکت می‌کنیم؟ هیچ پیش‌بینی برای اجرای اقتصاد
مقاومتی در لایحه نشده است.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خطاب به همکارانش در مجلس شورای
اسلامی توصیه کرد: در رای دادن به لایحه برنامه ششم خدا را در نظر بگیریم.
باید جوابگوی مردم باشیم و توقع آنان را بی‌جهت افزایش ندهیم. اگر این
لایحه را تصویب کنیم بعدا مردم از ما بازخواست خواهند کرد که مجلس به این
لایحه رای داد بنابراین باید مفاد اجرا شود.
رد کلیات برنامه ششم جفاست
پس از اظهارات مخالفان؛ نوبت به نمایندگان موافق رسید و پژمان فر نماینده مشهد به عنوان اولین موافق سخن گفت، وی در ابتدای سخنان خود خاطرنشان کرد: توجه به آب و استفاده
بهینه از منابع و تقویت حوزه کشاورزی و همچنین توازن در توزیع منابع
بودجه‌ای در سطح کشور از نقاط قوت برنامه ششم توسعه است که در کمیسیون
تلفیق برنامه به آن اشاره شده است.
وی افزود: پرهیز از بی‌عدالتی و تغییر شرایط و بهبود توجه به
مناطق کمتر توسعه یافته در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گرفته و برخی
در این میان اصرار دارند که کمیسیون تلفیق در بررسی برنامه ششم همه‌جانبه
نگاه نکرده در حالی که کمیسیون تلفیق متشکل از همه نگاه‌های تخصصی
نمایندگان است.
پژمانفر در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به توجه ویژه
به بخش قضایی در برنامه ششم، گفت: مسأله نظام قضایی کشور و انتظارات از این
قوه یکی از اصلی‌ترین مسائل امروز و خواست رهبری است و برنامه ششم به خوبی
این نیازها را در نظر گرفته است و توانسته افق روشنی را برای نظام حقوقی و
قضایی‌مان ترسیم کند.
وی تصریح کرد: رکود و مشکلات اقتصادی و به تبع آن بیکاری یکی
از اصلی‌ترین مشکلات کشور در این سال‌ها بوده و برای خروج از این وضع
برنامه ششم توسعه راهکارهای اصولی و مطلوبی ارائه کرده است و رونق اقتصادی و
توجه به بخش خصوصی در کلیات برنامه پررنگ است و کاهش تورم نیز مهمترین
بخشی است که در برنامه ششم به آن اشاره شده است.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به چارچوب‌های
فرهنگی در برنامه ششم توسعه، گفت: مسأله فرهنگی یکی دیگر از موضوعاتی است
که همه مسائل کشور به آن باز می‌گردد و در لایحه اولیه دولت به آن توجهی
نشده بود اما بر اساس اصلاحات کمیسیون تلفیق بخش مجزا به فرهنگ اختصاص
یافته و ارتقاء فرهنگی عمومی، ارتباطات، تقویت مراکز فرهنگی، توسعه
آسیب‌های اجتماعی و توجه به فضای مجازی و همچنین توجه به حوزه زنان و
خانواده در اصلاحات برنامه ششم اعمال شده و یک از نقاط قوت برنامه است.
وی ادامه داد: توجه به اقتصاد دانش بنیان و توجه به توان بخش
خصوصی و همچنین تقویت سازوکار نظارت مجلس بر دولت برای حسن اجرای برنامه
ششم توسعه به خوبی در برنامه دیده شده و حتماً نباید به آن بی‌توجه بود.
برنامه قابلیت اجرا ندارد
نماینده مردم ایلام در مجلس
شورای اسلامی با بیان اینکه گزارش فعلی کمیسیون تلفیق در مورد لایحه برنامه
ششم قابلیت اجرایی ندارد گفت که نمایندگان برای اصلاح جزئیات برنامه
اختیارات محدودی دارند.
به
گزارش ایسنا، جلال میرزایی که به عنوان مخالف کلیات لایحه برنامه ششم در
جلسه علنی صبح امروز (یکشنبه) سخن می‌گفت، اظهار کرد: روز چهارشنبه دو قسمت
از گزارش کمیسیون تلفیق جهت مطالعه به نمایندگان ارائه شد اما امروز که در
صحن علنی مجلس حاضر شدیم متوجه شدیم که گزارش چهار بخش است و از روز
چهارشنبه تغییراتی در آن صورت گرفته است. این نشان می‌دهد که اگر زمان
بررسی به دو روز دیگر موکول شود باز هم تغییرات بیشتری را شاهد خواهیم بود
چرا که اعضا اطمینان و اجماع نسبت به مصوبات ندارند.
وی افزود: ما قرار نیست با این شیوه برنامه‌ریزی خلاء کار
دولت را بیشتر کنیم و چیزی ارائه کنیم که اجرایی نیست زیرا نارسایی جدی در
این لایحه وجود دارد.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به ارائه اولویت‌های
مجلس از سوی مرکز پژوهش‌ها در آغاز فعالیت مجلس دهم، خاطرنشان کرد: این
اولویت‌ها باید به عنوان راهبرد مبنای کار ما قرار گیرد. ضمن اینکه مشکلاتی
از جمله فساد اقتصادی، وضعیت نامناسب کسب و کار، نرخ پایین بهره‌وری،
بحران آب و کمبود منابع را شاهد هستیم و کمیسیون تلفیق نگاهی به این
بحران‌ها نداشته است و به این شکل نمی‌توان برنامه راهبردی پنج‌ساله را
برای حل مشکلات کشور تدوین کرد.
میرزایی در ادامه بیکاری را از مهمترین مشکلات کشور عنوان و
خاطرنشان کرد: در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌بینیم که در سال‌های اخیر
رشد اقتصادی اشتغال‌زا نبوده بلکه بیشتر سرمایه‌بر و تکنولوژی‌بر بوده
است. اکنون هم به نظر می‌رسد رشد اقتصادی با توجه به نگاهی که در تدوین
برنامه حاکم بوده تأثیر قابل توجهی بر رشد اشتغال نداشته باشد.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس، خاطرنشان کرد: برنامه‌ای که در
رابطه با راهبردهای اساسی آن بین دولت، مجلس و نخبگان اجماع وجود ندارد
چطور قابل اجراست؟ آقای نوبخت هم گفتند که این برنامه قابلیت اجرایی ندارد.
پس ما چطور می‌خواهیم به کلیات برنامه‌ای رأی دهیم که قابل اجرا نیست. ضمن
اینکه با توجه به توضیحات آقای لاریجانی در جلسه امروز، نمایندگان برای
اصلاح این همه معایب اختیارات محدودی دارند.
میرزایی در پایان یادآور شد: ما نیاز به برنامه‌ای داریم که
برای برون‌رفت از چالش‌های اساسی به ما کمک کند نه اینکه ما را غرق مشکلات
کند و به مشکلات دامن بزند.
پس از اظهارات تنی چند از موافقان و مخالفان ادامه بررسی کلیات برنامه بودجه به جلسه عصر مجلس موکول شد و بالاخره پس از دفاع نوبخت از لایحه برنامه ششم و نیز سخنان تنی چند از نمایندگان موافق و مخالف در جلسه عصر مجلس کلیات لایحه برنامه ششم از تصویب مجلس گذشت.
