نسخه مشترک پوپولیست های جهانی/ چرا یک آزمایش موشکی اینهمه واکنش می گیرد/ پاسخ ترامپ به سبک احمدی نژاد

سرویس سیاسی خرداد/ محمد محمدی: پوپولیست ها چرا به سمت عوام گرایی و در واقع عوام فریبی سوق می یابند، سیاستمدارانی که در همه جای دنیا و در ساختارهای متفاوت سیاسی به طور معمول همگون و هم شکل عمل می کنند، چرا با همه تفاوت های زمانی و مکانی یک نسخه مشترک برای ملت های خود می پیچیند ؟

به گزارش خرداد؛ سیاستمداران برای رسیدن به قله های عرصه سیاسی می بایست برخوردار از شاخصه ها و مولفه هایی باشند. شماری از آنان کاریزماتیک هستند و شخصیت شان به نحوی است که همگان را به سمت و سوی خود جلب می کند. شماری دیگر متکی به توانمندی های ذاتی و قدرت تصمیم گیری و هوشمندی و قوه عاقله، قله های پیشرفت را طی می کنند، عده ای دیگر راهبری می دانند و کار تشکیلاتی بلد هستند و به شکل پلکانی در احزاب و تشکل ها بالا می آیند و تا راس هرم سیاسی پیش می روند، به طور معمول تمامی سیاستمداران این رسته برخوردار از برنامه های مدون و ایده های مشخص و توانمندی های ایجابی هستند.

در نقطه مقابل اما سیاستمدارانی هم هستند که نه کاریزما دارند و نه در بدنه احزاب و ساختارهای سیاسی حضور داشته اند و نه قوه عاقله آنان بارز و چشمگیر است، این دست از سیاستمداران اما برای جبران کمبود و کاستی ها از زیرکی برخوردار هستند و برای پیشرفت در هرم سیاسی شعارهای عوام فریبانه می دهند و روی نقاط ضعف جامعه انگشت می گذارند و خود را در قامت منجی جا می زنند که آمده تا جامعه را از وضعیت اسفناک خود رهانیده و به نقطه غایی و ایده آل رهنمون کند.

این دست از افراد در بزنگاه های حساس با موقعیت شناسی به یکباره به صحنه می آیند و شعارهایی می دهند که شاید هیچ اهل فنی بر آن مهر تایید نزند اما بی شک دل بسیاری از عوام را می ربایند و برای رسیدن به راس هرم سیاسی در ساختارهای دموکراتیک نه مقبولیت در میان نخبگان که محبوبیت در میان رای دهندگان مهم و کارآمد است.

در این میان یکی از مهم ترین محورهایی که این سیاستمداران پوپولیست روی آن انگشت می گذارند تا رگ خواب شماری از مردم را به دست آورند، تاکید و تکیه بر رویکردهای ناسیونالیستی و شعارهای ملی گرایانه است.

نکته مهم در این میان نیز آنست که آنان به طور معمول برنامه مدون، ایده های هوشمندانه و اهداف منسجم و مشخصی برای پیشرفت و توسعه نداشته و چاره ای ندارند جز آنکه به گذشته های دور رجعت کنند، از دوران آرمانی سخن بگویند که بار نوستالژیک دارد و از افقی داد سخن دهند که قرار است تکرار و احیای آن روزگاران جلال و شکوه باشد، البته جلال و شکوهی که مشخص نیست با چه متر و معیاری سنجیده می شود اما همین که یک رویا بدست دهد و یک زمینه باشد برای سخنوری و عوام فریبی کقایت می کند و مقصود را حاصل.

این روزها ترامپ در راس هرم اجرایی دولت ایالات متحده به همین حربه روی آورده است او سخن از بازگشت اقتدار آمریکایی می گوید از دوران جلال و جبروتی سخن می گوید که اگر هم چنین وصفی را برایش قایل باشیم، رفتارها و عملکردهای ترامپ در نقطه مقابل سیاستمدارانی است که آن هیمنه و شکوه ادعایی را رقم زده اند.

اما ترامپی که چیزی برای عرضه ندارد در دورانی که اسلام هراسی در جوامع غربی به مدد تروریست های دست پرورده، رشد و رواج یافته، چنگ و دندان به جهان شرق و البته کشورهایی نشان می دهد که از حسن اتفاق در نقطه مقابل تروریست های تکفیری هستند اما همینکه شرقی هستند و دشمن برای تاکید و تکیه بر وجوه ناسیونالیستی و پر رنگ کردن شعارهای ملی گرایانه کفایت می کند به خصوص که ایران در برهه ای این غرور آمریکایی را بسیار به چالش کشیده است.

اگر امروز یک آزمایش موشکی با این حجم از واکنش های گسترده در راس هرم اجرایی ایالات متحده روبرو می شود گویی که بحران بزرگی! شکل گرفته است، در راستای همان پروژه ملی گرایی و برساختن دشمن بیرونی برای تقویت این حس است.

در دیگر سو شاهد بودیم که رئیس جمهوری سابق کشورمان به بازدید از مقبره کوروش و حضور در تخت جمشید رفته است. فردی که در دوران پایانی ریاست جمهوری که از آن ادعاها و شعارهای سال های ابتدایی خبری نبود و مشخص شده بود که چیزی در چنته نیست و حرفی برای گفتن وجود ندارد به سمت و سوی ایران گرایی سوق یافت، اکنون نیز که امکان حضور در صحنه سیاسی را ندارد با حضور در چنین موقعیت هایی می خواهد پر رنگ تر از سابق بر این وجوه ملی گرایی پای فشرد، آنچنان که مشاور ایشان در شرح عکس بازدید از تخت جمشید به ایشان لقب با مسمای! « محمود کبیر» بخشیده اند.

اینکه فردی چون محمود احمدی نژاد چه جایگاهی برای خود قایل است و چه تصوری از موقعیت خود در صحنه سیاسی دارد و بر اساس آن در زمان فعلی به بازدید از تخت جمشید می رود بر ما پوشیده است اما اینکه سیاستمداران پوپولیست در همه جای جهان نسخه های ملی گرایانه برای پر کردن همه خلاهای آشکار خود دارند، شک و شبهه ای نیست، شاید احمدی نژاد به زعم خود خواسته جواب توهین ترامپ به ایرانیان را در قالب بازدیدش از تخت جمشید بدهد که البته در این برهه هم انتخاب زیرکانه ای است.

و البته این تلنگر را به ما می زند که هوشیارانه و با طمانینه در برابر واکنش های تندروانه فردی چون ترامپ به موضع گیری پرداخته و زمینه بهره برداری به مدل های وطنی چنین دیدگاه هایی که مترصد بهره برداری از آن در فضای داخلی هستند، ندهیم، آنانی که حیات شان در افزایش تنش هاست.


در نهایت آنچه مشهود و عیان است این میل به عرض اندام در قالب های ملی گرایانه است که به نظر می رسد باید منتظر واکنش های عیر معقولانه و تبلیغاتی بسیاری پیرامون آن باشیم و این تازه اولین گام های رئیس جمهور ناپخته ای است که به کاخ سفید رفته و بی شک برای تقویت جایگاه خود و عرض اندام در فضای سیاسی ایالات متحده بر این رویکرد بسیار حاشیه ها خواهد زد.