مهدی مطهرنیا: تمام فرایند سیاست خارجی دست دولت نیست

سیاست خارجی دولت یازدهم مبتنی بر تعاملات سازنده بود. حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان تلاش داشت تا در چارچوب دکترین تعامل سازنده، سند چشم انداز ایران چهارده صفر چهار را که در سال1382 توسط مقام معظم رهبری به سران سه قوا ابلاغ شد فعلیت ببخشد.

از این رو سیاست خارجی ایران و بخش مهمی از چارچوب های مورد نظر در این زمینه یعنی دستگاه دیپلماسی کشور تحت نظارت شیخ دیپلمات در دولت یازدهم قرار گرفت و یک شخصیت برجسته بین المللی از منظر طرح چهارم دیپلماتیک و آگاهی به علم تخصصی در ارتباطات وزارت امور خارجه انتخاب شد.

جهت گیری دستگاه سیاست خارجی در دولت یازدهم بیشتر در چارچوب پیاده کردن تاکتیک ها و تکنیک هایی است که بر اساس تنظیم سیاست های کلان از سوی مراجع مختلف و متکثر و موثر در حوزه سیاست خارجی برتافته می شود.

به بیان دیگر پارادایم دکترین از منظر سیاست خارجی از سوی دیگر سیاست های کلان و حتی استراتژی ها، جنبه فرا دولتی در حوزه سیاست خارجی دارد.

اگر بخواهیم ارزیابی دقیقی داشته باشیم باید بگوییم حسن روحانی توانست دکترین تعامل سازنده را که از طرف رهبری ابلاغ شده بود در دولت یازدهم از ان خود کند و با توجه به  دیپلماسی رو به جلو  وزارت امور خارجه با هدایت یک شخصیت برجسته در وزارت خارجه یعنی وجود جواد ظریف با ویژگی های خاص، سیاست خارجی و دستگاه سیاست خارجی ایران، زمینه ساز و زمینه پرور یک حرکت جدی در عرصه تعامل بین المللی شد و در وهله نخست  توانست برجام را به نهایت برساند و وارد درون برجامی شود و چهره نظام ایران را در جامعه بین الملل پس از هشت سال در دولت های نهم و دهم بازسازی کند.

اگرچه با تغییر و تحولات بین المللی به ویژه در واشنگتن، ما شاهد نوساناتی در پیاده سازی برجام بودیم اما برجام تا ان اندازه استحکام داشت که  با وجود شعار های ترامپی که پست نو محافظه کار بود، باز هم ما شاهد ایجاد یک فضای مثبت در پیاده شدن برجام با وجود هجمه های موجود تا کنون بوده ایم.اما باید بپذیریم که ای

الات متحده آمریکا در دوران ترامپ در پی ایجاد یک فضایی است که محدود سازی همکاری بین المللی ایران و همین طور محاصره منطقه ای تهران را دنبال کند.

فلذا باید بگوییم که دستگاه سیاست خارجی ایران علی رغم محدودیت های بین المللی، جهت گیری منطقه ای خود را باید برای سال 96 بیش از گذشته مورد توجه قرار داده و در ضمن صیانت از برجام در چارچوب ماموریت های دیپلماتیک زمینه پرور ایجاد یک فضای مثبت برای تعامل بیشتر با کشورهای همسایه در ایجاد شکاف برای محاصره منطقه ای تهران باشد.

با این اوصاف در مجموع باید بگوییم که در نمرهدادن به دستگاه دیپلماسی ایران با عنایت به دو مشخصه:

یک : تمام فرایند سیاست خارجی و تصمیم گیری در باب آن در دست دولت، به ویژه وزارت امور خارجه نیست

دو: این وزارت امور خارجه است که با تکیه بر داشته ها و انباشته های خویش از منظر تجربی و تخصص در عرصه دیپلماسی  وارد عمل می شود.

باید بگویم نمره ای که هم اکنون می توان به دستگاه دیپلماسی ایران داد نمره الف خواهد بود هرچند که نمی توان حد عالی نمره الف را در نظر گرفت.