در
مباحث تخصصي که سراغش بروي، آرام و آهسته اعلام نظر ميکند؛ آنقدر آرام و
با فاصله سخن ميگويد که براي شنيدن صدايش بايد گوشت را تيز کني تا
بشنوي؛ اما اگر موضوعي خلاف باورهايش روي دهد، اعلام موضع و اظهارنظرهايش
١٨٠ درجه تغيير ميکند؛ هم صدايش بلندتر ميشود و هم سخنانش صريحتر و
عريانتر. البته او نظامي آدابداني است که حرمتشکني نميکند و صراحتش
مرزهاي ادب را ناديده نميگيرد. محمداسماعيل کوثري، چهرهاي است که
کارنامه سياسي- خبري او را بررسي کردهايم.
بهانه: فرمانده جديد قرارگاه ثارالله
سردار اسماعيل کوثري، جانشين فرمانده قرارگاه ثارالله سپاه شد. قريب به يک
ماه از حمله تروريستي ١٧ خردادماه داعش در تهران ميگذرد و انتصاب کوثري به
جانشيني فرماندهي قرارگاه ثارالله، قرارگاهي كه وظيفه تأمين امنيت پايتخت
را برعهده دارد، درخور توجه و تأمل است.
شناسنامه: صادره از تهران
نام کاملش محمداسماعيل کوثري است و فرزند محمدباقر. او ٦٢ سال پيش در تهران
به دنيا آمد. به واسطه تجربههاي امنيتي و نظامي که به کوثري محول شده
است، اطلاعات دقيق و تأييدشدهاي از خانواده و زندگي شخصي او در دست نيست.
کوثري داراي مدرک کارشناسي جغرافي سياسي و کارشناسي ارشد مديريت امور دفاعي
است و دکتراي دفاعي و امنيت ملياش را سال ٩٤ از دانشگاه امام صادق گرفت.
او در همين دانشگاه «مديريت امور دفاعي» تدريس ميکند.
بيشترين دليل شهرت او به حضور در جبهه برميگردد؛ آن روزها که به «حاج
محمد» شهره بود. حاج محمد به دليل حضور مستمر در جبهه چند بار مجروح شد.
جنگ که پايان يافت، جانباز ٧٠ درصد بود. در سالهاي اخير آنچه او را در
تيررس اخبار قرار داد، اعلام مواضعش درباره برجام و دولت روحاني در مجلس
نهم بوده است.
کارنامه: بازمانده مجلس دهم
با شکلگيري سپاه پاسداران به عضويت آن درآمد و راهي جبهه شد. آن روزها همه
او را به نام حاج محمد ميشناختند. رفتوآمدهايش در جبهه سبب شد که
موردتوجه فرماندهان ارشد سپاه پاسداران قرار گيرد و چهار سال بعد به
فرماندهي لشکر ۲۷ محمد رسولالله رسيد. او در مقام فرماندهي لشکر ٢٧ محمد
رسولالله در عملياتهاي مهمي مانند کربلاي ۵، والفجر ۸ و مرصاد مسئوليت
داشت.
جنگ براي او حاشيهساز هم شد؛ خبر بازداشت در سال ٦٨ او بمب خبري آن روزها
بود، بازداشتي که از همان روزها او را به منتقد آيتالله هاشميرفسنجاني
بدل کرد. آنطور که در خبرها آمده او به اتهام «اشغال غيرقانوني تأسيسات
کشاورزي» بازداشت شد. خودش مدعي است هاشميرفسنجاني دستور بازداشت او را
داد، اما بعدها هاشمي در خاطراتش نوشت که در بازداشت کوثري نقشي نداشته و
حتي به واسطه محسن رضايي فرمانده وقت سپاه پاسداران براي آزادي او وساطت هم
کرده است.
آيتالله هاشميرفسنجاني در صفحات ۷۳، ۷۴ و ۷۵ خاطرات سال ۶۸ درخصوص
بازداشت سردار کوثري نوشته است: «۱۵ فروردين ۶۸، آقاي محسن رضايي تلفني از
بازداشت آقاي اسماعيل کوثري توسط سازمان قضائي نيروهاي مسلح به خاطر اشغال
تأسيسات کشاورزي شکايت کرد. به آقاي فلاحيان-معاون وقت وزير اطلاعات- گفتم
که براي آزادياش اقدام کند. ۱۶ فروردين ۶۸، به آقاي علي رازيني- رئيس وقت
سازمان قضائي نيروهاي مسلح- درخصوص بازداشت آقاي کوثري تلفني اعتراض کردم و
دستور دادم آزادش کنند».
سردار اما در گفتوگو با خبرگزاري فارس با اشاره به مطلب ذکرشده در کتاب
خاطرات هاشميرفسنجاني در ارتباط با وساطت هاشمي براي آزادي خويش از زندان
در سال ۶۸ گفت: «اين ماجرا در سال ۶۹ بوده، نه سال ۶۸ و برخلاف آن چيزي که
آقاي هاشمي در کتاب خاطرات خود عنوان کرده، نهتنها ايشان نقشي در آزادي من
از بازداشتگاه نداشته، بلکه عامل بازداشت من نيز بوده است... با توجه به
اينکه هاشميرفسنجاني در آن زمان رياستجمهوري و جانشيني فرماندهي کل قوا
را همزمان بر عهده داشت، به جاي تصميمگيري در مورد شکايت وزير کشاورزي
خود از اينجانب، موضوع را به سازمان قضائي نيروهاي مسلح ارجاع داده و موجب
بازداشت من در بازداشتگاه سپاه شد».
بازداشت کوتاه او مانع استمرار حضورش در لشکر ۲۷ محمد رسولالله سپاه نشد؛
او تا سال ٧٩ يعني ١٦ سال فرمانده آن لشکر بود. بعدها با حکم سردار محمدعلي
جعفري جايش را به سردار همداني داد و به اداره امنيت ستاد کل نيروهاي مسلح
رفت. او رياست اين اداره را برعهده گرفت تا اينکه در سال ٨٦ از حوزه
تهران، ري و شميرانات کانديداي ورود به هشتمين دوره مجلس شوراي اسلامي و از
فهرست اصولگرايان وارد بهارستان شد.
او دو دوره متوالي در مجلس بود و نمايندگي تهران را برعهده داشت. در مجلس
هشتم به عضويت کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي درآمد و خيلي کم پيش ميآمد
که درباره موضوعات سياسي روز اعلام موضع و خبرسازي کند. او آن سالها سعي
ميکرد به دور از حاشيهسازي و اخبار باشد. در مجلس نهم و با حضورش در
فهرست انتخاباتي جبهه پايداري اما رويه حضورش در بهارستان کمي متفاوت شد،
او ديگر نايبرئيس کميسيون امنيت ملي بود و هم صدايش رساتر بود و هم
جايگاهش خبرسازتر. دولت دوم محمود احمدينژاد که به پايان رسيد و حسن
روحاني سکاندار قوه مجريه شد، صداي او هم بلندتر و نقدهايش صريحتر و
گزندهتر شد.
هم در زمان رأي اعتماد به وزراي پيشنهادي دولت يازدهم فعالتر شد و هم
براي استيضاح برخي وزراي کابينه روحاني پيشگام بود؛ بعدها هم که برجام بحث
داغ رسانههاي اصولگرا شد، او هم منتقد جدي برجام شد و از آن روزها بود که
با داغشدن بحث برجام نقدهاي او هم داغتر شد و همچنان هم منتقد مانده است.
کوثري با تذکرهاي پيدرپي به رئيسجمهوري و تيم مذاکرهکننده کشور ديگر به
چهرهاي رسانهاي بدل شده بود و نام و مواضعش معرف حضور همگان بود. با وجود
اين شهرت اما سال ٩٤ در ورود به مجلس ناکام ماند؛ با استقبال مردم از
فهرست اميد در پايتخت، او و همفکرانش از ورود به مجلس دهم بازماندند.
به دنبال اين ناکامي او چند ماه بعد يعني اوايل سال ٩٥ به قرارگاه مرکزي
خاتمالانبيا(ص) رفت. همان روزها که به قرارگاه خاتم رفت، خبرهاي غيررسمي
درباره مخالفت برخي مسئولان براي حضور او در سوريه منتشر شد. اين زمزمهها
در عالم خبر هر روز قوت بيشتري ميگرفت تا اينکه خودش در مهرماه سال گذشته
دراينباره اعلام موضع کرد و با تأييد شايعات منتشرشده درباره ممانعت از
حضورش در سوريه به خبرنگاران گفت: «خيلي مشتاق به حضور در سوريه هستم که
بروم و از تجربيات دوران دفاع مقدس در آنجا استفاده کنم و اين امر را به
عنوان يک تکليف ميدانم، اما با تلاشهايي که براي اعزام به سوريه انجام
دادم موفق به حضور نشدم هرچند خانوادهام موافق هستند ولي مسئولان امر
اجازه لازم را براي حضور مستقيم ندادهاند، به محض آنکه اين مجوز را اخذ
کنم براي دفاع از حرم اهل بيت (ع) راهي سوريه ميشوم».
پس از آن ديگر خبر زيادي از کوثري در دست نبود مگر در خبرهاي
جستهوگريختهاي که از حضور او در محافل رسمي به گوش ميرسيد. اما حالا با
انتصاب او به فرماندهي قرارگاه ثارالله شاهد تأثيرگذاري بيش از پيش وي در
عرصه سياسي- امنيتي کشور بهويژه در پايتخت خواهيم بود و به همين واسطه
احتمالا اخبار بيشتري از او منتشر خواهد شد.
مواضع:
سپاه تشکيلات زيرزميني و پنهاني نيست و تمام هستي و موجودي آن آشکار است؛
سپاه راه و روش خود را دارد و زير بار حرف زور نميرود./ ميزان، دي ماه،
٩٥.
احمدينژاد به پروندههاي وزارت اطلاعات دست پيدا نکرد./ خبرآنلاين، تير ماه ٩٥.
طبق خواسته و فرمايشات مقام معظم رهبري، توان نيروهاي مسلح ما بايد ارتقا
پيدا کند و ما بايد توان دفاعي خود را بالا ببريم./ ميزان، تيرماه ٩٥.
آقاي مرتضوي عذرخواهي كرده و خودش گفته كه اشتباه كرده و بابت آن
عذرخواهي ميكند. اما در رأس فتنه متأسفانه هنوز بر افكار خود پافشاري
ميكنند و هنوز آنقدر جسارت ندارند كه از مردم عذرخواهي كنند./ عصر
ايران، شهريور ماه ٩٥.
فرماندهان ما اينطور نيستند که عقب بنشينند و بگويند بقيه جلو بروند؛ بلکه
يک فرمانده قبل از آغاز عمليات جلو ميرود و وضعيت را ارزيابي ميکند،
زيرا پس از آن راهنمايي او بسيار دقيق خواهد بود و دقيق دستور ميدهد./
فارس، آبان ماه ٩٤.
مفسدين اقتصادي پشت صحنه برخي ليستهاي انتخاباتي حضور دارند./ فرارو، اسفندماه ٩٤.