مانور ترامپ با جیب گشاد اعراب

یکی از تحلیلگران سیاسی درباره کیش شخصیت ترامپ می‌گوید سیاست‌مداری پیش‌بینی‌ناپذير است و به‌راحتی می‌تواند تغییر موضع بدهد. فارغ از نظر این کارشناس، شاید باید بگوییم ترامپ، تاجری است فرصت‌طلب که اتفاقا رئیس‌جمهور آمریکا هم شده است. تاجری که ابایی ندارد از غیراخلاقی‌ترین شیوه‌ها برای به‌دست‌آوردن سود بیشتر استفاده کند. سفر اول خارجی او به عربستان و انتخاب جیب پرپول اعراب به همین نگاه تجاری به مسائل جهانی برمی‌گردد. او از زمان فعالیت انتخاباتی چه درون حزب جمهوری‌خواه و چه در رقابت با هیلاری کلینتون، با ساز مخالفت با برجام که توافق‌نامه‌ای بین‌المللی است و قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل را پشتوانه خود دارد، پروژه «ایران‌هراسی» را کلید زد و به اعراب پیام داد که اگر وارد کاخ سفید شود، به خواسته شیوخ عرب که «کوبیدن سر مار» است، جامه عمل می‌پوشاند. ترامپ زمانی‌ که وارد کاخ سفید شد، در راستای سناریوی تجاری خود به عربستان سفر کرد و دست‌ودلبازی سران عربستان او را تا رقص شمشیر برای گرفتن نزدیک به نیم‌تريلیون پول نقد و قرارداد کوتاه‌مدت پیش برد. وی در بازگشت به آمریکا با غرور گفت این همه پول برای شغل است. او ایران‌هراسی را ادامه داد و هر روز بر طبل خروج از برجام کوبید. به باور نگارنده برجام از نظر ترامپ حکم همان زنگوله طلایی را دارد که در گوش اعراب حاشیه خلیج فارس با سخنان ترامپ خوش می‌نشیند، بدون اینکه فایده‌ای برای آنها آنان باشد. برجام قراردادی دوطرفه نیست که به هوای خالی‌کردن جیب اعراب، پیچ‌ و مهره آن به دلخواه شل‌ و سفت شود. برجام هیچ گریزگاهی برای برون‌رفت از بستر و مجرای قانونی برای ترامپ یا دیگر طرف‌های درگیر ندارد؛ مگر اینکه ترامپ در نقش اول خود یعنی سیاست‌مداری پیش‌بینی‌ناپذير یک‌طرفه از برجام کناره‌گیری کند که بعید و دور از ذهن است. اگر در دوره ٦٠روزه کنگره آمریکا موضوع برجام یعنی پایبندی ایران به تعهدات برجام را رسیدگی و اظهارنظر کرد، ترامپ نیازی به اقدام مجدد ندارد وگرنه سه ماه بعد از انداختن توپ به زمین کنگره مجددا نوبت ترامپ است که پایبندی یا عدم پایبندی ایران را به اجرای مفاد برجام تأیید كند. تا همین جای کار ترامپ در نقش تاجر وارد شده است و در سخنرانی آشفته خود که عصبانیت از چهره او پیدا بود، با به‌کاربردن عنوان مجعول براي خلیج فارس، به کار تجاری خود با اعراب پایان داد و عملا صورت‌حساب نیم‌تريلیونی سفر خود به عربستان را تسویه و آن را هم برای اعراب متوهم قرائت کرد. محبوبیت ترامپ در سطح افکار عمومی آمریکا به حدود ٣٠ درصد رسیده است که در ٧٠ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. افت محبوبیت رئیس‌جمهور تا این سطح در آمریکا آنها را بر آن می‌دارد که دست به اعمالی بزنند که مردم آمریکا را مجبور کند به رئیس‌جمهور نامحبوب خود اعتماد کنند. سطح محبوبیت رؤسای ‌جمهور آمریکا بیشتر متکی به مسائل داخلی است و نحوه مدیریت متزلزل ترامپ و پیش‌بینی‌ناپذير‌بودن او باعث افت محبوبیتش شده است. راه برون‌رفت از این وضعیت برای رئیس‌جمهور و تیم همراه او فرافکنی و بر طبل جنگ کوبیدن است و حال پرسش این است؛ میدان جنگ کجاست؟ هرچند دخالت روسیه در انتخابات آمریکا و ارتباط اطرافیان ترامپ با لابی‌های روسی هم‌اکنون دست ترامپ را در پوست گردو گذاشته است. 

تیم بررسی‌کننده اتهامات دخالت روسیه در انتخابات همان تیمی است که در زمان ریاست‌جمهوری بیل کلینتون و قضیه مونیکا با بررسی‌های دقیق تا مرز استیضاح، بیل کلینتون را تعقیب کردند و کلینتون توانست با تکیه بر بندی از مقررات نحوه بررسی اتهامات رئیس‌جمهور، با قبول گناه دروغ‌گفتن به کنگره و پذیرش آن از استیضاح فرار کند. این تیم اکنون تا پشت اتاق‌های کاخ سفید هم رسیده و به دختر و داماد ترامپ نزدیک شده است. روسیه در سیبل سیاسی چالش‌کنندگان با ترامپ قرار دارد. کره‌شمالی دومین جبهه‌ای است که ترامپ در آن طبل جنگ را می‌تواند به صدا درآورد. به باور نگارنده کره‌شمالی نماد ماندگاری است که باید تا همیشه بماند و آمریکا از این مترسک آسیای جنوب شرقی برای حضور دائمی و استفاده از امکانات ژاپن، کره‌جنوبی، چین، ویتنام، لائوس، فیلیپین و اندونزی سود ببرد. کره‌شمالی پتانسیل جنگ آن هم به گفته ترامپ، جنگ تا مرحله نابودی را ندارد و باید این فضای مه‌آلود که از جنگ شبه‌جزیره کره تا امروز باقی مانده تا فردا و فرداها هم باقی بماند. به همین اعتبار ترامپ تاجر، بار سفر بسته و در دومین سفر خارجی خود چندین روز را در آسیای جنوب شرقی خواهد چرخید تا باج جلوگیری از اقدامات کره‌شمالی را از دولت‌های این منطقه بستاند. آخرین جبهه و دست‌به‌نقدترین، کوبیدن بر طبل ابطال برجام و ادای شوالیه جنگ‌های صلیبی را درآوردن است. در این صورت هم افکار عمومی مردم آمریکا را به خود جلب می‌کند و هم وسیله‌ای است که نیابتا از طرف اعراب، علم برخورد با ایران را به دست بگیرد. جنگی نیابتی که هزینه آن را جیب گشاد اعراب تأمین خواهد کرد و رجز آن را ترامپ تاجر خواهد خواند. با این اوصاف چه باید کرد؟ آیا تحریک موجود نامتعادلی که به قصد خالی‌کردن جیب اعراب از پروژه ایران‌هراسی پایه‌های دولت خود را گذاشته، به سود ایران است یا باید با علم و دوراندیشی و رعایت منافع ملی با این موجود پیش‌بینی‌ناپذير برخورد کرد؟