برکناری به سبک احمدی‌نژاد
خرداد: وقتی کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ انتخابات 8 نوامبر 2016 را با یک پیروزی غیرمنتظره به پایان رساند تا ده‌ها نظرسنجی به اغما برود گمانه زنی درباره انتخاب وزرای او خیلی زود به مهم‌ترین بحث رسانه‌ای جهان تبدیل شد.
به گزارش خرداد، آفتاب یزد نوشت: وزیر خارجه در آمریکا همیشه از اهمیت بالایی برخوردار است. جان بولتون، رودی جولیانی و میت رامنی که هرکدام کوله باری از تجربه را در سیاست داشتند برای این وزارت خانه در دوره ترامپ به صف شدند و با وسوسه با او دیدار یا ارتباطاتی داشتند اما در نهایت رئیس جمهور آمریکا که خود از دنیای تجارت به سیاست رسیده بود یک چهره اقتصادی را به state of America آورد. رکس تیلرسون که مدیر اجرایی یک غول نفتی به نام اکسون موبیل بود کار خود را به عنوان وزیر خارجه ایالات متحده آغاز کرد. اما روزهای خوش او و ترامپ خیلی دوام نداشت. از همان هفته‌های اولیه معلوم بود خط فکری وزیر خارجه و رئیس جمهور یکی نیست. ترامپ برای برجام خط و نشان می‌کشید و تیلرسون از اهمیت حفظ آن می گفت. ترامپ کره شمالی را به نابودی تمام عیار تهدید می‌کرد و تیلرسون از گفت‌وگو با پیونگ یانگ می‌گفت. اختلاف ها به قدری بود که برای اولین بار وزارت خارجه از نقش پررنگ سنتی خود در این کشور خارج شده بود و ترامپ کمتر با تیلرسون مشورت می کرد.
در این میان نیکی هیلی نماینده عالی ایالات متحده در سازمان ملل دست راست رئیس جمهور ایالات متحده در مباحث بین المللی بود. از مدت‌ها پیش زمزمه برکناری تیلرسون به گوش می رسید. نشریه پولیتیکو چندی پیش گزارش داد رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا از جارد کوشنر داماد رئیس‌جمهوری و دو تن دیگر از مقام‌های دولتی شامل نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد و هربرت مک‌مستر، مشاور امنیت ملی بابت تلاش برای مداخله در نقش وزیر امور خارجه با غضب سخن گفت. طبق این گزارش، تیلرسون گفته است: «ما نمی‌توانیم چهار وزیر خارجه داشته باشیم!» اما آلترناتیو او از مدت‌ها قبل مایک پومپئو اعلام شده بود. نیویورک تایمز در واپسین روزهای سال 2017 از تغییرات در وزارت خارجه خبر داده بود. او رئیس سازمان اطلاعات آمریکا یا همان سیا بود که حالا باید در وزارت خارجه سیاست‌های ترامپ را پیش ببرد.
از سیا به وزارت خارجه
دیروز دونالد ترامپ در اقدامی که خاص خودش است بار دیگر از توئیتر برای رساندن اخبار مهم دولت استفاده کرد. رئیس‌جمهوری ایالات متحده در توییتر خود نوشت: «مایک پومپئو، رئیس سیا وزیر خارجه جدید ما خواهد بود. او کار فوق‌العاده‌ای انجام خواهد داد. از رکس تیلرسون به خاطر خدماتش ممنونم. جینا هاسپل رئیس جدید سیا خواهد بود؛ او نخستین زنی است که به این سمت منصوب می‌شود. به همه تبریک می‌گویم.» بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، یک مقام ارشد دولت واشنگتن گفت که ترامپ روز جمعه از تیلرسون خواسته بود که از سمت خود کناره‌گیری کند. این مقام آگاه افزود: رئیس‌جمهور ی آمریکا معتقد بوده که با توجه به گفت‌وگوهای آتی با کره شمالی و مذاکرات تجاری متعدد، زمان مناسبی برای گذار فرا رسیده است.
به دنبال تحقق اهداف ترامپ
مایک پومپئو، رئیس پیشین آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در بیانیه‌ای که در اختیار رسانه‌ها قرار داد، آورده است: «از ترامپ به خاطر ایجاد امکان خدمت به عنوان رئیس آژانس اطلاعات مرکزی و همچنین فرصتی که برای خدمت به عنوان وزیر امور خارجه در اختیارم قرار داده است، عمیقا سپاسگزارم. رهبری او آمریکا را به کشوری امن‌تر تبدیل کرده و من به نمایندگی از او و مردم آمریکا در جهان به دنبال آبادانی هر چه بیشتر آمریکا خواهم بود. پومپئو خاطرنشان کرد: درصورت تایید انتصابم، به دنبال هدایت بهترین دستگاه دیپلماسی جهان در راستای تحقق و اجرای سیاست خارجی رئیس‌جمهور خواهم بود. در دوران ریاست من در آژانس اطلاعات مرکزی، در کنار بسیاری از افسران خدمات خارجی و مقام‌های وزارت امور خارجه آمریکا اینجا در ایالات متحده که سرآمد آزادی است، خدمت کرده‌ام. می‌دانم که از آنها خواهم آموخت و همان‌طوری که ترامپ در خطابه سالانه خود گفت، برای حصول اطمینان از اینکه آمریکا همیشه جایی امن، قدرتمند، پرغرور، توانمند و آزاد است، تلاش خواهم کرد.»
نیکی هیلی، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد نیز در صفحه توییتر خود نوشت: به مایک پومپئو، دوستم و وزیر خارجه آتی آمریکا تبریک می‌گویم. هیلی انتصاب پومپئو به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا را «تصمیمی عالی از سوی رئیس جمهوری آمریکا» قلمداد کرد. چاک شومر، رهبر اقلیت دموکرات در سنای آمریکا هم در بیانیه‌ای تصریح کرد: بی‌ثباتی در این دولت در تمامی زمینه‌ها باعث تضعیف آمریکا می‌شود. او ادامه داد: ما امید داریم در صورتی که انتصاب پومپئو تایید شود، او به دنبال فصلی جدید باشد و سیاست‌های ما در قبال پوتین و روسیه را سخت‌تر کند.
پومپئو و ایران
مایک پومپئو تاکنون به طور صریح از لزوم خروج از برجام سخن نگفته اما وی در قبال توافق هسته‌ای در مقایسه با تیلرسون رویکردی بسیار منفی دارد.
در ابتدای آغاز به کار خود به عنوان رئیس سیا گفته بود: «به علت دیدگاه‌های متفاوتی که بین دولت قبلی (دولت باراک اوباما) و دولت ترامپ درباره تهران وجود دارد، موضع سرویس اطلاعاتی آمریکا در قبال ایران باید تغییر کند.» او به ویژه درباره فعالیت های ایران در خاورمیانه بارها اظهار نگرانی کرده و مواضعی تند داشته است. مایک پومپئو پیش از این در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «ام.اس.ان.بی.سی» گفته بود: «در هفت سال گذشته نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه "فاجعه‌بار" بوده(!) و خطر این کشور برای منافع آمریکا درازمدت‌تر از داعش است.» او افزود: «ما امروز می‌بینیم که ایران نفوذ وسیعی دارد، مثل نفوذی که روی دولت بغداد دارد، تقویت حزب الله لبنان، کارشان در کنار حوثی‌ها در یمن، عراقی‌های شیعه که در طول مرز با سوریه اکنون مشغول جنگ هستند و همینطور نیروهای شیعه که در سوریه درگیر هستند؛ ایران در تمام خاورمیانه همه جا هست.» مدیر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در مصاحبه‌ای با «بی بی سی» هم مدعی شده: «بعضی اقدامات ایران در منطقه به مثابه اعلان جنگ علیه سایر کشورهاست و آمریکا تهدید منافع خود در خاورمیانه را تحمل نخواهد کرد. او تایید کرد که نگران میزان نفوذ ایران در سوریه و منطقه است و به این سوال که آیا آمریکا شیوه‌ها و ابزارهایی برای مقابله با این نفوذ دارد پاسخ مثبت داد اما جزئیاتی ارائه نکرد.»
اولین رئیس زن در سیا
جینا هسپل نیز دیروز به عنوان اولین زن در سیا به ریاست رسید. او که بیشتر عمر حرفهای خود را به عنوان مامور مخفی فعالیت کرده نقش مستقیمی در برنامه بازداشت و شکنجه ویژه سازمان سیا در سال‌ها قبل ایفا کرده که در جریان آن مظنونان تروریستی و شبه‌نظامیان در اختیار دولت‌های خارجی قرار گرفته و تاسیساتی مخفیانه نگهداری می‌شدند و ازسوی پرسنل سازمان سیا مورد شکنجه قرار می‌گرفتند. براساس این گزارش‌ها، اولین بازداشتگاه مخفی سازمان سیا در این برنامه در تایلند بوده که از سوی خانم هسپل مدیریت می‌شده و وی بر بازجویی بی‌رحمانه از دو مظنون به نام‌های "ابو زبیده" و "عبدالرحیم النشیری" نظارت داشته است. به نظر می‌رسد سیا با مدیریت جدید به طور تخصصی‌تری پیش خواهد رفت. از آنجایی که این سازمان حضور فعالی در اقصی نقاط جهان دارد و به ویژه آنها در خاورمیانه برای پیشبرد اهداف ایالات متحده بازیگر مهمی به شمار می روند باید دید در آینده چه تحولاتی رخ خواهد داد.
برجام کار تیلرسون را یکسره کرد
ترامپ درسخنانش درجمع خبرنگاران از خدمات گذشته تیلرسون تقدیر و سپاسگزاری کرد، اما در عین حال گفت: دولت آمریکا باید از بهترین اشخاص استفاده کند. رئیس جمهوری آمریکا افزود: با تیلرسون در موضوعات مختلف از جمله توافق هسته‌ای با ایران اختلاف نظر داشتم و دیدگاه هایم به پمپئو نزدیک‌تر و با او همیشه اتفاق نظر داشته ام. ترامپ اضافه کرد: من قصد عقب نشینی و بیرون آمدن از توافق هسته ای را داشتم، اما تیلرسون با من موافق نبود.به نظر من توافق هسته ای به شدت بد بود، اما تیلرسون با نظرم موافق نبود. رئیس جمهوری آمریکا ادامه داد: تصمیم به برکناری تیلرسون را بدون بحث و گفت و گو با وی گرفتم. معرفی وزیر خارجه جدید آنهم در توئیتر بدون اطلاع تیلرسون شاید بسیاری را به یاد محمود احمدی نژاد انداخت وقتی منوچهر متکی وزیر خارجه اش را بدون اطلاع خود متکی و درحالی که در سفر سنگال بود برکنار کرد.
حضور رکس تیلرسون در چند ماه اخیر موجب دوگانگی در سیاست خارجی دونالد ترامپ شده بود. حالا با تغییرات جدید و حضور پومپئو به نظر می‌رسد کاخ سفید سیاستی یک دست را پیش خواهد برد. سیاستی که بنابر شواهد و قرائن موجود، نه خوشایند ایران است و نه روسیه.
برکناری معاون تیلرسون
کاخ سفید ساعاتی پس از انتشار خبر برکنار شدن رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا اعلام کرد که معاون دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه آمریکا هم از سمت خود اخراج شده است. به گزارش ایسنا، به نقل از شبکه خبری سی‌بی‌ای، بر اساس اعلام کاخ سفید، استیو گلداشتاین، معاون دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه آمریکا از سمت خود برکنار شده است. گلداشتاین پس از اخراج رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرده بود، تیلرسون درباره دلایل برکناری خود بی‌اطلاع است. شبکه خبری ان‌بی‌سی به نقل از یک مقام کاخ سفید اعلام کرد که گلداشتاین به دلیل اتخاذ موضعی متناقض در قبال اخراج تیلرسون برکنار شده است.
