انتظار اصلاح‌طلبان از شورای نگهبان اجرای مرّ قانون است نه اعمال سلیقه
ما فقط یک خواسته داریم: شرایط برابر با اصولگرایان برای ورود به انتخابات؛ کاندیدایی در انتخابات نداشته باشیم چگونه در آن شرکت کنیم؟
خرداد؛ جواد امام، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، گفت: شورای عالی سیاستگذاری و شورای هماهنگی اصلاحات می‌توانند در نشست‌هایی موضوعات را به صورت دوطرفه با شورای نگهبان مطرح کنند و انتظارات خود را بیان کنند.
مشارکت مشروط اصلاح‌طلبان در انتخابات موضوعی است که از سوی برخی فعالان این جریان سیاسی در روزهای گذشته مطرح شده است. هرچند بسیاری از اصلاح‌طلبان بر این عقیده هستند که جریان اصلاح‌طلبی هیچ پیش‌شرطی برای مشارکت در انتخابات ندارد، اما به نظر می‌رسد رویکرد واحدی در میان نیروهای اصلاحات برای چگونگی حضور در انتخابات وجود ندارد. طراحان مشارکت مشروط در انتخابات معتقدند هیبت و هویت جریان اصلاح‌طلبی در شرایطی حفظ می‌شود که این جریان بتواند با کاندیداهای درجه یک خود در انتخابات شرکت کند اما از سوی دیگر برخی اصلاح‌طلبان می‌گویند اصلاح‌طلبان با مدل انتخابات مجلس دهم هم می‌توانند اهداف اصلاح‌طلبانه گفتمان خود را دنبال کنند.
از طرف دیگر عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان پیش از این در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین با توجه به انتقادهای اصلاح‌طلبان گفته بود که این شورا آمادگی شنیدن صحبت‌های منتقدان را دارد. او البته از دیدارهایی با برخی چهره‌های اصلاح‌طلب و بدون ذکر نام هم یاد کرده است، اما آن‌طور که اصلاح‌طلبان می‌گویند این دیدارها شخصی است و ارتباطی به جریان اصلاحات نداشته است.
جواد امام، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین می‌گوید تا به حال به صورت تشکیلاتی دیداری با شورای نگهبان نداشته‌اند اما این آمادگی را دارند در صورتی‌که شورای نگهبان بخواهد دیدارهایی داشته باشند و صحبت‌هایی را که در رسانه‌ها مطرح می‌شود رو در رو مطرح کنند تا شاید گره‌ای از مشکلات باز کند. او بهترین راه را گفت‌وگو می‌داند و تاکید می‌کند اصلاح‌طلبان با طرح موضوع شرکت مشروط در انتخابات آن‌طور که سخنگوی شورای نگهبان گفته این شورا را تهدید نکرده‌اند بلکه انتظارات خود از این شورا و نظام را بیان می‌کنند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
*سخنگوی شورای نگهبان شرکت مشروط در انتخابات را که از طرف برخی از اصلاح‌طلبان مطرح شده را به نوعی تهدید تلقی کرده و تاکید کرده‌‌اند این شورا براساس مُر قانون عمل می‌کند. آیا طرح این موضوع از طرف جریان اصلاحات تهدید است؟
از نظر ما طرح این موضوع انتظار است، نه تهدید! انتظار مُر قانون است نه اعمال سلیقه! چون تاکنون شاهد این بودیم شورای نگهبان، در مورد افرادی که در انتخابات نامزد شدند و ثبت‌نام کردند، گفته ما فرصت کافی برای بررسی صلاحیت‌ها نداشتیم. بحث بر سر این موضوع است که آقایان می‌گویند ما باید صلاحیت افراد را احراز کنیم، در صورتی‌که افراد دارای صلاحیت هستند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. نظر آقایان این است که افراد صلاحیت ندارند، ما باید صلاحیت‌شان را احراز کنیم. اختلاف در اینجاست. قانون مراجع چهارگانه‌ای را هم مشخص کرده که بر اساس استعلام از این مراجع چهارگانه اگر خلافش ثابت نشود افراد دارای صلاحیت هستند.
تاکنون شاهد این بودیم که در انتخابات افرادی به اتهام عدم التزام عملی به اسلام رد صلاحیت شدند، ولی در انتخابات بعدی تایید شدند و حتی برخی الان در سمت‌های بالاتری قرار دارند. یا عده دیگری صلاحیت‌شان برای مجلس رد شده اما خبرگان که وظایفی مهم‌تر از مجلس هم دارد، مورد تایید قرار گرفته‌اند، بحث ما این است.
آقایان می‌فرمایند اگر دلایل ردصلاحیت را اعلام کنیم اشاعه فحشا می‌شود. اگرحقوق افراد تضییع شد به کجا باید مراجعه کنند؟ اگر افرادی که سابقه انقلابی بودن و دینداری در جامعه دارند و شناخته‌شده هستند و مقید و مومن به این موارد هم هستند براساس گزارش‌های محلی و یا به دلیل سلیقه‌های شخصی رد صلاحیت شدند و با آبرو و حیثیت خود و خانواده و مجموعه‌شان بازی شد، این اشاعه فحشا نیست؟ اینها چگونه باید از حقوق خودشان دفاع کنند؟
قطعاً خواسته ما هم اجرای مُر قانون است و نه اعمال سلیقه! این بحث خواسته اصلاح‌طلبان است و اصلاح‌طلبان اگر می‌گویند شرکت مشروط در انتخابات، بحث‌شان این است که اگر کاندیدای صاحب صلاحیت‌مان با اعمال سلیقه ردصلاحیت و ذبح شد و ما کاندیدا نداشتیم، با چه کاندیدایی باید رقابت کنیم؟ لیست بدهیم و شرکت کنیم؟ قاعدتاً اگر انتظار این است که ما از نامزدهای رقیب قرض کنیم و با خودشان به رقابت بپردازیم، این دیگر معنا ندارد و ما حتماً در آن شرایط که کاندیدایی نداریم، امکان شرکت در انتخابات را نداریم.
اینکه می‌گویند شرط گذاشتند، بله شرطش این است که ما باید به اندازه کافی کاندیدا داشته باشیم تا بتوانیم متناسب هر حوزه انتخابی یک کاندیدا معرفی کنیم و بتوانیم وارد رقابت شویم. اگر ما کاندیدا نداشته باشیم و نتوانیم در انتخابات شرکت کنیم، این به نظر آقایان شرط باطل یا تهدید است؟ با این وضعیت مردم هم بالطبع در انتخاب‌شان محدود می‌شوند. این شرط غیرقانونی است یا تهدید محسوب می‌شود؟
*راه‌حل این وضعیت را چگونه می‌بینید؟
به نظر می‌رسد اگر با هم به گفت‌وگوی بیشتر بپردازیم حتماً می‌توانیم بخشی از این سوءتفاهمات را برطرف کنیم.
*از طرف شورای نگهبان تاکید شده اگر کسی از شرایطی که قانون برای احراز صلاحیت‌ها تعیین کرده خیالش راحت است و مطمئن است که این شرایط را دارد، فرقی هم نمی‌کند از چه جناحی و گروهی است، در شورای نگهبان به مشکلی برنمی‌خورد. تحلیل شما از این صحبت‌ها چیست؟
قاعدتاً اگر چنین تضمینی وجود داشته باشد افرادی هم که ثبت‌نام می‌کنند چنین اطمینانی را باید از خودشان داشته باشند که ثبت‌نام می‌کنند و حتماً چنین تضمینی داده می‌شود. بحث هم بر سر این است که احراز صلاحیت یا عدم صلاحیت!
*با توجه به صحبت‌های آقای کدخدایی اگر شرایط قانونی اجرا شود فکر می‌‌کنید وضعیت جریان اصلاحات چگونه خواهد بود؟
فرصت‌هایی که تاکنون از جریان اصلاحات سلب شده و محروم مانده بودند، احیا می‌شود. بررسی صلاحیت اعضای اصلاح‌طلبان در رقابت برابر با اصولگرایان نبود؛ اگر رقابت برابر باشد و قانون هم رعایت شود ما حتماً شرطی غیر از این نخواهیم داشت.
*سخنگوی شورای نگهبان در نشست‌های خبری خود گفته چهره‌هایی از جریان اصلاح‌طلبی آمدند و با شورای نگهبان رایزنی کردند.
من قبلاً هم گفته‌ام که این کار شخصی انجام شده است. دیدارهایی با برخی چهره‌ها انجام شده که شورای نگهبان شخصاً دعوت کرده بودند.
*پس این دیدارها سازماندهی‌شده و تشکیلاتی نیستند؟
نه، ولی خوب است. اگر واقعاً می‌خواهند پاسخگوی جریانات سیاسی رسمی در چارچوب قانون باشند، دست‌کم از دبیران کل احزاب- در حال حاضر 31 عضو مجوز دارند و عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هستند- به صورت رسمی دعوت و نشست مشترکی را با دبیران کل احزاب بگذارند که حرف‌های آنها را هم بشنوند و مواردی هم اگر هست بگویند.
*جریان اصلاحات خود درخواستی برای دیدار با شورای نگهبان نداشته است؟ پیش‌قدم نشده‌اید؟
ما الان رسماً اعلام می‌کنیم اگر آمادگی دارند حاضریم با اعضای محترم شورای نگهبان و حقوقدانان‌شان به اتفاق همه احزاب رسمی اصلاح‌طلب دیدار داشته باشیم.
*این دیدارهایی که تا به حال گفته می‌شود با شورای نگهبان انجام شده، صرفاً شخصی بوده است؟
بله، موردی و بنا بر انتخاب خودشان بوده است.
*شورای نگهبان دعوت کردند یا افراد خودشان درخواست دیدار داشتند؟
شورای نگهبان دعوت کرده است. ما از اینکه شورای نگهبان یک جلسه رسمی بگذارد و از دبیران کل احزاب یا از نمایندگانشان هم دعوت کند استقبال می‌کنیم تا تمام این مباحثی را که یک‌طرفه گفته می‌شود در یک جلسه مشترک و یک گفت‌وشنود دوطرفه انجام دهیم.
*شورای سیاستگذاری در این زمینه برنامه‌ای نداشته است؟ ممکن است جریان اصلاحات- چه شورای سیاست‌گذای، چه شورای هماهنگی- بخواهند کمیته‌ای تشکیل دهند تا یک تیم داشته باشند و دیدارهایی بر این اساس با شورای نگهبان داشته باشند؟
شورای سیاست‌گذای کمیته تعاملی دارد و حتماً شورای سیاست‌گذای هم از این نشست‌ها استقبال می‌کند. این کمیته برای تعامل با مراجع رسمی و نظارتی و قانون‌گذار و اجرا تشکیل شده است.
*آقای کدخدایی موضوع دیگری را هم مطرح کردند و گفتند اگر کسی از وضعیت پرونده‌اش نگرانی دارد ما پرونده را نشان می‌دهیم و حتی دوره‌هایی هم که شخصی کاندیدا شده و احیاناً صلاحیتش احراز نشده شورای نگهبان دلایل را به او ارائه می‌کند...
با توجه به اصل برائت در شرع و قوانین مربوطه و مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، اختلاف ما با اعضای محترم شورای نگهبان این است که آقایان مدعی‌اند افراد باید صلاحیت‌شان احراز شود، حال آنکه با توجه به اصل برائت باید مستند به قانون و از طریق مراجع چهارگانه اگر دلیلی بر عدم صلاحیت ارائه شد، صلاحیت افراد رد شود. نه نبود وقت کافی برای احراز صلاحیت یا تحقیقات محلی و گزارش‌ها و...
* احتمال دارد از چهره‌های اصلاح‌طلب کسی برای دیدن پرونده‌اش به شورای نگهبان مراجعه کرده باشد؟
من تاکنون چنین چیزی نشنیده‌ام.
*ممکن است کسی بخواهد این کار را انجام دهد؟
اگر گفته باشند، به هر حال منظور همین تحقیقات محلی و گزارش است. اگر تحقیقات محلی و گزارشات مستند مُر قانون است باید در قانون تصریح می‌شد. چیزی به عنوان تحقیقات محلی در قانون تصریح نشده است.
*ممکن است برنامه این باشد که افراد بخواهند به شورای نگهبان مراجعه کنند و پرونده‌شان را بررسی کنند، چون آقای کدخدایی گفتند ما پرونده‌ها را مکتوب داریم و مشخص است هر کسی بیاید به اسمش پرونده را مقابلش می‌گذاریم.
اشکال ندارد. عرض من این است که قانون گفته مراجع چهارگانه! اگر قانون اضافه بر مراجع چهارگانه مورد دیگری را هم پیش‌بینی کرده، باید آن را اعلام و تصریح کنند که حمل بر عدم صلاحیت افراد است. اگر ما صلاحیت نداریم چه چیزی را الان می‌خواهند بررسی کنند؟
