ظریف: دیپلماسی فرهنگی و علمی بستر مناسب برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی است
خرداد؛ وزیر امور خارجه گفت: در کنار به کارگیری دیپلماسی متعارف و رسمی از سوی دستگاه های مرتبط با روابط خارجی، دیپلماسی فرهنگی و علمی بستر مناسبی برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی فراهم می کند.
به گزارش خبرنگار شفقنا در قم، حجت الاسلام ربانی مشاور وزیر امور خارجه صبح امروز در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه ادیان و مذاهب ، پیام محمدجواد ظریف را قرائت کرد.
در پیام وزیر امور خارجه ایران آمده است: با تجدید میثاق با خورشید پرفروغ عاشورا و در آستانه اربعین حسینی قبل از هرچیز از اینکه به دلیل سفر نخست وزیر پاکستان نتوانستم در جمع شما دانشجویان، فضلا و اساتید حضور پیدا کنم عذرخواهی کرده و امیدوارم افتخار حضور در آن دانشگاه در زمان مناسب دیگری نصیب بنده شود.
در نظام جهانی در حال گذار دولت ها به دنبال تغییر جایگاه با هدف تبدیل خواست اراده خود به جای خواست جمعی هستند در این فرایند آن دسته از کشورها که ارزیابی درستی از شرایط انتقادی و توانمندی ها و آسیب پذیری های خود ندارند به تدریج موقعیت و نفوذ فعلی خود را از دست داده و به حاشیه رانده می شوند. هدف تمام دولت ها تغییر و ارتقاء جایگاه خود در نظام جهانی است.
به باور بسیاری از صاحب نظران روابط بین الملل و سیاست خارجی برای کسب توفیقات اثربخش، پایدار و بلند مدت در حوزه سیاست خارجی استفاده درست از ظرفیتها و سازکار های فرهنگی در چارچوب دیپلماسی فرهنگی و علمی یک الزام اجتناب ناپذیر است در کنار به کارگیری دیپلماسی متعارف و رسمی از سوی دستگاه های مرتبط با روابط خارجی دیپلماسی فرهنگی و علمی بستر مناسبی برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی فراهم می کند به همین دلیل تاکید کرده ام که این بخش توجه ویژه های از سوی دست اندر کاران را می طلبد و ضروری است که با برنامه ریزی حساب شده در حوزه های آموزشی، علمی، فرهنگی، هنری و ترویج ارزش های مطلوب و تامین منافع کشور بیش از گذشته مدنظر قرار گیرد.
دیپلماسی فرهنگی عرصه ظهور ظرفیت ها اعتقادی، دینی، تاریخی و تمدنی کشور در زیر شاخه های مختلف قدرت معنایی است. با ابزارهای فرهنگی می توان در عمق باورها و اعتقادات سایر ملت ها نفوذ کرد و بسترهای لازم را برای همزیستی صلح آمیز، امنیت پایدار و بهره مندی از مواهب توسعه ای فراهم نمود.
با وقوع انقلاب شکوهمند اسلامی و گسترش پیام فرهنگی این انقلاب خوشبختانه توان و ظرفیت لازم برای به منصه ظهور رسیدن بار قدرت معنایی اسلامی ایران به بهترین نحو ممکن فراهم شده است این ما هستیم که می توانیم با اندیشه ، قلم، بیان و خلق آثار فرهنگی و هنری از این توان و ظرفیت به صورت بهینه در جهت تامین منافع ملی بهره ببریم پس قدر این ظرفیت ها را بدانیم شاید اگر شالوده انقلاب اسلامی ایران عمده اش فرهنگی نبود تا این حد دستخوش توطئهها و هجمه های دشمنان واقع نمی شد.
دشمنان از همان ابتدای شکل گیری جمهوری اسلامی ایران احساس خطر کرده اند و انقلاب به یک الگوی فرهنگی، اخلاقی و معنایی به ویژه برای کشورهای منطقه تبدیل شود به همین دلیل بیشترین تلاش خود را بکار گرفته اند تا این بخش از ظرفیت ها را محدود و به هر روشی برای مخدوش کردن چهره جمهوری اسلامی ایران متوسل شوند بنابراین انتظار از نهادهای علمی و فرهنگی ما برای تحقق اهداف دیپلماسی بالا بوده و این سطح انتظار تکالیف زیادی برای شما و ما ایجاد کرده است.
همانگونه که علماء، دانشمندان، ادیبان و نخبگان این سرزمین در طول تاریخ نقش موثری در معرفی فرهنگ و تمدن درخشان ایرانی اسلامی داشته اند و چنین انتظاری از نسل معاصر نیز وجود دارد که با اتکاء به پیشینه غنی و ظرفیت های بی نظیر کشورمان نقش موثری در عرصه معرفی اندیشه های نوین و پاسخ به نیاز های معنوی، فرهنگی و علمی نسل امروز داشته باشد به ویژه در اوضاع و احوال کنونی که عده ای جاهل متعصب آگاهانه یا ناآگاهانه با خشونت افراط گرایی تندروی به نام اسلام چهره راستین اسلام را مشوش نموده است. این تعهد مسئولیت مضاعف شده است جنگ با افراط گرایی و خشونت تنها در میدان نبرد در عراق و سوریه نیست بلکه باید با ریشه های این انحرافات در عرصه های فرهنگی و اعتقادی و دینی مقابله بنیادین نمود.
در کنار آن شرایطی فراهم کنید که چهره ای از ایران اسلامی ارائه شود که بیشترین امکان نفوذ در دل های مخاطبان خارجی را فراهم نماید
اندیشمندان محترم همانگونه که شاهدی هستید حوزه منطقه ما و در گستره وسیع تر در جهان اسلام پرالتهاب و پرتنش است و چشم انداز بهبود روند امور در کوتاه مدت وجود ندارد. بخشی از مشکلات کنونی منطقه به خاطر تفرقه و دشمنی غیر ضروری کشورهای اسلامی است در این شرایط خطیر باید بیش از پیش همت خود را بر تقویت و تحکیم وحدت در میان امت اسلامی و طرد تفرقه افکنان معطوف کنیم.
به باور من مرکزی مانند دانشگاه ادیان و مذاهب که هم نگاه حوزوی و هم علمی، دانشگاهی و هم شناخت عمیق از دین اسلام و مذهب شیعه برخوردار است و هم امکان مطالعه در مورد سایر و مذاهب و ادیان دارد می تواند در تحقق این مسیر نقش مهمی ایفا کند بویژه شرایط امروز منطقه و جهان نقش مراکزی مانند این دانشگاه را برجسته تر نموده است.ما نیاز داریم ضمن احترام به عقاید و تفکرات دیگر ادیان و مذاهب براساس مشترکات به تفاهم برسیم.
یکی از عوامل عزت و اقتدار اسلام می تواند تقریب مذاهب مختلف اسلامی با وجود تمایزات و اختلافات باشد. به تعبیر مقام معظم رهبری مراد ما از وحدت اسلامی یکی شدن عقاید و مذاهب اسلامی نیست. به هر میزان این تفرقه در میان فرقه های اسلامی اعم از شیعه و سنی پررنگ شود به همان اندازه نیز فرصت های بی شماری برای قدرت نمایی امت اسلامی در برابر زیاده خواهی دنیای زر و زور محیا خواهد شد.
با وجود عناصر وا گرا مانند تفاوت در مذهب و نیز منافع و دیدگاه های سیاسی و اقتصادی می توان همواره امیدوار بود که با توسل به اشتراکات دینی و با کمک اندیشمندان و متفکران جهان اسلام جریانی از گفتگو و هم اندیشی را باز نمود تا این راهبرد زمینه را برای گفتگوهای میان نخبگان کشورهای اسلامی بر اساس اشتراکات دینی و منطقه ای فراهم گردانند این دقیقا همان چیزی است که از دیپلماسی فرهنگی و علمی و علمی انتظار می رود و می توان بهترین پشتیبان سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دوره کنونی باشد.
اگر دولت جمهوری اسلامی ایران امروز پویش صلح هرمز را مطرح می کند و انتظار دارد این پویش همراه با روش های اعتماد ساز و تعهد همه طرف ها به حسن همجواری و عدم تجاوز و تعرض راه خود را در میان کشورهای منطقه باز کند دولت باید این اطمینان را داشته باشد، که دیپلماسی علمی و فرهنگی در کنار دیپلماسی رسمی وزارت امور خارجه ضمن تبیین ابعاد مختلف این ابتکار زمینه به بار نشستن آن را فراهم کند.
جلب حمایت نخبگان دینی و دانشگاهی و مردم سایر کشورهای منطقه و مسلمان وظیفه حساسی است که شما می توانید با روش های خلاقانه و مدبرانه آن را هدایت و راهبری نمایید.
ظرفیت های این دانشگاه و سایر مراکز مطالعاتی دینی و فرهنگی کشور عمده در شهر مقدس قم گسترده است مهم آن است که این ظرفیت ها در کنار یکدیگر هم افزایی داشته و بتوانند اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران را در یک چارچوب هماهنگ و منسجم محقق سازند.
اساتید و پژوهشگران عالیقدر همگی به طور ملموس میوه تلخ تکفیر و اقدامات داعش را دیدید که چیزی جزء ویرانی، نابودی و تحلیل رفتن بنیه دین و دینداری نداشت خوشبختانه شیعیان در کنار برادران و خواهران اهل سنت همواره نیروی عمده مقابله با افراط گرایی بودند. البته اندیشه های افراطی شیعه و سنی نمی شناسد و برای حفظ شیعه و سنی باید همین مسیر اعتدال را بپیماییم.
یکی از اولویت ها و راهبردهای انقلاب ما برای مقابله با پروژه های اسلام هراسی، شیعه هراسی و شیعه گریزی معرفی اسلام اعتدالی بوده است. اعتدال یعنی میانه روی و حد فاصل میان افراط و تفریط که چنین کاری در نظر اسلام در همه چیز مطلوب است. خداوند در آیه ۱۴۳ سوره بقره مسلمان را به سبب پیروی اسلام به عنوان امت وسط معرفی می کند مراکز فرهنگی و پژوهشی و حوزه های علمیه شیعی مروج گفتمان اعتدالی اسلام بوده و با انتشار بیش از پیش این گونه روایت های صحیح از اسلام می توانند اثرگذاری قابل توجهی در جای جای دنیای امروز داشته باشند. دنیایی که تشنه شنیدن حقایق دینی و اخلاقی است دنیایی که از جنگ و خشونت به سطوح آمده پیام های صلح دوستانه را با جان و دل پذیرا می باشد.
در پایان امیدوارم که با شناخت صحیح ظرفیت های علمی و فرهنگی خودمان و همچنین آشنایی با محیط بین الملل و الزامات کار در آن بتوانیم دست در دست یکدیگر در راستای اعتدال جمهوری اسلامی ایران منطقه و جهان اسلام گام برداریم آشنایی با محیط بین الملل انیاز به ابزار و لوازمی دارد . کاری که در این دانشگاه دنبال می شود همین مجهز شدن به توانمندی های علمی در کنار تسلط به روش های ارتباطی ترویج افکار سازنده بخشی از این ابزارها هستند
