ایندیپندنت: حمله ترکیه جنگی کوتاه‌مدت اما سنگین خواهد بود
خرداد؛ حمله ترکیه به کردهای سوریه هم‌چنان نگاه رسانه‌های دنیا را معطوف خود کرده است. جنگی که در ریشه‌ها و دلایل آن نوعی اجماع جهانی وجود دارد و تقریبا همگان می‌دانند که ترکیه به چه دلیل به همسابه جنوبی‌اش لشگر کشیده است. تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند که حمله ترکیه جنگی کوتاه‌مدت اما سنگین خواهد بود که چند هفته یا در نهایت چند ماه طول خواهد کشید و بعد از آن یک دوره طولانی‌تر و شاید خونین‌تر استقرار و ثبات را شاهد خواهیم بود. به باور تحلیلگران نظامی ترکیه فضای مانور چندانی در این منطقه ندارد که مهم‌ترین عامل آن ویژگی‌های جغرافیایی منطقه و البته محدودیت‌های نظامی این کشور است. اقتصاد ترکیه هم البته در این زمینه عامل بازدارنده دیگری است. اقتصاد ترکیه تقریبا ورشکسته است و این کشور توانایی اداره یک جنگ طولانی‌مدت و پرهزینه را ندارد.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا از ایندیپندنت؛ اما تردیدهایی هم در این میان وجود دارد و بسیاری بر این باورند که ترکیه به‌واسطه محدودیت‌هایش به‌زودی از این تجاوزگری خسته خواهد شد. به این دلیل هم هست که آگاهان نظامی بر این باورند که اگر ترکیه با یک جنگ کم‌هزینه و کوتاه‌مدت به اهدافش نرسد، بی‌تردید در ادامه راه با مشکلات بی‌شماری مواجه خواهد شد.
در این زمینه برزو درگاهی در مطلبی که ام.اس.ان هم آن‌را بازنشر کرده، نوشته است:
دوستداران و حامیان کردهای شمال شرقی سوریه، تهاجم ترکیه به روژاوا را تلاشی در سبک و سیاق سیاست‌های قرن نوزدهم از جانب آنکارا برای بازپس‌گیری سرزمین‌های امپراتوری عثمانی توصیف کرده‌اند.
مقامات ترکیه و تحلیلگران سیاسی این کشور اما عملیات چشمه صلح را چندان هم بلندپروازانه نمی‌دانند. از نظر این مقامات این حمله تلاشی است برای از بین بردن تهدیدهای مرزی، جبران سیاست‌های اشتباه دولت سوریه و البته شاید تعقیب و دستیابی یک سری امتیازات سیاسی.
از این نظر، آگاهان امر ماجراجویی اخیر رجب طیب اردوغان را چیزی در مایه‌های حملات محدود سال‌های اخیر روس‌ها به سرزمین‌های تحت کنترل اتحاد جماهیر شوروی سابق می‌دانند. یعنی از این نظر، عملیات چشمه صلح بیش از این‌که مثلا یادآور جنگ‌های امپریالیستی انگلستان یا فرانسه در قرن نوزدهم باشد، عملیات روسیه در گرجستان یا اوکراین را به ذهن می‌آورد.
یوروک آیسیک، تحلیلگر ترکی ژئوپولیتیک در این زمینه می‌گوید که «آنکارا با این عملیات می‌خواهد تجربه روژاوا را یک تجربه تمام‌شده و شکست‌خورده بنمایاند. یعنی انگیزه اصلی ترکیه در حمله به شمال سوریه این است که نشان دهد خودمختاری کردستان یک رویای غیر قابل تحقق است».
روز چهارشنبه ترکیه به شمال شرقی سوریه که تحت کنترل نیروهای کرد موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه قرار دارد، حمله کرد. این حمله تنها سه روز بعد از اعلام دونالد ترامپ مبنی بر خروج فوری نیروهای آمریکایی از سوریه رخ داد. نیروهای دموکراتیک سوریه که در نبرد چند ساله علیه افراطی‌های خونخوار داعش متحد اصلی آمریکا بودند و در این راه متحمل بیش از یازده هزار کشته شدند، این اعلام را خنجری از پشت خواندند.
مقامات ترکیه می‌خواهند در عمق سی‌ودو کیلومتری مرز جنوبی چهارصد کیلومتری این کشور با سوریه منطقه‌ای امن ایجاد کنند. گفته می‌شود که آنکارا قصد دارد در این منطقه امن به‌جای جدایی‌طلبان کرد و نیروهای دموکراتیک سوریه و نیز یگان‌های مدافع خلق که ترکیه آن‌ها را مرتبط با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) می‌داند، گروهی از آوارگان و پناهندگان عرب سوری را اسکان دهند.
دفتر ارتباطات ریاست‌جمهوری ترکیه در مقاله‌ای توجیهی که بین خبرنگاران و رسانه‌های بین‌المللی توزیع کرده، نوشته که «هدف ما در عملیات چشمه صلح نابودی پ.ک.ک، یگان‌های مدافع خلق و البته داعش در شرق فرات است؛ که این امر امنیت و آرامش را برای مردم فراهم آورده و هم‌چنین به برادران و خواهران سوری ما امکان می‌دهد که به سرزمین‌های خود بازگردند».
تحلیلگرانی که در جلسات توجیهی مقامات نظامی ترکیه حضور داشته‌اند می‌گویند که آنکارا اهداف تاکتیکی محدودی را در این عملیات دنبال می‌کند و امیدوار است که اشتباهی در این میان پیش نیاید و سرنوشت این حمله به درازا نکشد. سلیم سازاک، محقق دانشگاه براون که با مقامات نظامی ترکیه در ارتباط است، در این زمینه می‌گوید: «من در این مورد با هر کس که صحبت کرده‌ام، گفته که در عملیات چشمه صلح قرار است بیست مایل پیشروی کرده و در آن‌جا متوقف شویم».
سلیم سازاک از یکی از مقامات نظامی ترکیه نقل قول می‌آورد که گفته «ما خودمان ده میلیون کرد داریم. دیگر چه نیازی به پنج میلیون کرد دیگر و البته ده‌ها هزار زندانی داعشی داریم. ما باید حق خودمان را بگیریم و کردهای سوریه را به جنوب بفرستیم تا مراقب داعش باشند».
اردوغان را اغلب به‌عنوان یک رهبر تاکتیکی درجه یک می‌شناسند که البته فاقد یک استراتژی عمومی و کامل است. در ۱۶ سال حکومت او سیاست خارجی ترکیه اغلب متناقض بی‌ثبات و فرصت‌طلبانه عمل کرده است. حالا بعد از حمایت اردوغان از انقلاب سوریه علیه بشار اسد که به‌شدت شکست خورد، به‌نظر می رسد حمله به شمال شرقی سوریه آخرین چاره کشوری است که می‌ترسد جدایی‌طلبان کشورش از خودمختاری روژاوا الهام بگیرند. اردوغان هم‌چنین ایجاد این منطقه امن را تنها راه خلاصی از دردسرهای چهار میلیون پناهنده سوری می‌داند و امیدوار است بتواند حداقل بخشی از آن‌ها را به منطقه امن شمال سوریه بازگرداند و در این منطقه اسکان دهد.
زیاد مرال، یکی از مقامات موسسه سلطنتی یونایتد سرویس می‌گوید: «سیاست‌های ترکیه در سوریه همواره مبتنی بر عکس‌العمل بوده و هیچ وقت استراتژی روشن و اهداف بلندمدتی را در این کشور دنبال نکرده است. در حال حاضر هم بزرگ‌ترین هدف آنکارا پاکسازی منطقه از گروه‌هایی است که با پ.ک.ک ارتباط دارند».
ترکیه سال‌های متمادی صرف آماده‌سازی زمینه‌های نظامیک، دیپلماتیک و سیاسی عملیات چشمه صلح کرده است. این کشور از ابتدای شکل‌گیری روژاوا در سال ۲۰۱۳ نارضایتی‌اش را از این امر ابراز کرده است. تصمیم آمریکا برای همکاری با نیروهای دموکراتیک سوریه باعث ناراحتی بیشتر ترکیه شد و رابطه آنکارا را با واشینگتن دچار تنش‌های پرشماری کرد. عملیات موسوم که عملیات شاخه زیتون که ترکیه در سال ۲۰۱۸ در منطقه عفران در شمال غربی سوریه به انجام رساند، از سوی آگاهان امر به‌عنوان مقدمه‌ای برای عملیات فعلی این کشور به‌شمار می‌آید. سلیم سازاک می‌گوید که «این اتفاق باید به هر حال رخ می‌داد. در منطقه مرزی ترکیه جایی برای یگان‌های مدافع خلق نیست. پس یا باید این طرف موفق شود و یا آن طرف. باید تکلیف به هر حال روشن شود. هیچ راه سومی برای این بحران وجود ندارد».
آنکارا برای محقق کردن اهدافش در شمال سوریه و ایجاد یک منطقه امن، یک سال اخیر را صرف لابی کردن با روسیه کرده که اصلی‌ترین بازیگر تحولات سوریه است. لابی با ترامپ هم دیگر برنامه ترکیه در چند وقت اخیر بوده است. مقامات ترکیه می‌گویند که این کشور درباره حمله به روسیه، آمریکا و کشورهای عضو ناتو خبر داده بود. گفته می‌شود که مسکو و واشینگتن محدودیت‌هایی برای عملیات ترکبه وضع کرده و گفته‌اند تخطی از این قوانین را با مجازات مواجه خواهند کرد.
در صحنه نبرد البته ترکیه تاکنون در روزهای اول حمله بیشتر از نیروی هوایی برای تعیین سرنوشت جنگ سود جسته است. آرون استین، مدیر خاورمیانه در مرکز تحقیقات سیاست خارجی واشینگتن می‌گوید که «استراتژی ترک‌ها در این حمله یک استراتژی ریسک‌ناپذیر و محافظه‌کارانه مبتنی بر حملات سنگین هوایی و توپخانه‌ای است». اولین هدف آن‌ها از این حمله پاکسازی منطقه‌ای مستطیل شکل به طول صد کیلومتر و عمق بیست‌وپنج کیلومتر بوده. ناوار اولیور، تحلیلگر نظامی با تحلیل حجم آتش ترک‌ها در این منطقه مستطیل شکل می‌گوید که به‌نظر می‌رسد هدف نیروی مهاجم تقسیم کردن روژاوا به دو منطقه و سپس حمله زمینی برای پاکسازی کامل منطقه است.
تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند که حمله ترکیه جنگی کوتاه‌مدت اما سنگین خواهد بود که چند هفته یا در نهایت چند ماه طول خواهد کشید و بعد از آن یک دوره طولانی‌تر و شاید خونین‌تر استقرار و ثبات را شاهد خواهیم بود. به باور تحلیلگران نظامی ترکیه فضای مانور چندانی در این منطقه ندارد که مهم‌ترین عامل آن ویژگی‌های جغرافیایی منطقه و البته محدودیت‌های نظامی این کشور است. اقتصاد ترکیه هم البته در این زمینه عامل بازدارنده دیگری است. اقتصاد ترکیه تقریبا ورشکسته است و این کشور توانایی اداره یک جنگ طولانی‌مدت و پرهزینه را ندارد.
مقامات نظامی ترکیه البته امیدوارند در مدت زمان اندکی به اهدافشان خواهند رسید. شمال شرقی سوریه یک منطقه مسطح است و این برای شبه‌نظامیان کرد و چریک‌های جدایی‌طلب که عادت به مبارزه در کوهستان دارند، یک دشواری مضاعف به‌شمار می‌آید. فراموش نباید کرد که پیروزی کردها علیه داعش اگر چه در همین منطقه رخ داده، اما بی‌تردید بدون حمایت و کمک هواپیماهای جنگنده آمریکا و توپخانه سنگین این کشور ممکن نبود. به این دلیل است که یوروک آیسیک اعتقاد دارد که «زمستان دارد از راه می‌رسد و این کار را برای یگان‌های مدافع خلق در زمین‌های مسطح منطقه دشوارتر خواهد کرد. کردها بدون کمک هواپیماهای آمریکا به سهولت توسط توپخانه و هواپیماهای ترک شکار خواهند شد».
