دنده معکوس شورای نگهبان در سرایرزی مشارکت انتخاباتی!

سرویس سیاسی خرداد- صلاح الدین توماج پور: بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی در قالب تفسیر موسع نظارت استصوابی شورای نگهبان امری متعلق به امروز و این انتخابات نیست و حداقل نزدیک به 3 دهه است که مسئول نظارت بر انتخابات وفق قانون اساسی با بسط و تعمبم دایره نظارتی خود در قالب نظارت استصوابی به بررسی تمام عیار و همه جانبه صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و مجلس می پردازد و البته که اعضای شورای محترم نگهبان معتقدند در این فرآیند تنها به وظایف قانونی خود عمل کرده و هیچ گزاره فرامتنی و سیاسی را هم در این اعمال نظارت دخیل نمی کنند.

به گزارش خرداد، همین امروز دبیر محترم شورای نگهبان که از قدیمی ترین مسئولان نظام جمهوری اسلامی نیز هست در سخنانی پیرامون رد صلاحیت های این دوره فرموده اند: « همان‌طور که قبلا نیز تاکید کرده بودیم در بررسی صلاحیت‌ها به حزب و جناح کاری نداریم و شرایط قانونی را با کلیه داوطلبان تطبیق می‌دهیم. در میان افراد تائید یا رد صلاحیت شده افراد شاخصی از هر دو جناح سیاسی هستند که خود نشانگر این رویکرد بی‌طرفانه و مستقل شورای نگهبان است.»

البته اصلاح طلبان نظر متفاوتی نسبت به آیت الله جنتی دارند و در قالب بیانیه ای بلند بالا و اعتراضی پیرامون رد صلاحیت ها با شورای نگهبان اتمام حجت کرده و در بخشی از بیانیه خود نیز نوشتند که: «تقریبا اکثریت قریب به اتفاق اصلاح طلبان یا رد صلاحیت شده اند یا احراز صلاحیت نشده اند...متاسفانه بیش از ۹۰ درصد کاندیداهای شناخته شده احزاب اصلاح طلب رد صلاحیت شده اند.»

رئیس جمهوری نیز امروز در سخنان خود در جلسه هیئت دولت نسبت به تایید صلاحیت ها واکنش نشان داده و گفت:« به مردم نگوییم که در برابر یک صندلی مجلس ۱۷ نفر، ۱۷۰ و یا۱۷۰۰ نفر کاندیدا هستند ، ببینیم از چند جناح ۱۷۰۰ نفرکاندیدا هستند؟ ۱۷ نفر از چند جناح، از یک جناح؟ اینکه انتخابات نمی‌شود. مثل اینکه در مغازه‌ای از یک جنس، ۲ هزار عدد وجود داشته باشد.» وی در ادامه هم گفته است: «مردم تنوع می‌خواهند. بگذارید در میدان انتخابات همه احزاب و گروه‌ها شرکت کنند، قطعا ضرر نمی‌کنید. با یک جناح نمی‌شود، کشور را اداره کرد. کشور متعلق به همه است.»

جدای از این اظهار نظر ها و تاکید درست آیت الله جنتی بر رد صلاحیت ها از هر دو جناح، تنها و تنها مرور جدول مقایسه ای میان ردصلاحیت ها از دو جناح مختلف همه چیز را هویدا و به خوبی نشان می دهد که شیب ماجرا به کدام سو است.

البته که حالتی شبیه به این وضعیت در چندین و چند انتخابات دیگر و حتی در انتخابات مجلس دهم نیز مسبوق به سابقه بوده و نقل این مقال رویکرد طیفی و سیاسی به ماجرای ردصلاحیت ها نیست و گزاره ای دیگر مد نظر است.

یک مثال در ابتدای ورود به این مقوله شاید راهگشا باشد. اگر راننده خودروی سبک یا سنگین بوده باشید حتما در مواقعی که ماشین در سربالایی قرار دارد و یا نمی تواند مسیر را به خاطر سنگینی بار به درستی طی کند، دنده معکوس کشیده اید تا با افزایش قدرت موتور به ادامه مسیر بپردازید. گزینه ای کمکی و ترفندی معقولانه برای کنترل قوی تر و عبور بهتر و سالم تر.

حالا اما اقدام شورای نگهبان در این حجم از ردصلاحیت ها که حتی با متر و معیارهای قبلی نیز همخوانی نداشته و فراتر از انتظارات است به مثابه همان دنده معکوس است اما در خلاف جهت مسیر مشارکت انتخاباتی و نه فقط قدرت را افزایش نمی دهد و سفر را ایمن نمی کند که بی شک ضربه محکمی به مشارکت انتخاباتی است، از هر زاویه و دیدی که به آن بنگرید!

مشارکت حداکثری در رقابت است که محک خورده و محقق می شود و هر گزاره ای که موضوع رقابت را منتفی کند ارتباط مستقیم با مشارکت خواهد داشت، مضاف بر آنکه در این دوره خاص با توجه به دلایل متعدد و متنوع میزان مشارکت در انتخابات محل بحث فراوان است و فضای پیشا انتخاباتی نسبت به همه ادوار گذشته بوضوح راکد تر از هر دوره ای است، بگذریم از آنکه کشور در طول چهار دهه گذشته هیچ گاه در این میزان از فشار و تهدید و تحدید خارجی روبرو نبوده است.

البته که انتخابات برگزار و شاید با مولفه های مشارکت منطقه ای بتوان تا حدودی آمار مشارکت را جدی تر کرد و حتی برای سیاستمداران یک جریان سیاسی این بهترین سناریو هم باشد اما از یاد نبریم که منافع ملی و سیاست همیشگی نظام و نگاه حیثیتی به انتخابات با این سیاست طیفی و جناحی همخوان و همپوشان نیست.

از یاد نبریم که در این فضای موجود ترغیب به مشارکتی فراگیر خودش یک مسئله جدی و دغدغه بزرگ است حال با این دنده معکوس ها آیا چیزی هم برای انگیزه بخشی و تهییج افکار عمومی و امیدهای لحظه آخری هم باقی می ماند؟