تحریم دیوان کیفری بین المللی؛ مداخله آمریکا در حاکمیت قانون

خرداد: تحریم ظاهرا مهمترین ابزار در مناسبات خارجی و بین المللی آمریکای ترامپ شده است. اما تحریم دیوان کیفری بین المللی آن طور که این نهاد اعلام کرده تلاشی غیرقابل قبول برای مداخله در حاکمیت قانون به شمار می‌رود.

به گزارش خرداد به نقل از ایرنا، «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه یک فرمان اجرایی را علیه دیوان کیفری بین‌المللی صادر کرد که بر اساس آن ایالات متحده اعضایی از دیوان کیفری در لاهه که درباره نقش احتمالی سربازان آمریکایی در ارتکاب جنایات جنگی در افغانستان تحقیق می‌کنند را تحریم‌ها می‌کند.

یک مقام مسئول دولت ترامپ که نامش فاش نشده، مدعی شد که تحقیقات از سوی دیوان کیفری بین المللی مشکوک است و روسیه در این تحقیقات نقش دارد. دستور تحریم دیوان کیفری بین‌المللی در دستور اجرایی مشترک توسط «مایک پمپئو»، وزیر خارجه و «استیومنوچین»، وزیر خزانه داری آمریکا در حال پیگیری است تا دارایی کارمندان و کارکنان دیوان در آمریکا که در بررسی پرونده جنایات جنگی در افغانستان مشارکت دارند، مسدود شود.

ترامپ پیش از این چندین بار از دیوان کیفری بین المللی به دلیل پیگیری پرونده جنایات جنگی در افغانستان انتقاد کرده بود.

به گزارش آسوشیتدپرس، این فرمان دیوان کیفری بین‌المللی را تحت تحریم اقتصادی قرار داده است. همچنین بنا براین فرمان، سفر آن دسته از کارکنان دیوان کیفری بین‌المللی که بدون رضایت ایالات متحده، مستقیماً در تحقیقات درباره جنایت‌های جنگی نظامیان و مقام‌های اطلاعاتی آمریکا در افغانستان نقش دارند، با محدودیت‌هایی مواجه می‌شود.

مایک پمپئو در نشست خبری مشترک با مارک اسپر وزیر دفاع، بیل بار وزیر دادگستری آمریکا و رابرت اوبراین مشاور امنیت ملی ترامپ، با یادآوری اعلامیه نوامبر ۲۰۱۷ دیوان بین‌المللی کیفری که خواستار تعقیب سربازان آمریکایی که در افغانستان مرتکب جنایت جنگی شده بودند، گفت: این پیگرد برای عدالت نبود بلکه پیگرد آمریکا بود. دیوان بین‌المللی کیفری نمی‌تواند آمریکایی‌ها را تحت پیگرد قرار دهد و آنها را بازداشت کند. آمریکا عضو این دادگاه نیست و اگر این دیوان فرایندی را دنبال کند، در واقع این فرایند را مسخره کرده است.

 وزیر خارجه ترامپ افزود: ما مسئولیت خود را در قبال این اقدامات با محکوم کردن این دادگاه، تعلیق همکاری با آن و اعمال محدودیت ویزا برای دست‌اندکاران آن، انجام دادیم.

وی اقدامات این دادگاه درمورد تحقیق علیه سربازان آمریکایی را رد کرد و خطاب به متحدان خود گفت: ممکن است شما به ویژه متحدان ناتو که در کنار ما علیه تروریسم در افغانستان جنگیدند، (متهم) بعدی باشید.

پمپئو همچنین از تهدید دیوان بین‌المللی کیفری علیه رژیم صهیونیستی هم ابراز نگرانی کرد و گفت: این دیوان گفته است که علیه اسرائیل به اتهام جنایت جنگی در کرانه باختری و غزه در حال تحقیق است.

پمپئو این اقدام دیوان را تمسخر عدالت خواند و افزود: بیش از ۳۰۰ عضو کنگره اعم از جمهویخواه و دموکرات در نامه‌ای به من خواستار حمایت از اسرائیل در برابر حمله غیرقانونی و سیاسی دیوان کیفری شده‌اند.

پرونده جنایات جنگی در افغانستان از سال ۲۰۰۶ باز شد که در این پرونده به غیر نیروهای داخلی در افغانستان، ارتش آمریکا نیز متهم به ارتکاب جنایات جنگی علیه غیرنظامیان شده است.

پیش از این در فروردین ۱۳۹۸، تحقیق درباره جنایت‌های جنگی و جرایم علیه بشریت در افغانستان از سوی قضات دادگاه بین‌المللی جزایی لاهه رد شده بود، اما در تازه‌ترین خبرها قضات تجدیدنظر دادگاه کیفری بین‌المللی، حکمی جدید را درباره بررسی مجدد این پرونده از سوی دادستان صادر کردند.

این تازه‌ترین اقدام ترامپ علیه پیمان‌ها و نهادهای بین‌المللی است. خروج از برجام، معاهده آب‌ و هوایی پاریس، ۲ پیمان کنترل تسلیحاتی و شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از جمله پیمان‌شکنی‌های آمریکاست.

این در حالی است که سازمان ملل نسبت به دستور اجرایی ترامپ مبنی بر اعمال تحریم‌ها و مجازات‌ها علیه دیوان کیفری بین‌الملل (ICC) به دلیل آغاز تحقیقات در مورد وقوع جنایات جنگی احتمالی در افغانستان ابراز نگرانی کرده است.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه با اشاره به وضع تحریم‌های جدید واشنگتن علیه دیوان کیفری بین‌المللی، گفت که این نهاد، هدف باج‌گیری دار و دسته قانون‌شکنی قرار گرفته که قیافه دیپلمات به خودشان گرفته‌اند. دیگر چه اتفاقی باید بیفتد تا جامعه بین‌المللی بیدار شود و تبعات سیاست مماشات با زورگویان را درک کند؟ برای کسانی که سعی در بدست آوردن دل ایالات متحده دارند، چه فرد دیگری هم باید قربانی ترور آمریکا شود تا بفهمند که ممکن است حتی خودشان قربانی بعدی باشند. "

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اقدام آمریکا در تحریم دیوان کیفری بین المللی را «یک خبر بسیار بد» توصیف کرده و نسبت به این اقدام ابراز نگرانی کرد.

جوسپ بورل گفت: این موضوع بسیار جای نگرانی دارد چرا که ما به عنوان اتحادیه اروپا از حامیان ثابت قدم دیوان کیفری بین‌المللی هستیم.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اقدام آمریکا را «یک خبر بسیار بد» توصیف کرده و افزود: دیوان کیفری بین‌المللی یک عامل کلیدی در اجرای عدالت و صلح است. همه کشورها باید به آن احترام بگذارند و حمایت کنند. ما این تصمیم را بررسی می‌کنیم تا تمام پیامدهای آن را مورد سنجش قرار دهیم.

 این دپلمات اروپایی همچنین از تشکیل جلسه شورای امور خارجی اتحادیه اروپا طی دوشنبه آینده به منظور اعلام نظر درباره این تصمیم آمریکا خبر داد.

دیوان کیفری بین‌الملل در نخستین واکنش به تحریم‌های آمریکا علیه خود اعلام کرد: این اقدام نوعی تهدید و اجبار است. به گزارش رویترز، این دیوان موافقت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا با اعمال تحریم‌های اقتصادی و مسافرتی علیه کارمندانش را تهدید، اجبار و تلاشی غیرقابل قبول برای مداخله در حاکمیت قانون توصیف کرد.

دیوان کیفری بین‌المللی تحریم‌های آمریکا را جدیدترین حمله از حملات غیرقابل قبول به این دیوان خواند و اعلام کرد، از کارمندان و مسؤولان خود حمایت می‌کند.

مهمترین مشخصه‌های زمامداری ترامپ، رویکرد منفی او در قبال سازمان‌ها، توافق‌ها و پیمان‌های منطقه ای و بین المللی است این اقدامات یکجانبه در قالب پیشبرد شعار «نخست آمریکا» از سوی ترامپ صورت گرفته است.

ترامپ بدون توجه به تبعات تصمیمات خود، سازمان‌های بین المللی را مورد هدف قرار داده و به انزوای آمریکا در جامعه بین الملل دامن زده است. بررسی کارنامه ترامپ در دوره ریاست جمهوری‌اش گویای این واقعیت است که تعهد گریزی و بی‌اعتنایی به سازمان‌های مهم بین المللی از بارزترین ویژگی‌های رئیس جمهوری کنونی آمریکا است.