رویارویی ایران و آمریکا در خاک سوریه
خرداد: واکنش‌ها نسبت به توافقنامه ایران و سوریه در زمینه همکاری‌های امنیتی و نظامی، همچنان ادامه دارد. این توافق در حالی هفته گذشته و در دیدار رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با وزیر دفاع سوریه امضا شد، که طرفین بر ضرورت خروج نیروهای بیگانه که به طور غیرقانونی در این کشور حضور دارند، تاکید کرده‌اند.
روزنامه همدلی در گزارشی آورده است: سرلشکر باقری در امضای این توافقنامه تاکید کرده بود که ایران در راستای این توافق، سامانه‌های پدافند هوایی سوریه را تقویت خواهد کرد. او همچنین اشاره کرده بود که مردم و کشورهای منطقه از حضور آمریکا در سوریه استقبال نمی‌کنند و پاسخ‌های ایران و سوریه به یاوه‌گویی‌های آمریکا ادامه خواهد داشت. به عقیده سرلشگر باقری، این توافق‌ها، اراده دو کشور را جهت همکاری مشترک در زمینه مقابله با فشارهای آمریکا بالا خواهد برد.
با این وجود روز گذشته سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، در واکنش به امضای توافقنامه در زمینه گسترش همکاری میان ایران و سوریه در زمینه نظامی گفت که نظامیان آمریکایی تغییری در برنامه ماموریت‌شان در سوریه نخواهند داشت. به گزارش نشریه نیوزویک، جسیکا مک نالتی، فرمانده نیروی دریایی آمریکا و سخنگوی پنتاگون در واکنش به توافق نظامی جدید میان ایران و سوریه به این نشریه گفت که علیرغم این توافق همکاری جدید میان ایران و سوریه در زمینه دفاعی، ماموریت نیروهای آمریکا امروز در سوریه همان طوری است که در سال ۲۰۱۴ شروع کردند و آن امکان‌پذیر کردن شکست پایدار داعش بوده است. این سخنگوی پنتاگون ادامه داد که کارکنان نظامی آمریکا به اجرای عملیات شکست داعش در سوریه همراه با نیروهای کهنه‌سرباز بومی در شمال شرقی سوریه و حوالی مقر نظامی التنف ادامه خواهند داد.
با این وجود روز گذشته مشاور سیاسی و رسانه‌ای رئیس‌جمهور سوریه با تاکید بر این‌که سوریه نیز می‌تواند همانند ایران با تحریم‌ها قوی‌تر شود، تاکید کرد که توافق امضا شده میان ایران و سوریه اولین گام در راستای شکست قانون سزار است. بر این اساس، بثینه شعبان، مشاور سیاسی و رسانه‌ای رئیس‌جمهور سوریه در گفت‌وگو با شبکه المسیره تاکید کرد که قانون موسوم به سزار امتداد جنگ علیه سوریه است و این قانون از سوی آمریکا که جنگ علیه ملت سوریه را رهبری می‌کند، صادر شد. قانون سزار تعرض به تمام محور مقاومت است و وقایع این مساله را ثابت کرده است. او خاطرنشان کرد که تداوم محدودیت و جنگ علیه محور مقاومت همبستگی میان کشورهای این محور را قوی‌تر می‌کند. مشاور بشار اسد همچنین تاکید کرد که گزینه‌های زیادی برای شکست قانون سزار داریم و امضای توافق ایرانی اولین گام در این راستا است. ما همکاری خود با کشورهای محور مقاومت را گسترش خواهیم داد و به سوی شرق مانند چین و روسیه نیز روی خواهیم آورد. بثینه شعبان گفت: همانگونه که محدودیت و تحریم جمهوری اسلامی ایران را قوی‌تر کرد، ما نیز قادر هستیم که این تحریم را به فرصتی برای قوی‌تر شدن خود تبدیل کنیم. این در حالی است که بشار اسد، رئیس جمهور سوریه نیز ضمن استقبال از نتایج نشست‌های طرف‌های سوری و ایرانی، از امضای توافقنامه‌های همکاری نظامی و فنی بین دو کشور که نمایانگر سطح روابط راهبردی بین سوریه و ایران و نتیجه سال‌ها فعالیت مشترک و همکاری برای مقابله با جنگ تروریستی علیه سوریه و سیاست‌های خصمانه برای هدف قرار دادن دمشق و تهران است، ابراز خرسندی کرد. علی ایوب وزیر دفاع سوریه نیز با بیان این‌که اگر دولت آمریکا می‌توانست ایران، سوریه و محور مقاومت را به زانو در بیاورد، یک لحظه هم درنگ نمی‌کرد، گفت: هر چه هزینه پایداری بالاتر برود با این حال، کمتر از هزینه تسلیم شدن است. او همچنین تأکید کرد که ارتش سوریه که از سال ۲۰۱۱ ایستادگی کرده و ساختار سوریه را حفظ کرده است، بدون شک پیروز خواهد شد.
اگر چه برخی تحلیل‌ها در مورد امضای این توافقنامه نظامی بین ایران و سوریه مبتنی به قصد ایران جهت رقابت با روسیه در این کشور بوده است، اما بوریس دولوگف، کارشناس و محقق ارشد انستیتو مطالعات شرقی معتقد است که این مسائل ناشی از تبلیغات غربی است و این موضوع برای مسکو کاملاً بی‌معنی است. او ادامه داده است که این توافق بر همکاری نظامی و فنی مسکو و دمشق تأثیر نخواهد گذاشت، بلکه تنها به تقویت نیروهای ایران، روسیه و سوریه برای مبارزه با دشمن مشترک، یعنی گروه‌های تروریستی، منجر می‌شود.
دولوگف همچنین اشاره می‌کند که موافقتنامه‌های موجود بین روسیه و سوریه سال‌هاست که به صورت مرحله‌ای و با موفقیت اجرا می‌شوند و توافق فعلی ایران و سوریه بر مشارکت روسیه و سوریه تأثیر نخواهد گذاشت.
این کارشناس سیاسی معتقد است که در این مسائل نمی‌توان رقابت ایجاد کرد، زیرا اینها نوعی قراردادهای تجاری نیستند، بلکه توافق‌های بین‌المللی در مورد تجهیزات نظامی و آموزش نیروهای نظامی هستند. او اشاره می‌کند که این اقدامات در جهت حمایت از حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه انجام می‌شود و ایران و روسیه در سوریه یک هدف را دنبال می‌کنند و آن مبارزه با دشمن مشترک است.
حسین رویوران، کارشناس خاورمیانه و علوم سیاسی و استاد دانشگاه تهران نیز درباره امضای قرارداد همکاری نظامی ایران و سوریه، ضمن اشاره به این‌که همکاری نظامی میان ایران و سوریه حتی پیش از شروع بحران در سوریه نیز وجود داشته است، عنوان کرد که نباید این توافق امضا شده را مبنای تحول جدیدی قرار بدهیم. او معتقد است که در پی امضای این توافق جدید، وضعیت نیروهای ایران در سوریه تفاوت نخواهد کرد و حضور ایران در سوریه همچنان براساس نظر دولت این کشور است که اعلام نیاز کرده است و هرگاه اعلام کند که نیاز به حضور نیروها نیست، این نیروها از سوریه خارج خواهند شد و ایران تصمیمی برای ماندن و ایجاد پایگاه در سوریه ندارد. این کارشناس سیاسی همچنین عنوان کرد که این قرارداد تاثیری در روابط ایران و روسیه نخواهد داشت زیرا دولت روسیه، حامی دولت سوریه است و حمایت بیشتر ایران از سوریه و تقویت این کشور باید موجب خرسندی روسیه باشد و به نظر نمی‌رسد که همکاری ایران و سوریه با ملاحظاتی از طرف روسیه روبه‌رو شود، بلکه از این همکاری حمایت می‌کند.
او همچنین اشاره می‌کند که ایران همواره در خصوص یکپارچگی سرزمینی سوریه و حاکمیت این کشور تاکید کرده و حضور غیرقانونی هرگونه نیرو، مانند ترکیه و آمریکا را غیرقانونی دانسته و از آنها خواسته است که خاک سوریه را ترک کنند و حضور ایران و روسیه در این کشور نیز به خواست دولت سوریه بوده و اگر دولت سوریه درخواست ترک خاک این کشور را بدهد، حق قانونی سوریه است. این کارشناس سیاسی در مورد واکنش احتمالی اسرائیل در این خصوص می‌گوید: «برای ایران اهمیتی ندارد و اسرائیل نمی‌تواند برای دو کشور مستقل تعیین تکلیف کند و ایران اهمیتی به موضع اسرائیل در این زمینه نخواهد داد.»
