گزارش بی‌بی‌سی
واقعیات جدیدی که رهبران عرب در زمان بایدن با آن روبرو خواهند شد
خرداد: گفته می‌شود پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ آغاز دوره جدیدی در سیاست بین‌الملل خواهد بود و به خصوص کشورهایی که روابط نزدیکی با ترامپ داشتند و از مواهب این نزدیکی و تمایل ذاتی ترامپ به قلدری و بی‌قانونی بهره‌مند بودند، با دشواری‌هایی مواجه خواهند شد. شماری از کشورهای عربی از این جمله‌اند که احتمالا با جو بایدن به مشکل خواهند خورد.
به گزارش خرداد، شفقنا از بی‌بی‌سی؛ فرانک گاردنر خبرنگار امور امنیتی بی‌بی‌سی در این مورد به خاطره‌ای درباره حساسیت عربستان سعودی در قبال انتخابات ایالات متحده آمریکا اشاره می‌کند. او می‌نویسد که سفیر عربستان سعودی در بریتانیا حواسش به تلفن همراهش بود و به او گفته که او را ببخشد که کمی حواس‌پرت است. چون تمام حواسش به نتایج ویسکانسین است.گاردنر می‌نویسد که این خاطره مربوط به زمانی است که هنوز معلوم نشده بود چه کسی در ژانویه در کاخ سفید خواهد بود.
به گفته این روزنامه‌نگار واکنش عربستان سعودی در قبال انتخاب جو بایدن بیشتر از زمانی طول کشید که این کشور چهار سال پیش، بعد از انتخاب دونالد ترامپ واکنش نشان داده بود و در ادامه می‌گوید که این اتفاق تعجب‌آور نیست، چرا که اعراب یک دوست را از دست داده‌اند. به خصوص که می‌دانند پیروزی جو بایدن و ورودش به کاخ سفید می‌تواند عواقب گسترده‌ای برای عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوالی خلیج فارس به دنبال داشته باشد.
فرانک گاردنر با اشاره به این که «روابط استراتژیک آمریکا با کشورهای حوزه خلیج فارس از سال ۱۹۴۵ آغاز شده- و در ادامه نیز به احتمال زیاد روابطی پایدار خواهد بود»، یادآوری می‌کند «اما بی‌تردید کشورهای حوزه خلیج فارس می‌دانند که در ماه‌های آتی تغییراتی در این روابط ایجاد خواهد شد که چندان مطلوب‌شان نیست».
از نگاه این نویسنده «انتخاب جو بایدن برای عربستان سعودی و خاندان حاکم بر این کشور به معنای از دست دادن یک متحد بزرگ و یک حامی عظیم به نام دونالد ترامپ است. کسی که بعد از ورود به کاخ سفید به عنوان اولین سفر خارجی دوران ریاست جمهوری خود عربستان سعودی را انتخاب کرد و دامادش، جارد کوشنر نیز رابطه نزدیکی با محمد بن.سلمان، ولیعهد قدرتمند این کشور برقرار کرد. روابطی چنان وفادارانه- که حتی زمانی که تمام آژانس‌های امنیتی و اطلاعاتی مهم ادعا کردند که ولیعهد عربستان آمر و عامل اصلی قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی است- که در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان در ترکیه کشته و مثله شد، دونالد ترامپ از محکوم کردن او خودداری کرد.
ترامپ درخواست‌های کنگره مبنی بر ممنوعیت فروش سلاح به عربستان سعودی را نیز نپذیرفت». در ادامه مقاله ضمن تاکید موکد بر این که «عربستان سعودی و تا حدی نیز امارات متحده عربی و بحرین با رفتن دونالد ترامپ عملا متحد اصلی‌شان را در کاخ سفید از دست خواهند داد »؛ برخی از تغییراتی که جایگزینی جو بایدن با دونالد ترامپ به بار خواهد آورد، تیتروار مرور شده‌اند…
جنگ یمن
باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبل از ترامپ- که جو بایدن هشت سال معاون او بود- با جنگ عربستان علیه حوثی‌های یمن ناراضی بود. به خصوص در ماه‌های پایانی دوره ریاست جمهوری اوباما، که دو سالی می‌شد حملات عربستان جز خسارات فزاینده‌ای که به غیرنظامیان و زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی کشور فقیر یمن وارد می‌آورد، چندان با موفقیت نظامی قرین نبود.
بنابراین اوباما که می‌دید کنگره نیز تمایلی به ادامه درگیری آمریکا در این جنگ ندارد، اقدام به قطع کمک‌های نظامی و اطلاعاتی آمریکا به ماشین جنگی عربستان سعودی کرد.در دوره ریاست جمهوری ترامپ، اما این حرکت بر عکس شد، و ایالات متحده آمریکا کاملا دست سعودی‌ها را در یمن باز گذاشت.
حالا با پایان دوره ترامپ به نظر می‌رسد اوضاع به شرایط اواخر دوره اوباما بازخواهد گشت. در همین اندک زمانی هم که از پیروزی جو بایدن می‌گذرد، می‌بینیم که رئیس‌جمهور منتخب به شورای روابط خارجی آمریکا گفته که می‌خواهد حمایت آمریکا از عربستان و ائتلاف حامی این کشور را در جنگ فاجعه‌آمیز یمن تمام کرده و ارزیابی جدیدی در موضوع روابط آمریکا با عربستان به عمل آورد.
این موضوع حتی اگر در همین حد هم متوقف شود، به معنای افزایش فشارهای ایالات متحده آمریکا بر سعودی‌ها و متحدان‌شان برای پایان این جنگ خواهد بود. عربستان سعودی و امارات هم که می‌دانند در این جنگ پیروز نخواهند شد، بی‌تردید در مقابل این فشار تسلیم خواهند شد، چرا که خودشان هم به دنبال خروجی آبرومندانه از این درگیری هستند و از هر راه‌حلی که باعث حفظ احترام‌شان شود، استقبال خواهند کرد.
جمهوری اسلامی ایران
دیگر زمینه‌ای که در آن شاهد بازگشت به شرایط دوران باراک اوباما خواهیم بود، به روابط آمریکا با جمهوری اسلامی ایران ارتباط دارد.
بسیاری توافق هسته‌ای موسوم به برجام را بزرگ‌ترین میراث اوباما در خاورمیانه می‌دانند. توافقی که در آن در ازای ایجاد یک سری محدودیت در فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، قرار بود بخشی از تحریم‌های این کشور لغو شود. ترامپ اما برجام را "بدترین معامله تاریخ” نامید و از آن خارج شد. حالا احتمال زیادی وجود دارد که بایدن دوباره به برجام بازگردد.
عربستان سعودی
عربستان سعودی در این جنبه نیز از خروج ترامپ از کاخ سفید متضرر خواهد شد. در واقع بازگشت آمریکا به برجام عربستان را به شدت ناراحت خواهد کرد. پاییز سال گذشته، اندکی پس از حملات موشکی به تاسیسات آرامکو، عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان در یک کنفرانس مطبوعاتی به شدت از برجام انتقاد کرد و آن را یک توافق فاجعه‌آمیز خواند که درباره برنامه گسترده موشکی و عملیات نیابتی شبه‌نظامیان مرتبط با جمهوری اسلامی ایران سکوت کرده است. به گفته عادل الجبیر برجام میراث معیوب باراک اوباما بود که ارزیابی درستی از میزان خطر جمهوری اسلامی نداشت.
عربستان حتی بعد از ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده قدس سپاه پاسداران نیز در خفا از این اقدام ابراز رضایت کرد، که این امر میزان خصومت عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران را بهتر نشان می‌دهد.برای همین هم سعودی‌ها نگرانند رئیس جمهور جدید آمریکا معامله تازه‌ای با تهران برقرار کند- که از نظر سعودی‌ها این اتفاق کاملا علیه منافع عربستان خواهد بود.
قطر
مهم‌ترین و بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه در قطر است. منظور پایگاه هوایی الودید است که عملیات هوایی آمریکا در منطقه، از افغانستان تا سوریه از آن‌جا فرماندهی می‌شود. این پایگاه چنان اهمیت استراتژیکی برای آمریکا دارد که شاید از تحریم این متحد استراتژیک توسط عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر رضایتی نداشته باشد.
تحریم چهارجانبه قطر البته گفته می‌شود که با رضایت ترامپ انجام شده بود، چرا که این تحریم، در سال ۲۰۱۷، چند هفته بعد از اولین سفر خارجی دونالد ترامپ به ریاض آغاز شد- که این تصور را ایجاد می‌کند که ترامپ (ناآگاه از نقش مهم قطر به عنوان متحد آمریکا) در ابتدا از این تحریم حمایت کرده.
اما زمانی که دونالد ترامپ متوجه شد که قطر به عنوان متحد ایالات متحده و میزبان پایگاه الودید اهمیت بیشتری برای پنتاگون دارد، از حمایت علنی از این تحریم دست کشید.
با ورود بایدن به کاخ سفید، به نظر می‌رسد شاهد تغییر دیگری در سیاست خاورمیانه آمریکا خواهیم بود و دولت بایدن خواهد کوشید شکاف میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را کاهش دهد.
حقوق بشر
یکی از ایراداتی که به دونالد ترامپ گرفته می‌شود این است که او برخلاف رویه همیشگی آمریکا که دفاع از حقوق بشر را مانند رسالتی مهم بر دوش خود می‌بیند، هیچ‌گاه عکس‌العملی مقابل کشورهای عربی متحدش که سوابق ضعیفی در زمینه حقوق بشر دارند، نشان نداد و آنان را بابت زیر پا گذاشتن حقوق مردمان‌شان زیر سوال و سرزنش نبرد.
در حقیقت، از نظر ترامپ منافع استراتژیک و تجاری آمریکا مهم‌تر از مسایلی چون فشار بر فعالان حقوق زنان یا حتی موضوعی مانند قتل برنامه‌ریزی شده جمال خاشقچی- به دستور مستقیم محمد بن‌سلمان- بود. اما گفته می‌شود که جو بایدن به اندازه ترامپ در ارتباط با حکام کشورهای عربی در زمینه حقوق بشر مهربانانه و بخشنده عمل نخواهد کرد.
