ریشه اختلاف بر سر انتقال مالکیت خودرو در قانون

ریشه اختلاف بر سر انتقال مالکیت خودرو، در قانون است. نقل و انتقال اموال منقول باید با سند رسمی باشد که در دفاتر اسناد رسمی رخ می‌دهد. دادستان کل کشور به استناد رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری گفته است که ثبت سند خودرو در اداره راهنمایی و رانندگی کفایت می‌کند. این رأی در حقیقت بخشی از بخشنامه‌ای را باطل کرده که سازمان ثبت اسناد و املاک نقل و انتقال خودرو را در صلاحیت دفاتر اسناد رسمی قرار داده است.

با این حال، قانون هنوز به اعتبار خود باقی است و ما یک دوگانگی در وضعیت انتقال خودرو داریم؛ از یک طرف ادارات راهنمایی و رانندگی تمام تشریفات مربوط به نقل و انتقال را انجام می‌دهند و سند مالکیت به دارنده خودرو می‌دهند و از طرف دیگر، عده‌ای همچنان اصرار دارند که انتقال مالکیت خودرو حتما باید در دفاتر اسناد رسمی صورت بگیرد.

می‌دانیم اقداماتی که از سوی راهنمایی و رانندگی انجام می‌شود، درخصوص انتقال پلاک است؛ پلاک در حقیقت مبنای مالکیت خودروست و اینطور نیست که هر کسی بتواند پلاک خودرو را بدون هیچ تشریفات قانونی به راحتی به دیگری منتقل کند. وقتی پلاک را در مراکز تعویض پلاک ناجا فک می‌کنیم، مالیات نقل و انتقال خودرو، عوارض شهرداری و سایر دیون قانونی از سوی راهنمایی و رانندگی وصول می‌شود و علاوه بر آن مالکیت خودرو نیز تضمین می‌شود، به این معنا که اطمینان حاصل می‌شود خودرو سرقتی نیست، یا ادعایی درخصوص آن مطرح نیست. بنابراین در فرایند تعویض پلاک، انتقال مالکیت خودرو اتفاق می‌افتد.

از نظر مصلحت اجتماعی نیز من معتقدم که یک مرجع باید سند مالکیت صادر کند. اگر بین سند صادر شده از پلیس و سند دفاتر اسناد رسمی تعارضی به‌وجود بیاید، مردم باید به دادگاه مراجعه کنند. درحالی‌که ما تا حد امکان باید مردم را از مراجعه به دادگاه برحذر بداریم.

فردی که می خواهد مالکیت یک مالی را به‌دست بیاورد، باید این را بداند که براساس تشریفات و فرایند خاصی، مالک آن مال خواهد شد. در مورد خودرو از قدیم همیشه مرجع تعیین مالکیت خودرو اداره راهنمایی و رانندگی بوده، گرچه نقل و انتقال در دفاتر اسناد رسمی صورت می‌گرفته است. هم‌اکنون با تشکیلاتی که در مراکز تعویض پلاک ناجا ایجاد شده، نقل و انتقال خودرو توسط خود راهنمایی و رانندگی انجام می‌شود، لذا به‌نظر من ارجاع مردم به دفاتر اسناد رسمی یک کار مضاعف و به‌عبارتی تشریفات زائد و بیهوده است. ضمن این که به‌طور سنتی هم همیشه احراز مالکیت خودرو با اداره راهنمایی و رانندگی بوده است. یعنی هر جا که راهنمایی و رانندگی پلاکی را به رسمیت شناخته، به تبع آن مالکیت خودرو مشخص شده است. حالا سابقا اول نقل و انتقال در دفاتر اسناد رسمی انجام می‌شد بعد از آن راهنمایی و رانندگی ورود می‌کرد، الان راهنمایی و رانندگی مستقلا این کار را انجام می‌دهد. به‌نظر من این کار راحت‌تر است، چرا که در یک مرکز این نقل و انتقال صورت می‌گیرد و بار تشریفات اضافه به مردم تحمیل نمی‌شود.

با تمام این اوصاف، این مسئله نیازمند قانون است. هم‌اکنون در قانون صراحتاً این موضوع را نداریم که اقدام راهنمایی و رانندگی برای مالکیت خودرو کفایت می‌کند. این مسئله باید به وسیله یک طرح یا لایحه قانونی در مجلس نهایتا حل و فصل شود.

منبع: همشهری