الیزابت دوم، ملکه انگلیس درگذشت؛ آغاز عملیات مخفی «پل لندن»

تکلیف لیگ برتر انگلیس در صورت مرگ ملکه الیزابت چه خواهد شد؟

اگه ملکه فوت کند، لیگ برتر توسط DCMS (دپارتمان فرهنگ، رسانه و ورزش) هدایت می‌شود، اما مسابقات فوتبال در هفته پس از مرگ او تعطیل خواهد شد. این شامل بازی‌های لیگ‌های انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند خواهد شد.

همچنین طبق پروتکل‌های تأییدشده‌ای که در مورد مسابقات اسب‌دوانی و کریکت وجود دارد، پس از مرگ ملکه این رقابت‌ها هم لغو خواهند شد.

اگر ملکه الیزابت دوم فوت کند، شاهزاده چارلز پادشاه بریتانیا خواهد شد و در یک برنامه تلویزیونی سخنرانی خواهد کرد. نخست وزیر جدید لیز تراس هم در این سخنرانی شاهزاده را همراهی خواهد کرد. وزارت دفاع هم با اسلحه به ملکه الیزابت ادای احترام می‌کند و یک دقیقه سکوت حکم‌فرما خواهد شد. مرگ او هم باعث می‌شود ۱۲ روز عزای ملی اعلام شود و پرچم بریتانیا هم نیمه‌افراشته شود.

خط جانشینی خانواده سلطنتی بریتانیا چه تغییری خواهد کرد؟

با پادشاه شدن چارلز، انتظار می‌رود همسرش، دوشس کورنوال، ملکه همسر شود.

فرزند اول شاهزاده چارلز، دوک کمبریج و پس از او پسرش، شاهزاده جورج اکنون وارث مسلم‌اند.

دیگر فرزندان شاهزاده ویلیام، شاهدخت شارلوت و شاهزاده لویی اکنون در ردیف سوم و چهارم جانشینی‌اند، در حالی که شاهزاده هری و فرزندانش، آرچی و لیلیبت، به ترتیب پنجم، ششم و هفتم خواهند بود.

با این حال، شاهزاده اندرو با وجود اینکه سومین فرزند ملکه است در ردیف بعدی قرار می‌گیرد‌ــ و دلیل این امر را می‌توان در یک قانون قدیمی جست‌وجو کرد.

قوانین جانشینی در سال‌های اخیر چگونه تغییر کرده است؟

با اینکه آن، شاهدخت سلطنتی، دومین فرزند بزرگ ملکه است، اما در صف تاج‌وتخت در ردیف شانزدهم قرار می‌گیرد.

این موضوع به این دلیل است که تا سال ۲۰۱۳، رسم سلطنتی حکم می‌کرد که تولد یک نوزاد پسر سلطنتی جای خواهر او را، هرچند بزرگ‌تر از او باشد، در صف جانشینی تغییر می‌دهد.

به این ترتیب، دوک یورک و ارل وسکس و فرزندان بعدی آن‌ها در صف تاج‌وتخت پیش از شاهدخت سلطنتی قرار دارند.

قانون جانشینی تاج‌وتخت در سال ۲۰۱۳ به تصویب پارلمان رسید. این قانون قبل از تولد اولین فرزند شاهزاده ویلیام و کیت میدلتون که بعد از ویلیام، وارث تاج‌وتخت خواهد بود، وضع شد.

این امر سنت را در مورد خط جانشینی تغییر داد و مقرر کرد که تولد پسر دیگر نمی‌تواند جای خواهر او را در صف تاج‌وتخت تغییر دهد.

قانون قبلی در مورد پسر ارشد، درباره نوزادان سلطنتی که پس از ۲۸ اکتبر ۲۰۱۱ متولد شده‌اند صدق نمی‌کند. این بدان معناست که شاهدخت شارلوت بالاتر از شاهزاده لویی در صف تاج‌وتخت باقی خواهد ماند.

از آنجایی که شاهدخت آن در سال ۱۹۵۰ به دنیا آمده است، این تغییر بر موقعیت او تاثیری نمی‌گذارد.

خط جانشینی خانواده سلطنتی بریتانیا

آیا درگذشت ملکه در جایگاه سایر اعضای خانواده سلطنتی تغییری ایجاد می‌کند؟ در این‌جا خط جانشینی آن‌طور که در حال حاضر وجود دارد، آورده شده است.

۱- شاهزاده ویلیام

ویلیام، اولین پسر شاهزاده چارلز، وارث مسلم تاج‌وتخت است.

۲- شاهزاده جورج

این جوان سلطنتی اگرچه فقط ۹ سال دارد، فرزند ارشد دوک و دوشس کمبریج است و اکنون در ردیف دوم تاج‌وتخت قرار دارد.

۳- شاهدخت شارلوت

خواهر کوچک جورج، شاهدخت شارلوت هفت ساله، اکنون سومین نفر در صف سلطنت است. با این حال، اگر جورج فرزندان خود را داشته باشد، آن‌ها در خط جانشینی از خواهرش پیشی خواهند گرفت.

۴- شاهزاده لویی

شاهزاده لویی چهار ساله، کوچک‌ترین فرزند خانواده کمبریج، چهارمین نفر در صف تاج‌وتخت است.

۵-  شاهزاده هری

از آن‌جا که هری کوچک‌ترین پسر چارلز است، او بعد از شاهزاده ویلیام و فرزندانش در صف جانشینی قرار می‌گیرد.

۶- آرچی هریسون مونت باتن- وینزر

آرچی کوچک، اولین فرزند شاهزاده هری و مگان مارکل، اکنون در ردیف ششم تاج‌وتخت قرار دارد.

۷- لیلیبت دایانا مونت باتن- وینزر

درست پس از آرچی، خواهر کوچکش لیلیبت که هری و مگان در ژوئن ۲۰۲۱ او را به دنیا آوردند، در صف خواهد بود.

۸-  شاهزاده اندرو

شاهزاده اندرو، فرزند سوم و پسر دوم ملکه، هشتمین نفر در صف تاج‌وتخت است.

۹- شاهدخت بئاتریس

آن طور که سنت سلطنتی حکم می‌کند، فرزند ارشد شاهزاده اندرو، شاهدخت بئاتریس، بعد از پدرش در ردیف بعدی قرار دارد.

۱۰- سیِنا ماپلی موزی

دختر بئاتریس، سینا دهمین نفر در صف سلطنت است.

آیا کامیلا، دوشس کورنوال، ملکه می‌شود؟

به دنبال درگذشت ملکه الیزابت دوم، فرزند ارشدش، شاهزاده چارلز بر تخت سلطنت نشسته است تا پادشاه بریتانیا شود. به این ترتیب، پادشاه شدن چارلز چه عنوانی را برای دوشس کورنوال به همراه خواهد داشت؟ در اینجا نحوه تغییر لقب پارکر بولز (Parker Bowles) آمده است.

دوشس کورنوال که از سال ۲۰۰۵ با شاهزاده چارلز ازدواج کرده است، ملکه نخواهد شد، زیرا تاج‌وتخت فقط موروثی است و به افرادی نمی‌رسد که با ازدواج با یکی از اعضای خانواده سلطنتی وارد خانواده شده‌اند.

با این حال، ملکه الیزابت دوم اوایل سال جاری اعلام کرد که «آرزوی صمیمانه» او این است که دوشس کورنوال زمانی که شاهزاده چارلز به پادشاهی رسید، ملکه همسر شناخته شود.

بایدن در مراسم تدفین ملکه الیزابت شرکت می‌کند

شبکه خبری ان‌بی‌سی به نقل از کاخ سفید اعلام کرد که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در مراسم تدفین الیزابت دوم، ملکه سابق انگلیس که روز پنجشنبه درگذشت، شرکت خواهد کرد.

بایدن در بیانیه‌ای اعلام کرد که الیزابت دوم «دولت‌زن» و سیاستمداری با شرافت بی‌همتا بود که روابط میان انگلیس و آمریکا را تقویت کرد. او تاکید کرد که الیزابت چیزی بیش از یک مقام سلطنتی بود، بلکه «عصر جدیدی را تعریف کرد».

این رئیس‌جمهوری آمریکا افزود، آمریکا در سال‌های پیش‌رو، در اشتیاق یک دوستی نزدیک با پادشاه چارلز و همسر وی است.

نگاهی بر سرگذشت زنی که نهاد پادشاهی را نجات داد

تولدی بیرون قصر

الیزابت الکساندرا می ویندزور در ساعت ۲:۴۰ بامداد ۲۱ آوریل ۱۹۲۶ با عمل سزارین در خانه پدربزرگ مادری‌اش در محله می‌فیرِ لندن متولد شد. خانه و محله اعیانی و اشرافی بودند، اما این‌جا قصر باکینگهام نبود و علی‌رغم خویشاوندی نزدیک ملکه الیزابت با خانواده سلطنتی، در آن هنگام کمتر کسی می‌توانست تصور کند که او روزی بر تخت سلطنت تکیه می‌زند. 

پدر و مادر دختر جوان، دوک و دوشس یورک، بودند. مادرش جوان‌ترین دختر اشراف‌زاده‌ای اسکاتلندی و پدرش، پسر دوم پادشاه وقت، جورج پنجم بود. بدین‌سان الیزابت نوه پادشاه بود و در نوجوانی‌ سومین نفر در نوبت سلطنت به شمار می‌رفت؛ اما انتظار می‌رفت بعد از مرگ جورج پنجم، شاهزاده ادوارد، پسر بزرگ پادشاه و از نسل او، بر تخت تکیه بزند و نوبت به پدر ملکه الیزابت و بچه‌های او نرسد؛ اما در سال ۱۹۳۶ همه چیز عوض شد. 

الیزابت الکساندرا می ویندزور روز ۲۱ آوریل ۱۹۲۶ در خانه پدربزرگ مادری‌اش در محله می‌فیرِ لندن متولد شد

عموی الیزابت که در  ژانویه آن سال با ‌عنوان «شاه ادوارد هشتم» به سلطنت رسید، تصمیم گرفت با یک زن آمریکایی مطلقه به نام والیس سیمپسون ازدواج کند و این با رسوم پادشاهی بریتانیا نمی‌خواند. همین بود که آن سال هنوز تمام نشده، ادوارد هشتم که عشق را به تاج‌وتخت ترجیح داده بود، کنار رفت تا پدرِ الیزابت از دوکِ یورک ناگهان به «شاه جورج ششم» بدل شود و دختر ۱۶ ساله او ولیعهد امپراتوری بریتانیای کبیر شود.

دختر نوجوان حالا در باکینگهام و سایر کاخ‌های خاندان سلطنتی بزرگ می‌شد و به‌رسم پادشاهان اروپایی درس‌هایی همچون زبان فرانسوی و تاریخ مشروطیت در بریتانیا فرا می‌گرفت. اما همچنان دختری ساده‌دل و تجمل‌گریز بود. همگان همچنان «لیلی‌بت» صدایش می‌کردند. او عاشق اسب‌ها و سگ‌ها و مونس تنها خواهرش، مارگارت، بود که چهار سال از او کوچک‌تر بود. لیلی‌بت و مارگارت برادری نداشتند.

تاجگذاری شاه جورج ششم، پدر ملکه الیزابت دوم

جنگ جهانی دوم که درگرفت، این پیشنهاد مطرح شد که ملکه الیزابت و شاهدخت مارگارت برای در امان ماندن از بمباران آلمانی‌ها به کانادا پناه ببرند اما خانواده سلطنتی تصمیم گرفت مردم بریتانیا را تنها نگذارد و در تمام مدت شش سال جنگ، در جزیره بارانی خود ماندند. مدتی در قلعه بالمورال در اسکاتلند بودند و مدتی در سایر املاک خود اما بیشتر دوران جنگ را کاخ ویندزور گذراندند. 

در سال ۱۹۴۰، ملکه الیزابت ۱۴ ساله اولین سخنرانی رادیویی‌ خود را در برنامه «ساعت کودکان» رادیو بی‌بی‌سی انجام داد و خطاب به کودکانی که برای فرار از حملات آلمانی‌ها از شهرها خارج شده بودند، گفت: «ما همه‌ داریم سعی می‌کنیم هرچه در توان داریم برای کمک به ملوانان و سربازان و خلبان‌های غیور خود انجام دهیم.»

ملکه الیزابت و بسیاری از سایر اعضای خانواده سلطنتی در ایام کریسمس، برنامه‌های پانتومیم اجرا می‌کردند تا برای «صندوق پشم ملکه»  کمک مالی جمع‌آوری کنند و با آن برای دوختن لباس‌های ارتشیان پشم لازم را بخرند. 

البته خدمت ملکه الیزابت به تلاش بزرگ جهانیان برای مقابله با نازیسم مستقیم‌تر نیز بود. او به شاخه زنان ارتش بریتانیا که اقدام‌هایی همچون تعمیر ماشین‌آلات انجام می‌داد، پیوست. در بهار ۱۹۴۵ که بالاخره متفقین موفق شدند پوزه نازیسم را به خاک بمالند، ملکه الیزابت و شاهدخت مارگارت نیز مثل میلیون‌ها نفر از مردم به خیابان‌های لندن ریختند تا فارغ از پروتکل‌های سلطنتی، روز پیروزی را  کنار جوانان کشور جشن بگیرند؛ شبی پرماجرا که اخیرا موضوع یک فیلم سینمایی هم شد.

اولیویا کولمن، بازیگر خبره بریتانیایی که بعدها در سریال محبوب «تاج‌وتخت» نقش ملکه الیزابت را بازی کرد، همین دوران زندگی ملکه را نشانی از فمینیست بودن او می‌داند. خانم کولمن برای اثبات این نظر به فراز دیگری از زندگی او در سال‌ها بعد نیز اشاره می‌کند: «در سال ۲۰۰۳ وقتی امیر عبدالله، ولیعهد وقت عربستان سعودی، در قلعه بالمورال به دیدار ملکه الیزابت آمد، ملکه شخصا رانندگی کرد تا به رهبر کشوری که زنانش هنوز اجازه رانندگی نداشتند، نکته‌ای ظریف را یادآوری کرده باشد. گفته می‌شد امیر عبدالله از ملکه خواسته کمی آرام‌تر رانندگی کند.»

«من خدمت می‌کنم»

سال ۱۹۴۷ شاید مهم‌ترین سال زندگی ملکه الیزابت پیش از رسیدن به سلطنت باشد. در این سال بود که ولیعهد جوان اولین سفر خارجی‌ خود را انجام داد و تولد ۲۱ سالگی‌اش را در کیپ‌تاونِ آفریقای جنوبی جشن گرفت؛ جایی که گرچه هنوز تحت سلطه نظام آپارتاید نبود، مثل بقیه ممالک امپراتوری بریتانیا بر اساس نابرابری شدید نژادی اداره می‌شد.

ملکه الیزابت در روز تولدش یک سخنرانی‌‌ خطاب به تمامی اتباع امپراتوری ایراد کرد که تاریخدانان آن را لحظه‌ای کلیدی در تاریخ زندگی‌ او می‌دانند. این‌جا بود که او شعار قدیمی «من خدمت می‌کنم» را یادآوری کرد و گفت که می‌خواهد با وعده‌ای «بسیار ساده» مردم امپراتوری را خطاب قرار دهد: «من نزد شما اعلام می‌کنم که در تمام زندگی‌ام، چه کوتاه باشد چه بلند، خود را وقف خدمت به شما و خدمت به خانواده بزرگ امپراتوری می‌کنم که ما همه به آن متعلقیم.»

مبارزان علیه استعمار که در جای‌جای امپراتوری بریتانیا (و کشورهایی مثل ایران که به‌طور غیرمستقیم تحت انقیاد لندن بودند) علیه سلطه می‌جنگیدند، حتما به این «تعلق مشترک» اعتقادی نداشتند و خواستار دموکراسی و پایان امپراتوری بودند؛ اما ملکه الیزابت از همان آغاز نشان داد که هم به امپراتوری و ایده‌های بنیادین سلطنت معتقد و متعهد است و هم با نوعی خضوع، این مقام را جایگاهی برای خدمت به میلیون‌ها تبعه می‌داند. 

از همین سال‌ها می‌شد دید که او بیش از اینکه اهل زرق‌وبرق باشد، به فکر وفاداری و خدمت است؛ او الگوی خود را پدر و مادرش می‌دید که پس از کنار رفتن ادوارد پا به صحنه گذاشته و در یکی از سخت‌ترین دوران تاریخ قاره اروپا، سلطنت کرده بودند؛ آن هم در حالی که عموی کنار کشیده و همسرش به آلمان نازی سفر کردند.

در نوامبر همین سال ۱۹۴۷ بود که ملکه الیزابت با فیلیپ مونت‌باتن ازدواج کرد؛ شاهزاده سابق یونان و دانمارک که لیلی‌بت او را از کودکی دیده بود و به گفته خود، از ۱۳ سالگی عاشقش بود. شاهزاده فیلیپ خلبانی ماهر و قدبلند و دلربا بود و تعجبی نداشت که دل لیلی‌بت نوجوان را برده باشد. او در ضمن از دو طرف، فامیلِ دورِ ملکه الیزابت هم محسوب می‌شد: هم از نوادگان ملکه ویکتوریا بود و هم از نوادگان شاه کریستین نهم دانمارک که اینقدر نوادگانش در جای‌جای اروپا به سلطنت رسیدند که او را «پدر زن اروپا» می‌نامند.

با این همه، انتخاب شاهزاده فیلیپ خالی از ‌جنجال نبود. خلبان جوان نه تنها پولی در دست‌وبال نداشت، که متولد یونان بود و خاندان سلطنتی‌اش را انقلابیون یونانی خلع کرده بودند؛ گرچه خودش تبعه بریتانیا بود و در دوران جنگ در نیروی دریایی خدمت کرده بود. در ضمن چند نفر از شوهر خواهرهای آلمانی‌اش عضو حزب نازی بودند؛ اما ازدواج سر گرفت و زوج جوان کوشیدند به خانواده سلطنتی رنگ و لعابی مدرن بدهند. گرچه در طول این سالیان، ملکه الیزابت بیشتر بر وظیفه و خداپرستی و مناسک سلطنتی تاکید داشت و شاهزاده فیلیپ بیشتر دنبال ماجراجویی و خوش‌گذرانی بود. 

شاهزاده فیلیپ برای ازدواج با ملکه الیزابت از مذهب ارتدوکس یونانی به مذهب آنگلیکن گروید، دعاوی خود بر تاج‌وتخت دانمارک و یونان را لغو کرد و نام خانوادگی طرف مادرش را که بریتانیایی بود گرفت تا «مونت‌باتن» شود. قبل از ازدواج به او لقب «دوک ادینبورو» هم دادند؛ لقبی که تا همین چند ماه پیش که در سن ۹۹ سالگی درگذشت، با خود داشت. 

مراسم ازدواج در صومعه وست‌مینیستر لندن برگزار شد؛ سه خواهر داماد به دلیل ارتباطشان با نازی‌ها دعوت نشده بودند.

مراسم ازدواج ملکه الیزابت دوم و شاهزاده فیلیپ در ۲۰ نوامبر ۱۹۴۷ برگزار شد

ولیعهد و همسرش در خانه‌های سلطنتی مختلف زندگی می‌کردند و چون فیلیپ ارتشی بود، مدتی را نیز در پایگاه ارتش در جزیره مالت گذراندند. آن‌ها در بازه ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۴ چهار فرزند به نام‌های چارلز، آنا، آندرو و ادوارد به دنیا آوردند؛ پسر و دختر اولی پیش از سلطنت به دنیا آمدند و دو پسر بعدی در دهه ۱۹۶۰.

در سال ۱۹۵۱، ملکه الیزابت سفری مهم به آمریکای شمالی داشت و علاوه بر بازدید معمول از کانادا به آمریکا رفت تا با رئیس‌جمهوری وقت، هری ترومن، دیدار کند؛ اولین از ۱۳ رئیس‌جمهوری که در دوران سلطنت خود دیدار می‌کرد. تنها رئیس‌جمهوری آمریکا که هرگز ملکه الیزابت را ندید، لیندون بی جانسون بود که البته در کاخ سفید دیدار معروفی با شاهدخت مارگارت داشت که در سریال «تاج» نسخه‌ای اغراق‌شده و داستانی از آن بازگویی شده که طی آن، شاهدخت مارگارت جوری دل رئیس‌جمهوری آمریکا را می‌برد که او به اعطای وامی چند میلیاردی به بریتانیای مقروض راضی می‌شود. البته این روایت ربط چندانی به واقعیت تاریخی ندارد.

الیزابت دوم و همسرش شاهزاده فیلیپ ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۴ چهار فرزند به نام‌های چارلز، آنا، آندرو و ادوارد به دنیا آوردند

اما از همان دیدار اول، یک چیز معلوم بود: ملکه الیزابت که با توجه به وضعیت بد سلامتی پدرش داشت برای رسیدن به سلطنت آماده می‌شد، می‌دانست که در جهانی بر تخت تکیه می‌زند که آمریکا اکنون ابرقدرت بزرگ آن است؛ جهانی بسیار متفاوت از جهانی که او در آن متولد شده بود و پرچم سرخ‌رنگ امپراتوری بریتانیا و قوی‌ترین نیروی دریایی جهان هنوز در دنیا حکمروایی می‌کرد. 

با این همه حتی اگر ماجرای خیالی سفر شاهدخت مارگارت را هم نپذیریم، این واقعیت همیشه پابرجا ماند که آمریکایی‌ها برای خانواده سلطنتی بریتانیا و زرق‌وبرقش ارزشی نمادین قائل بودند. سال‌ها بعد، باراک اوباما در خاطراتش از بازدید خود و میشل از کاخ باکینگهام در این باره نوشت که امیدوار بوده در پرتو ملکه بودن، به مقبولیت او نزد رای‌دهندگان سفیدپوست در آمریکا کمک کند.

موسم تاج‌وتخت

در آغاز سال ۱۹۵۲ ملکه الیزابت و شاهزاده فیلیپ عازم سفری دور و دراز بودند که قرار بود آن‌ها را به ممالک امپراتوری‌ در نیمکره جنوبی یعنی استرالیا و نیوزیلند ببرد. در ماه فوریه، سر راه در کنیا توقف کرده بودند که شاهزاده فیلیپ خبر ناگوار را به گوش الیزابت رساند: پدرش فوت کرده و لیلی‌بت اکنون ملکه بود.

او به‌سرعت تصمیم گرفت نام خود را حفظ کند و با ‌عنوان «الیزابت دوم» بر تخت سلطنت بنشیند. رسم این بود که خاندان سلطنتی باید نام مرد بر خود داشته باشد و این گمان مطرح شد که نام «خاندان ویندزور» باید عوض شود. این نام را در سال ۱۹۱۷ و در بحبوحه جنگ جهانی اول بر آن نهاده بودند تا از شر نام آلمانی «ساکس کوبورگ» هنگام جنگ با آلمانی‌ها خلاص شوند). 

شاهزاده فیلیپ خاندان‌ «ادینبورو» و دایی او، لورد مونت‌باتن، که به‌عنوان آخرین نایب‌السلطنه هند تحت حکومت بریتانیا معروف است، خاندان «مونتباتن» را پیشنهاد داد. اما با اصرار وینستون چرچیل، نخست‌وزیر وقت و ملکه ماری، مادربزرگ ملکه الیزابت، نام «ویندزور» باقی ماند تا فیلیپ گلایه کند که او تنها مرد کشور است که اجازه ندارد نام خود را بر فرزندانش بگذارد. بچه‌ها البته بعدها نام خانوادگی «مونت‌باتن- ویندزور» را گرفتند.

تاجرگذاری ملکه الیزابت دوم

یک سال بعد، در ۲ ژوئن ۱۹۵۳، الیزابت در مراسمی باشکوه تاج‌گذاری کرد؛‌ مراسمی که برای اولین بار از تلویزیون پخش می‌شد تا میلیون‌ها نفر در سراسر جهان آن را تماشا کنند و به الگویی برای مراسم‌ بعدی از جمله تاج‌گذاری محمدرضا شاه و شهبانو فرح پهلوی تبدیل شود. 

زوج سلطنتی سپس به سفری هفت ماهه در سراسر جهان رفتند و با پیمودن بیش از ۶۴ هزار کیلومتر، از ۱۳ کشور دیدن کردند؛ الیزابت اولین حاکم سلطنتی بود که به استرالیا و نیوزیلند سفر ‌کرد. او تا پایان عمر این میل به سفر و دیدار با مردم را حفظ کرد و در میان رهبران جهان رکورددار میزان سفر است.

ردپای ملکه الیزابت در کودتای ۲۸ مرداد