واکاوی ادعای عجیب در «شبکه افق»؛ کیف قطع اینترنت دنیا در دست بایدن است؟

این روزها درباره دکمه کشتن اینترنت (Internet Kill Switch) بحث‌های زیادی مطرح است. آیا این امکان وجود دارد که کشوری بتواند اینترنت تمام دنیا را تحت کنترل درآورده و با زدن یک دکمه، اینترنت همه مردم جهان را قطع کند؟ به‌طور کلی آیا این امر شدنی است؟ درصورتی که پاسخ مثبت باشد، روند و مراحل قانونی آن به چه ترتیب خواهد بود؟

دکمه کشتن اینترنت (Internet Kill Switch) مفهوم یک اقدام متقابل برای فعال کردن مکانیزم خاموش کردن تمام ترافیک اینترنت است.

در وب سایت ویکی پدیا به این نکته اشاره شده که مفهوم نهفته در پشت این اقدام، ایجاد امکان کنترل برای یک مرجع واحد است تا بتواند اینترنت را کنترل در آورده و یا حتی خاموش کند تا بدین ترتیب از اینترنت یا از کاربرانش محافظت به عمل بیاورد. این ایده‌ای است که در بازه‌های زمانی مختلف در کشورهای متعددی از مصر، هند، چین و ترکیه گرفته تا انگلیس و آمریکا و ایران مطرح شده است.

تاریخچه دکمه کشتن اینترنت

چشم‌انداز جنگ سایبری در دهه ابتدایی قرن بیست و یکم، باعث شد تا مقامات آمریکایی برای تهیه پیش‌نویسی قانونی در این رابطه دست به کار شوند. اما پیامدهای آن مبنی بر "کشتن اینترنت" در سراسر جهان باعث شد تا انتقاداتی از این ایده آمریکایی مطرح شود.

در طول بهار عربی در کشورهایی مثل تونس، مصر و لیبی دسترسی به اینترنت در این کشورها محدود شد و در شرایطی که بحث‌ها در مورد این ماجرا هنوز جنجالی است، اما هنوز جمع‌بندی خاصی در این رابطه حاصل نشده است.

آیا امکان کشتن اینترنت در دنیا وجود دارد؟

پاسخ وب‌سایت کامپیوتر هوپ به این سوال، یک "نه" قاطع است!

در این مقاله می‌خوانیم: اینترنت مجموعه‌ای بزرگ از شبکه‌های مستقلی است که توسط افراد، مشاغل و دولت‌های مختلف کنترل و نگهداری می‌شود. طراحی آن به نحوی است که حتی اگر یک بخش از شبکه از کار بیفتد، کاربران باید همچنان به دیگر بخش‌ها دسترسی داشته باشند.

قطعی اینترنت

البته هنوز این امکان وجود دارد تا بنا به‌دلایلی مثل حوادث شدید از جمله زلزله‌ای بزرگ یا قطعی برق، اینترنت قطع شود. وقتی قطعی‌های بزرگ اینترنت رخ می‌دهد، بخش قابل توجهی از اینترنت و یا حتی اینترنت کل کشور ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد ولی حتی این قطعی‌های جدی هم باعث از کار افتادن اینترنت نمی‌شود. مثلا در اوایل سال ۲۰۰۷، زلزله‌ای مهیب در آسیا، به کابل‌های زیردریایی آسیب زد و همین موجب بروز مشکلاتی در اینترنت و تلفن در بخش‌هایی از آسیا شد؛ ولی بقیه دنیا همچنان به اینترنت دسترسی داشتند.

مسدود کردن اینترنت توسط دولت‌ها

دولت‌ها می‌توانند با به کارگیری فایروال و دیگر طرح‌های حفاظتی، کاربران را از دسترسی به صفحات اینترنت خارجی منع کرده یا دسترسی‌شان به اینترنت را مسدود کنند. به‌عنوان مثال این اتفاقی بود که در سال ۲۰۱۱ در کشور مصر اتفاق افتاد و در جریان بهار سیاسی در این کشور، دولت چندین بار اینترنت را قطع کرد.

حالا پاسخ وب سایت sciencefocus به این سوال چیست؟

غیرفعال کردن اینترنت در تمام دنیا، مثل سعی کردن برای متوقف کردن جریان آب تمام رودخانه‌های جهان به‌صورت همزمان است.

پس جواب سوال واضح است:" نه!" دقیقا مثل این است که بپرسید:«آیا می‌توان در یک لحظه جریان آب تمام رودخانه‌های دنیا را متوقف کرد؟»...

شاید بتوان این کار را برای یک یا چند نهر یا سد انجام داد؛ ولی تقریبا غیرممکن است که بتوان به‌طور همزمان همه سدهای دنیا را با هم مسدود کرد. چرا که آب همیشه سعی می‌کند مسیر جدیدی را در سراشیبی پیدا کند.

اینترنت هم ساختار عظیم و پیچیده‌ای دارد که توسط ترکیبی از نهادهای دولتی و تجاری و همچنین میلیاردها فرد خصوصی مدیریت می‌شود. پس تنها یک نقطه اتصال واحد وجود ندارد که تمام داده‌ها از آن طریق در جریان باشند. درعین حال پروتکل اینترنت به‌صورت خاصی طراحی شده تا داده‌ها مسیری را در اطراف بخش‌هایی که شبکه که از کار افتاده است، بیابند.

از سوی دیگر باید این را در نظر داشت که اینترنت به طور کامل غیرشکننده هم نیست و اتفاقی که در سال ۲۰۱۱ در مصر رخ داد، این بود که دولت مصر به چهار سرویس ارائه‌دهنده خدمات اینترنت دستور داد تا سیستم نام دامنه (DNS) خود را خاموش کرده و پروتکل دروازه مرزی سرورهای خود را تغییر دهند و بدین ترتیب مانع از ورود یا خروج ترافیک اینترنتی به کشور شد.

به علاوه دولت انگلیس هم این اختیار قانونی را دارد تا در صورت وقوع بحران‌های ملی، اقدام مشابهی انجام دهد؛ اما تا به امروز هرگز از این اختیار استفاده نکرده؛ و اگر دولت آمریکا نیز در شرایطی مشابه به کمپانی‌های مایکروسافت، اپل، فیس بوک و گول دستور دهد تا سرورهایشان را خاموش کنند، بسیاری از افراد در دسترسی به اینترنت به مشکل برخواهند خورد.

لایحه محدودسازی اینترنت در آمریکا با دکمه "کشتن اینترنت"

Techcrunch در مقاله‌ای که در اکتبر ۲۰۲۰ منتشر کرد، به این نکته اشاره کرده که تعدادی از نمایندگان ایالات متحده آمریکا از احزاب مختلف سیاسی در این کشور، لایحه‌ای را پیشنهاد کردند که در آن رئیس‌جمهور این قدرت را داشته باشد تا با میل خودش، اینترنت را محدود یا قطع کند.

لازم به ذکر است که رئیس جمهور آمریکا طبق بند ۷۰۶ قانون ارتباطات این اختیار را دارد تا در شرایط اضطراری، دستور به قطع برخی از زیرساخت‌های ارتباطی بدهد. هر چند که احتمالا این قانون بیشتر درباره تماس‌های تلفنی رسمی در شرایط اضطراری ملی صدق می‌کرد ولی این امکان هم وجود دارد تا در حال حاضر از آن برای سرکوب ناآرامی‌های مدنی استفاده شود.

بند ۷۰۶ قانون ارتباطات آمریکا چه می‌گوید؟

در وهله اول استفاده از بند ۷۰۶ قانون ارتباطات، تنها در زمانی مجاز است که خطر و تهدیدی قریب‌الوقوع یا خاص برای زندگی انسان‌ها یا امنیت ملی آمریکا وجود داشته باشد. بدین ترتیب این اقدام مانع از آن خواهد شد که تهدیدهای بزرگتری که اوضاع را از کنترل خارج خواهد کرد، رخ دهد.

این لایحه، رئیس‌جمهور را موظف می‌کند که برای هر گونه اقدام برای قطع اینترنت، باید به لایه‌های بالایی مقامات دولتی، حتی رهبران احزاب مخالف، دراین باره اطلاع‌رسانی کند. در حالت ایده‌آل باید این اطلاع رسانی قبل از هرگونه اقدامی باشد؛ ولی حتی می‌توان تا ۱۲ ساعت بعد از قطع کردن اینترنت نیز مقامات را در جریان گذاشت.

هرگونه قطعی اینترنت به‌صورت اتوماتیک ۴۸ ساعت بعد رفع خواهد شد، مگر آنکه سه پنجم از اعضای کنگره به ادامه یافتن آن، رای قطعی دهند.

در عین حال دولت آمریکا موظف است تا به مشتریان و تامین‌کنندگان، به‌خاطر خسارت‌های مالی ناشی از قطع اینترنت، غرامت بپردازد و از آنجا که این اقدام، هزینه زیادی را برای دولت دربرخواهد داشت، بسته به نحوه محاسبه غرامت، این تصمیمی گران‌قیمت برای دولت خواهد بود.

ممنوعیتی که ترامپ قصد اعمال آن را داشت

در گزارش بی بی سی در این باره می‌خوانیم: در سال ۲۰۲۰ بود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دستور ممنوعیت دانلود جدید دو اپلیکیشن چینی تیک‌تاک و وی‌چت را با درنظر داشتن شرایط اضطراری در کشور آمریکا و با بیان اینکه این اپلیکیشن‌ها تهدیدی برای امنیت ملی هستند صادر کرد.

البته که با درنظر داشتن چالش‌های قانونی و این نکته که اندکی بعد از صدور این دستور، ترامپ از سمتش کنار رفت، این ممنوعیت هرگز اجرایی نشد و در سال ۲۰۲۱ نیز با روی کار آمدن جو بایدن، این دستور اجرایی توسط او لغو شد.

جمع بندی

طبق بررسی‌های انجام شده، عبارت Internet kill switch عموما به محدود یا مسدود کردن اینترنت به‌صورت ملی به کار می رود و نه به‌صورت بین‌المللی و جهانی. این بدان معناست که نه تنها دکمه خاصی برای قطع کردن اینترنت به‌صورت بین‌المللی وجود ندارد، بلکه انجام این کار گرچه به صورت تئوریک و با صرف مدت زمانی بسیار طولانی ممکن است شدنی باشد، اما عملا چنین اتفاقی غیرممکن و محال خواهد بود

درباره بحث مسدود یا محدود کردن اینترنت در کشورها هم بنا به مصالح داخلی کشور، توسط مقامات آن کشور تصمیم‌گیری می‌شود.