چرا «رئیسی» نمی‌خواهد غائله گشت ارشاد را گردن بگیرد؟

روزنامه سازندگی نوشت: «انسیه خزعلی»، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، روز چهارشنبه ۲۸ تیر ماه بار دیگر اعلام کرد که استقرار گشت‌های خودرویی برای مقابله با بی‌حجابی به دستور رئیس جمهور انجام نشده است.

او گفته که «این موضوع را باید از مسئولان وزارت کشور پیگیری کنید.» یک روز پیش از اظهارات خزعلی، احمد وحیدی، وزیر کشور مشخصا به «گشت ارشاد» اشاره نکرد، اما گفت که «آنچه فراجا انجام می‌دهد مورد تاکید و تشکر قاطبه مردم است و فراجا در چارچوب ماموریت‌های قانونی خود عمل می‌کند.» او در ادامه تاکید کرده که؛ «مردم خود را متعهد به رعایت حجاب و پوشش مناسب می‌دانند و تنها عده‌ای اندک در این زمینه گاهی دچار کوتاهی می‌شوند که از این افراد می‌خواهیم همچون سایر هموطنان قوانین پوشش را رعایت کنند.»

در نهایت موضع وحیدی نشان می‌دهد که بر خلاف تلاش دولت برای شانه خالی کردن از مسئولیت راه‌اندازی «گشت ارشاد» آن‌ها برای مقابله با بی‌حجابی اختیار کامل به فراجا داده‌اند. اما ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در نهایت نمی‌خواهد در غائله «گشت ارشاد» سهمی داشته باشد و از این موضع عقب‌نشینی کرده است.

چند روز قبل نیز علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت در توییتی نوشت: «رئیس جمهور در مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی بار‌ها مردم و مجریان را به ضرورت اجرای قانون توجه داده‌اند و اخیرا نیز در جلسات مختلف از نیروی انتظامی و قوه قضاییه خواستند در چارچوب قوانین موجود نسبت به نظم‌بخشی امور اقدام کنند.»

سخنگوی دولت البته در بخش پایانی توییت خود، «شیوه» برخورد با زنانی که تن به حجاب نمی‌دهند را متوجه دولت و شخص ابراهیم رئیسی ندانست و نوشت: «تدبیر شیوه اجرای قانون برعهده قوه قضائیه و ضابطان است.» پیش از این خبرگزاری «تسنیم» به نقل از «سعید منتظرالمهدی»، سخنگوی فراجا نوشته بود که بازگشت «گشت‌های ارشاد» به دنبال «دستور و تاکید رئیس جمهور و رئیس قوه قضاییه» جمهوری اسلامی انجام شده است. این خبرگزاری از «تماس برخی افراد در دولت» برای «حذف» بخش مربوط به «دستور ابراهیم رئیسی» برای راه‌اندازی دوباره این گشت‌ها خبر داده بود.

ستایش عملکرد نیروی انتظامی

در حالی که بازگشت گشت ارشاد به خیابان‌ها انتقاد‌های زیادی را برانگیخته، جانشین فرمانده کل انتظامی عدم رعایت حجاب تحمیلی را طبق قانون، «جرم» دانست و عملکرد نیروی انتظامی به ویژه در دو روز گذشته را ستود.

قاسم رضایی در دیدار با عبدالکریم عابدینی، نماینده رهبر در قزوین حجاب را «از اصلی‌ترین مبانی اسلام و انقلاب» برشمرد و گفت: نیروی انتظامی اجازه نخواهد داد «دشمن» به هدف خود در این زمینه دست یابد. به‌زعم او، هدف «دشمن سوق دادن افراد ناآگاه به سمت بی‌حجابی و برهنگی» و نشانه رفتن «خانواده، غیرت مردان و نجابت زنان» است. رضایی با اشاره به اینکه نیروی انتظامی در درجه اول:به صورت لسانی» تذکر می‌دهد برآورد می‌کند که «بیش از ۵۰ درصد از خاطیان به درستی متوجه قبح این موضوع نیستند، اما وقتی این مساله برای آن‌ها تبیین می‌شود عذرخواهی کرده و رعایت می‌کنند.»

اهمیت حجاب در مقابل ربوی‌ترین سیستم بانکی دنیا

مهسا امینی، دختر جوان سقزی نزدیک به یک سال است که جان خود را از دست داده است. پس از آن، کشور حدود ۶ ماه درگیر اعتراضانی به ماجرای مرگ او بود. بسیاری از چهره‌های کنونی و قدیمی کشور این رویه را خطرناک دانسته‌اند. محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین ورود گسترده نیرو‌های انتظامی به خیابان‌ها را موجب بارور شدن «خطر خودبراندازی و فروپاشی اجتماعی» می‌داند. اما جانشین فرمانده کل انتظامی حوادث سال گذشته را «یک جنگ ترکیبی گسترده شکست خورده» می‌داند و دلیل تداوم سرپیچی برخی زنان از رعایت حجاب را این می‌شمارد که برخی از دستگاه‌ها آن چنان که باید با این پدیده مقابله نمی‌کنند.

همزمان حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس نیز همچون او می‌گوید، بازگشت گشت ارشاد در کنار لایحه حجاب و دوربین‌های هوشمند «کار بسیار درستی است.» او به منتقدانی که می‌گویند، بازگشت گشت ارشاد حوادث سال گذشته را بازتولید می‌کند، پاسخ می‌دهد: «خیر اتفاقا ما می‌خواهیم مشابه اتفاقات گذشته رخ ندهد.»

در مقابل، اما معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس در عین بی‌نتیجه بودن این رویه‌ها گفته که «ما مشکلات و مباحث خیلی مهم‌تری داریم، نظام بانکداری ما واقعا یکی از ربوی‌ترین بانکداری‌هایی دنیاست، چرا آنجا این اندازه حساسیت نداریم، عرش الهی با فساد چندهزار میلیارد تومانی بیشتر می‌لرزد تا مشخص شدن موی چند دختر.»

سعیدی در ادامه با اشاره به اظهار نظر سیدرضا اکرمی، عضو جامعه روحانیت مبارز که گفته بود «زن باحجاب صاحب دارد و صاحبش هم شوهرش است، اما خانم بی‌حجاب ول و رهاست.» گفت که؛ «تو چه حقی داری که در مورد بانوان این سرزمین اینطور حرف می‌زنی؟ با این روش‌ها جز گریزان کردن مردم از دین چه عایدی داشته است؟ لذا بنده معتقدم به جای اینکه بیاییم با این روش‌ها سعی کنیم مردم را به زور محجبه کنیم، برویم در سیاست‌های فرهنگی خودمان بازیگری کنیم.»

عجله نکنیم

همزمان محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه ۲۸ تیر در جمع زنان بسیجی از لایحه «عفاف و حجاب» دفاع کرد. این لایحه چنانچه بار‌ها درباره محتوای آن بحث شده برای اعمال سیاست‌های جدید در مقابل بی‌حجابی است.

محمدباقر قالیباف ضمن دفاع از محتوای این لایحه بر این نکته که نباید به صورت «عجولانه و ناپخته» آن را تصویب کرد، گفت: «اگر دوفوریت [این لایحه]رای می‌آورد ۷۲ ساعت بعد از تصویب دو فوریت باید به صحن می‌آمد و نماینده‌ها هم ظرف ۸ ساعت، پیشنهاد‌های خودشان را می‌دادند و این کار عجولانه و ناپخته پیش می‌رفت.»

رئیس مجلس شورای اسلامی که پیش‌تر در قامت فرمانده انتظامی تهران بزرگ فعال بود در این سخنرانی گفت: «از سمتی معتقدیم اگر زمان‌بر شود و هنجارشکنی‌ها ادامه پیدا کند، بازگشت به وضع مطلوب سخت‌تر می‌شود، پس زمان برایمان مهم بود و یک فوریت آن را تصویب کردیم.» در روز ۲۳ خرداد یک فوریت لایحه «حمایت از فرهنگ حجاب‌وعفاف» که از سوی قوه قضاییه به دولت ارسال شده بود، در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.

اما یک روز بعد، حسین جلالی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به سایت «دیده‌بان» ایران گفت بعد از تصویب یک فوریت این لایحه، کمیسیون قضایی به مدت «یک ماه» آن را بررسی می‌کند، اما تعداد طرح‌های یک فوریتی در نوبت «خیلی زیاد» است و به گفته او تصویب نهایی «به عمر این مجلس نمی‌رسد.» قالیباف، اما در پاسخ به برخی چهره‌های تندرو که او و نمایندگان مجلس را به «وقت‌کشی در تصویب» لایحه عفاف و حجاب متهم کرده‌اند، پاسخ داد که نسخه نهایی آن تا دو ماه دیگر تصویب خواهد شد.

محمد باقر قالیباف روز چهارشنبه گفت: «ما نمی‌خواستیم دوباره یک قانونی بنویسیم که باز دستگاه‌ها به آن عمل نکنند. حتى اقتصاد این حوزه و عرصه مد و لباس را هم در این طرح دیدیم. امیدواریم در محرم و صفر از کمیسیون به صحن بیاید و بررسی و تصویبش به اتمام برسد.»

در آستانه انتخابات مجلس، برخی از تحلیلگران سیاسی در روز‌های اخیر مدعی شده‌اند که جبهه پایداری در مجلس بر تصویب سریع لایحه حجاب تاکید دارد، در تقابل با طیف قالیباف است. قالیباف چند ماه پیش نیز گفته بود که «ساختار‌ها و شیوه اجرای» گشت ارشاد باید تغییر کند، اما این اظهارات او نتیجه‌ای نداشت و روز یک‌شنبه گذشته، سخنگوی نیروی انتظامی از راه‌اندازی دوباره گشت ارشاد خبر داد.

چرا رئیسی عقب‌نشینی کرد؟

با این همه همانطور که در بالا نیز اشاره شد، رئیسی نمی‌خواهد غائله گشت ارشاد را گردن بگیرد. اما چرا؟ محمد مهاجری، فعال اصولگرا در این باره می‌گوید: این موضوع از یک طرف بی‌تدبیری آقای رئیسی را نشان می‌دهد که نمی‌تواند مسئولیت این اتفاق را بپذیرد. نکته بعدی اینکه دستور نداده، چون این کار به هیچ‌وجه قابل دفاع نیست و رئیسی این موضوع را می‌فهمد.

او ادامه می‌دهد: به اضافه اینکه بنا بود در طول چند ماه گذشته کار فرهنگی انجام شود. کار فرهنگی را باید صداوسیما و سازمان تبلیغات اسلامی و ارشاد انجام دهد، اما این نهاد‌ها چه قدمی برای کار فرهنگی انجام داده‌اند؟ صداوسیما یک کلیپ ۲۰ ثانیه‌ای آیا ساخته است؟ وزارت ارشاد به جز رفتار‌های تهدیدکننده برای اهالی هنر و فرهنگ دستاورد دیگری داشته است؟

مهاجری تاکید می‌کند: ورود پلیس به این معرکه فقط برای کشور هزینه ایجاد می‌کند. آیا افرادی که به سمت این اقدامات می‌روند اساسا فکر آینده کشور، آینده سیاسی و آرامش جامعه هم هستند یا نه؟ اجرای حکم الهی با هر هزینه‌ای امکان‌پذیر نیست. کمااینکه در کشور خودمان به مرور بعضی از حدود شرعی نقض شده است.

این فعال سیاسی تاکید می‌کند: برای مثال، در حال حاضر مدت‌هاست حکم سنگسار اجرا نمی‌شود، زیرا زیانی که برای کشور داشت به مراتب بالاتر از سود آن بود. با روش‌های فعلی زیانی که ورود پلیس به مساله حجاب وارد می‌کند بیش از سودی است که اصلا وجود ندارد. با اقدامات پلیسی چند خانم بی‌حجاب باحجاب شدند؟ جز تولید نفرت و کینه هیچ دستاوردی نداشته است. کاری نکنند که حتی اقدامات برخی مسئولان از سوی بانوان باحجاب قابل دفاع نباشد.

او در پاسخ به این پرسش اگر رئیس جمهور دستور بازگشت گشت ارشاد را نداده است، پس چه کسی دستور داده؟ می‌گوید: بنده فرض می‌کنم آقای وحیدی این کار را کردند، در نتیجه از ایشان درخواست می‌کنم یک بعد از ظهر با من در نقاط مختلف شهر تردد کند و از محجبه‌ها بپرسیم که آیا با رفتار پلیسی بی‌حجاب‌ها، باحجاب می‌شوند یا نه! با رفتار پلیسی نمی‌شود کار اخلاقی انجام داد. در موضوع بی‌حجابی ۴۳ سال است مشخص که کم‌کاری کردیم و کاملا من است که این رویه شکست خواهد خورد.