افسردگی پس از زایمان: چالش‌های روانی مادران و روش‌های پیشگیری از بحران‌

سرویس سلامت خرداد: افسردگی پس از زایمان یکی از مشکلات مهم و نادیده گرفته‌شده در دوران پس از تولد فرزند است که بسیاری از مادران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این نوع افسردگی که غالباً پس از تولد نوزاد رخ می‌دهد، می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر سلامت روانی مادران و حتی کیفیت زندگی خانوادگی داشته باشد. طبق گزارش‌ها، حدود ۶۰ درصد از زنان پس از زایمان به نوعی از افسردگی یا تغییرات خلقی دچار می‌شوند. اگر این علائم به موقع شناسایی نشوند و درمان مناسبی برای آنها انجام نشود، ممکن است به یک بحران روحی و روانی شدید تبدیل شوند که نیاز به توجه و درمان فوری دارد.

علل افسردگی پس از زایمان

به گزارش خرداد؛ دکتر علی نیک‌جو، روانپزشک برجسته، در گفت‌وگویی به بررسی علل و عوامل مختلف افسردگی پس از زایمان پرداخت و اظهار داشت: «افسردگی پس از زایمان معمولاً به دلیل مجموعه‌ای از عوامل روانی، جسمی و محیطی ایجاد می‌شود. از جمله این عوامل می‌توان به مشکلات روانی پیشین که به درستی درمان نشده‌اند، تغییرات هورمونی ناشی از زایمان، اضطراب‌های ناشی از مادر شدن و فشارهای اجتماعی و خانوادگی اشاره کرد.»

این روانپزشک اضافه کرد: «عوامل دیگری که ممکن است در بروز افسردگی پس از زایمان نقش داشته باشند، تجربه منفی از زایمان، مشکلات جسمی پس از تولد نوزاد و مشکلات روابط بین فردی، به‌ویژه در ارتباط با همسر هستند. در واقع، یکی از عوامل مهمی که می‌تواند ریسک افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد، مشکلات در روابط زوجین و فقدان حمایت روحی از سوی همسر است.»

علائم افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان می‌تواند با مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی همراه باشد. این علائم ممکن است به تدریج ظاهر شوند و در صورت بی‌توجهی به آنها، شدت پیدا کنند. برخی از مهم‌ترین علائم افسردگی پس از زایمان عبارتند از:

• احساس خستگی مفرط و بی‌انگیزگی

• بی‌علاقگی به مراقبت از نوزاد یا احساس گناه در مورد والدینگی

• بی‌خوابی یا مشکلات خواب

• اضطراب و نگرانی مداوم

• عدم لذت از فعالیت‌های روزمره یا علایق پیشین

• تغییرات شدید خلقی و نوسانات احساسی

• احساس بی‌ارزشی یا افسردگی عمیق

این علائم ممکن است برای برخی از مادران طبیعی به نظر برسند، اما زمانی که این وضعیت به مدت طولانی ادامه یابد، می‌تواند بر سلامت روانی و جسمی مادر تأثیر منفی بگذارد.

حمایت از مادران در دوران پس از زایمان

طبق گفته‌های دکتر نیک‌جو، یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند از بروز افسردگی پس از زایمان جلوگیری کند، حمایت‌های روحی و عاطفی است که از سوی همسر و خانواده به مادر ارائه می‌شود. او گفت: «همسر و خانواده می‌توانند با ایجاد محیطی حمایتی و محبت‌آمیز، به مادر در مدیریت این دوره بحرانی کمک کنند. حمایت روحی و عاطفی از سوی شوهر و نشان دادن محبت می‌تواند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک کند.»

در این خصوص، احساس عدم تنهایی و اعتماد به نفس مادر در دوران پس از زایمان می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری از افسردگی کند. مادرانی که در این دوره احساس می‌کنند که مورد توجه و حمایت قرار دارند، احتمالاً کم‌تر دچار افسردگی خواهند شد.

درمان افسردگی پس از زایمان

اگرچه افسردگی پس از زایمان یک وضعیت روانی پیچیده است، خوشبختانه درمان‌های مؤثری برای آن وجود دارد. دکتر نیک‌جو تأکید کرد که این نوع افسردگی به‌طور معمول نیازمند درمان دارویی و روان‌درمانی است. استفاده از داروهای ضد افسردگی تحت نظر پزشک و مشاوره‌های روان‌شناختی می‌تواند به مادران کمک کند تا به تدریج از بحران افسردگی خارج شوند و سلامت روانی خود را بازیابند.

او همچنین افزود: «درمان افسردگی پس از زایمان باید جامع و به موقع باشد تا تأثیرات منفی آن بر زندگی مادر و نوزاد کاهش یابد. در بسیاری از موارد، یک درمان ترکیبی از دارو و روان‌درمانی بهترین نتیجه را به همراه دارد.»

افسردگی پس از زایمان یکی از چالش‌های روانی و عاطفی است که بسیاری از مادران با آن روبرو می‌شوند. اگرچه این وضعیت طبیعی است، اما اگر نادیده گرفته شود و درمان نشود، می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت روانی مادران داشته باشد. شناسایی به موقع علائم افسردگی پس از زایمان و دریافت حمایت‌های روحی از خانواده و همسر می‌تواند در پیشگیری از این مشکل بسیار مؤثر باشد. درمان به‌موقع با استفاده از داروهای ضد افسردگی و روان‌درمانی از دیگر راه‌های مهم برای درمان این وضعیت است.

در نهایت، به یاد داشته باشیم که سلامت روانی مادران نه تنها برای خود آنها، بلکه برای سلامت کلی خانواده و رشد سالم نوزادان نیز ضروری است.